Του Χριστόφορου Νέστορος
Ελεύθεροι στη ψυχή και ανυπότακτοι στον χρόνο, μια πολύτιμη ψηφίδα στο πολιτισμικό μωσαικό της Κύπρου.
Ντιπελ Ιρφαρ
"Ετέλιωσα το σχολείο, μένω ποδά και είναι ωράια η Κύπρος μας και ελπίζω να είμαστε καλύτερα. Απλά θέλω μια δουλειά να στέκω στα πόδια μου."
Οι Κύπριοι Ρομά βρίσκονται στο περιθώριο, σχεδόν αόρατοι από το κοινωνικό συνολο και κατά πολύ παρεξηγημένοι. Βιώσαν επί δεκαετίες τον κοινωνικό αποκλεισμό από τις δυο κοινότητες του νησιού. Οι Τούρκοκύπριοι στην κοινότητα των οποίων ανήκουν τυπικά από το 1960, τους ονόμασαν γκουρμπέτες. Ξένους, δηλαδή, που περιφέρονται άσκοπα.
Χρύσω Πελεκάνη - Πρόεδρος Συλλόγου Ρομά Κύπρου -CypRom
"Η γλώσσα που μιλούν είναι τα κουρπέτικα που μιλιέται μόνο στην Κύπρο."
Στιγματισμένοι από στερεότυπα, πολλοί επέστρεψαν στις ελέυθερες περιοχές μετά το άνοιγμα των οδοφραγμάτων.
Μεχμέτ Ντεβεσιγκιλερ
"Πριν τον πόλεμο ήμασταν δα κατω και φύγαμε τσαι πήαμε ποτσεί Μόρφου, εχει 20 χρόνια που ήρθαμε πάλε ποδά. Πού να πάμε αφού δεν έχουμε άλλο σπίτι να μείνουμε."Σαλίχ Ιμπραήμ
"Έχει 20 χρόνια μένω στη Λεμεσό. Εχω ένα μωρό πηγαίνει σχολείο. Δεν έχει προβληματα, παλιά εντάξει είχε, αλλά τωρά όχι."
Πολλά μέλη της φυλής, ζουν απομωνομένα στην άκρη της Λεμεσού, στις όχθες του Γαρύλλη, κάτω από τον δρόμο Λεμεσού – Πατρών.
Εδώ στον καταυλισμό των Πολεμιδιών οι Ρομά ζούν στην κυριολεξία περικυκλωμένοι από σκουπίδια και μπάζα.
Αϊσέ Ντεβεσιγκιλερ
"Που τη Λεμεσό φέρνουν παλιοσίδερα, σύρνουν τα δαπάνω. Εμείς δαπάνω δεν πάμε κάτω. Έχει χρόνια που είμαστε ποδα."
Άνοιξαν στο συνεργείο του Alpha με εγκαρδιότητα τα παστρικά από καθαριότητα νοικοκυρία τους και μοιράστηκαν τα προβλήματα και τους καημούς τους, για τις άθλιες συνθήκες διαβιωσης στον καταυλισμό.
Σερίφ Μεχμέτ
"Ηρθε ένας με το αυτοκίνητο του και άρχισε να πετά πράγματα και όταν του έκανα παρατήρηση άρχισε και φώναζε και τι να κάνω μπήκα μέσα στο σπίτι. Φωνάζουν και φοβάμαι."
Χρύσω Πελεκάνη - Πρόεδρος Συλλόγου Ρομά Κύπρου -CypRom
"Εκατάντησε ένας σκουπιδότοπος. Είναι ευθύνη όλων να καθαριστεί η περιοχή και να γίνεται μια επίβλεψη του χώρου."
Στα πρόσωπα τους χαραγμένες οι εκφράσεις αγνών ανθρώπων, των αναλλοίωτων από τον σύγχρονο τρόπο ζωής.
Χρύσω Πελεκάνη - Πρόεδρος Συλλόγου Ρομά Κύπρου -CypRom
"Να προσφέρουν, να κεράσουν και όταν μιλάς την γλώσσα τους χαίρονται ακόμη περισσότερο."
Η εγκληματικότητα είναι ορατή, αλλά αναπόφευκτη αν αναλογιστεί κανείς την τεράστια ανεργία και το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο, σε συνδυασμό με την αδιαφορία του κράτους να εφαρμόσει πολιτικές ένταξης.
Χρύσω Πελεκάνη - Πρόεδρος Συλλόγου Ρομά Κύπρου -CypRom
"Τα κορίτσια πηγαίνουν σχολείο μέχρι το δημοτικό, γιατί υπάρχει ακόμη αυτή η τάση να παντρεύονται νωρίς με συνοικέσια, είναι ντροπή να παντρεύεται μια κόρη ένα που δεν είναι Ρομα."
Η ζωή στην ύπαιθρο με τον τρόπο που τη ζούσαν χάθηκε μαζί με τις παραδοσιακές τους ασχολίες. Και εκείνοι βρέθηκαν μοιραία χωρίς δουλειά στην πόλη.
Σερίφ Μεχμέτ
"Παλιά υπήρχαν παραδόσεις να πηγαίνουν από το ένα χωριό στο άλλο με τα ζώα τους, τώρα δεν υπάρχει αυτό."
Στον καταυλισμό των Πολεμιδιών ζουν περίπου 70 Ρομά. Μόνο τέσσερα νοικοκυρία έχουν πρόσβαση σε ρεύμα και μόνο 7 σε νερό. Παρά τα προβλήματα ωστόσο, τίποτα δεν μπορεί να σβήσει το χαμόγελο και την ελπίδα από τα πρόσωπα τους.
