της Μιράντας Λυσάνδρου
Χλώρακα. Από τα φημισμένα αγγούρια, στο επίκεντρο του μεταναστευτικού. Από την αφάνεια, στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας. Αν και υπήρξε άλλη μια τραγική στιγμή για την κοινότητα. Τα Χριστουγεννα του 1993, η τραγική ιστορία απαγωγής νεαρής κοπέλας με τη μοιραία επέμβαση της αστυνομίας.
Η σύγχρονη ιστορία της Χλώρακας, δεν είναι παρά μια μικρογραφία της ιστορίας της Κύπρου. Ανάπτυξη, οικοδομικός οργασμός – ενίοτε άναρχος- αύξηση πληθυσμού. Σε αυτό το τελευταίο, ήρθαν να προστεθούν Σύροι εργάτες. Μέχρι τα τέλη του ’90, η κοινότητα των Σύρων στο χωριό αριθμούσε γύρω στα 100 άτομα, πολλοί από τους οποίους βρίσκονται ακόμα στη χώρα μας.
Νίκος Λιασίδης, Κοινοτάρχης Χλώρακας
Από το 1990 και μετά είχαμε την έλευση κάποιων, κυρίως συριακής καταγωγής, ατόμων, οι οποίοι ήρθαν για να δουλέψουν, να βγάλουν το ψωμί τους και έτσι με αυτούς είχαμε μια πάρα πολύ καλή σχέση. Αργότερα, τη δεκαετία του 2000, με την έντονη ανάπτυξη, είχαμε ακόμα μια γερή φουρνιά Σύρων, γύρω στους 200, από το 2000-2013. Το 2014 άρχισαν να αλλάζουν τα πράγματα...
Ο πόλεμος στη Συρία, φέρνει τα πάνω κάτω. Από το 2014 η Κύπρος αρχίζει να γίνεται το επίκεντρο μαζικών αφίξεων αιτούντων πολιτικού ασύλου. Ανθρώπων που θέλουν να ξεφύγουν από τον πόλεμο και να κτίσουν μια νέα, καλύτερη ζωή. Καταφεύγουν σε συγγενείς, γνωστούς και φίλους για να μπορέσουν να ενσωματωθούν στη νέα τους πραγματικότητα. Σε τελική ανάλυση, σε συμπατριώτες. Η Χλώρακα βρίσκεται στο επίκεντρο.
Νίκος Λιασίδης, Κοινοτάρχης Χλώρακας
Ξεκίνησαν να έρχονται αρκετοί μετανάστες με μεγάλο ρυθμό στη Χλώρακα. Τα διαμερίσματα αντί να τα νοικιάζουν μετανάστες ευρωπαϊκής καταγωγής που έρχονταν να δουλέψουν 7-8 μήνες στα ξενοδοχεία της περιοχής, τα ενοικίασαν αυτοί οι μετανάστες. Κάποιοι ιδιοκτήτες διαμερισμάτων στη Χλώρακα επωφελήθηκαν από τα επιδόματα που έδινε η κυβέρνηση και είχαν ένα πιο σίγουρο ενοίκιο και έβαλαν μαζικά, από τις ίδιες περιοχές της Συρίας, και έτσι είχαμε μια μαζική εγκατάσταση.
Το γκέτο...
Και κάπως έτσι γεννιέται το περιβόητο συγκρότημα των μεταναστών. Όταν το λατομείο που λειτουργούσε στην κοινότητα αποχώρησε το 2005 και τη θέση του πήρε το τουριστικό συγκρότημα St. Nicholas όπου κατασκευάστηκαν 257 διαμερίσματα, οι κάτοικοι της Χλώρακας ανακουφίστηκαν. Μόνο που δεν φαντάζονταν πως σε αυτό το χώρο θα προέκυπτε μια άλλη, μεγαλύτερη ίσως, πληγή.
Νίκος Λιασίδης, Κοινοτάρχης Χλώρακας
Αν και από το 2017 ήταν ήδη πολύ αυξημένος ο αριθμός των Σύρων μεταναστών στη Χλώρακα, είχαμε γύρω στους 700, η κατάσταση ήταν πολύ διαχειρίσιμη και οι άνθρωποι που έρχονταν μπορούσαν να μας καταλάβουν. Ξεκίνησαν όλα από το συγκεκριμένο συγκρότημα, πρώτα γιατί αύξησε κατακόρυφα τον αριθμό των μεταναστών από μια περιοχή της Συρίας στη Χλώρακα. Δημιουργήθηκαν κάποιες ομάδες οι οποίες προσπαθούσαν να επιβληθούν σε άλλες ομάδες και αντιλαμβάνεστε όταν από τα 700 άτομα πας στα 1500, αντιλαμβάνεστε ότι δεν δημιουργούνται οι συνθήκες ενσωμάτωσης. Παλαιότερα οι Σύροι όταν έρχονταν στη χώρα μας, μάθαιναν τη γλώσσα μας, ήταν τεχνίτες, πολύ καλοί στη δουλειά τους, ενώ ξεκίνησε μετά το 2000 να έρχονται πολύ νεαροί άντρες, οι οποίοι δεν ήταν εξειδικευμένοι και με το πέρας 1-2 χρόνων δεν μάθαιναν καν τη γλώσσα. Κινόνταν μέσα σε ένα γκέτο και όταν κινείσαι σε ένα γκέτο, δεν μπορείς να ενσωματωθείς.
Nawar Suleiman, Πρόεδρος ΜΚΟ Syrians in Cyprus
Το πρόβλημα στην Κύπρο είναι ότι δεν υπάρχουν προγράμματα ενσωμάτωσης των Σύρων μεταναστών. Οι πλείστοι Σύροι που φθάνουν στην Κύπρο είναι έφηβοι. Όλοι αυτοί όταν ξεκίνησε ο πόλεμος ήταν 6-7 ετών. Από τότε που ξεκίνησε ο πόλεμος αυτά τα παιδιά, δεν πήγαν σχολείο, δεν γνωρίζουν τι σημαίνει εκπαίδευση, νόμος, δικαιοσύνη, αστυνομία. Δεν είδαν ποτέ αστυνομικό στη ζωή τους, δεν μπήκαν ποτέ σε δικαστική αίθουσα.
Μέσα από περίεργες διαδικασίες και κρατικές παρεμβάσεις, το άλλοτε ωραίο τουριστικό συγκρότημα, μετατρέπεται σε καταφύγιο μεταναστών οι οποίοι, αρχικά, πληρώνουν κανονικά ενοίκιο καθώς λαμβάνουν επίδομα ενοικίου από το κυπριακό κράτος. Σε αυτή τη φάση διαθέτουν τα απαραίτητα. Ηλεκτρισμό, νερό και μια αξιοπρεπή στέγη. Το συγκρότημα γίνεται πόλος έλξης για ακόμα περισσότερους μετανάστες.
Τα χρέη της εταιρείας για το νερό και μαζί ο υπερπληθυσμός, καθιστούν το συγκρότημα μια ωρολογιακή βόμβα για την οποία οι κάτοικοι της Χλώρακας αντιδρούν και διαμαρτύρονται. Καταγγέλλουν δημιουργία γκέτο, διακίνηση και εμπορία προσώπων, μαύρη εργασία αλλά και είσπραξη ποσοστών επί της μαύρης εργασίας.
Νίκος Λιασίδης, Κοινοτάρχης Χλώρακας
Υπήρχε μια τακτική, θα τους έβρισκαν διαμέρισμα, θα εισέπρατταν λεφτά και είσπραξη ποσοστών επί των μισθών. Ξεκίνησε μια εκμετάλλευση από κάποιους, ακόμα και για υποβοήθηση εμπορίου προσφύγων.
Το 2020 ο τότε υπουργός Εσωτερικών Νίκος Νουρής εκδίδει διάταγμα απαγόρευσης εγκατάστασης νεοαφιχθέντων προσφύγων στη Χλώρακα. Η κατάσταση όμως είχε ήδη ξεφύγει. Το 2021 εκδίδεται και νέο διατάγματα από την επαρχιακή διοίκηση η οποία απαγορεύει πλέον και τη λειτουργία του συγκροτήματος. Ακολουθεί, μέχρι και σήμερα, μία ατελέσφορη διαδικασία εφέσεων και διαδικαστικών διαδικασιών. Διακόπτεται και η ηλεκτρική παροχή. Οι μετανάστες κλέβουν ρεύμα. Διακόπτεται και η παροχή νερού που μέχρι τότε έφθαναν με βιτιοφόρα Οι μετανάστες βρίσκουν νερό μέσα από πηγάδια και απ’ όπου αλλού μπορούν να εξασφαλίσουν. Οι συνθήκες γίνονται σταδιακά θλιβερές, με το συγκρότημα να δημιουργεί ακόμα και υγειονομικούς κινδύνους.
Μέσα ζουν οικογένειες με παιδιά, αλλά και πολλοί παράνομοι πλέον μετανάστες που διαφεύγουν της σύλληψης από τις αρχές. Το φυτίλι έφθασε στο σημείο της έκρηξης.
Στις 21 Αυγούστου 2023 η κυβέρνηση αποφασίζει την άμεση εκτέλεση και εφαρμογή του διατάγματος για απαγόρευση χρήσης και κατοίκησης του συγκροτήματος St Nicholas. Η εκκένωση του χώρου ξεκινά. Τα πνεύματα όμως δεν ηρεμούν. Ξεκινά μία σειρά εκδηλώσεων διαμαρτυρίας από τους κατοίκους.
Τα επεισόδια
Νίκος Λιασίδης, Κοινοτάρχης Χλώρακας
Στην τελευταία διαδήλωση που είχε γίνει από τον κόσμο και αυτή οργανώθηκε από τους κατοίκους για το λόγο ότι παρόλο που η κυβέρνηση τη Δευτέρα είχε ανακοινώσει συγκεκριμένα μέτρα και εκκένωση του Saint Nicolas και να σφραγιστούν όλα τα διαμερίσματα. Δυστυχώς ξεκίνησε μια κατάσταση από τους κατοίκους του συγκροτήματος παραβατικότητας.
Το φαινόμενο της Χλώρακας αποτελεί την καλύτερη αφορμή για να εκδηλωθεί το αντιμεταναστευτικό μένος που εδώ και καιρό καλλιεργείται από συγκεκριμένους κύκλους. Επιθέσεις σε σπίτια από κουκουλοφόρους με ρόπαλα, τραυματισμοί πολιτών, βανδαλισμοί περιουσιών, ανθρωποκυνηγητό, μάχες σώμα με σώμα και συλλήψεις.
Nawar Suleiman, Πρόεδρος ΜΚΟ Syrians in Cyprus
Η Χλώρακα είναι πολύ καλό χωριό. Δεν είναι Σικάγο. Υπάρχουν μερικά ταραχοποιά στοιχεία. Αυτούς μπορούμε να τους περιθωριοποιήσουμε. Αλλά δεν μπορείς να πεις ότι όλοι οι Σύροι είναι προβληματικοί. Πριν από μερικές μέρες μια ομάδα Κυπρίων προέβη σε βανδαλισμούς περιουσιών Σύρων. Δεν μπορώ να το γενικεύσω και να πω ότι όλοι οι Κύπριοι είναι κακοί. Θέλουμε να λύσουμε τα προβλήματα και όχι να τα μεταφέρουμε σε μια άλλη περιοχή, θεωρώντας ότι με αυτό τον τρόπο έχουμε ξεμπερδέψει.
Τα ημίμετρα, οι άτσαλοι χειρισμοί, η δυστοκία στην έγκαιρη αντιμετώπιση των ζητημάτων που προκύπτουν από τη διαχείριση του μεταναστευτικού, η ανυπαρξία δομών για ομαλή ένταξη των αιτούντων άσυλο και των προσφύγων στην κυπριακή κοινωνία και οικονομία δημιούργησε προφανώς πρόσφορο έδαφος για να θεριέψει η ξενοφοβία, η ανασφάλεια, και εν τέλει να επικρατήσει ο παραλογισμός της ρατσιστικής βίας και μάλιστα σε βάρος των αδυνάτων που διακινδύνευσαν τη ζωή τους για να βρεθούν στη χώρα μας.
