Σύμφωνο βρίσκουν το Υπουργείο Εσωτερικών τα πλείστα ευρήματα της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, έτσι όπως καταγράφονται στην Ειδική Έκθεση Ελέγχου Αρχών Τοπικής Αυτοδιοίκησης – Κοινοτικά Συμβούλια για την περίοδο 1998-2018.
Το Υπουργείο Εσωτερικών καλωσορίζει τα ευρήματα που καταγράφονται στην Έκθεση, εκ των οποίων προκύπτουν περιπτώσεις κακοδιαχείρισης σε Κοινοτικά Συμβούλια και αποδεικνύεται η αναγκαιότητα για υλοποίηση της μεταρρύθμισης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
«Ιδιαίτερα σε σχέση με τις Κοινότητες, η δημιουργία των Συμπλεγμάτων Παροχής Υπηρεσιών (ΣΠΥ) αναμένεται να εξορθολογήσει το μοντέλο λειτουργίας τους και να ενισχύσει τη διαφάνεια, τη χρηστή διοίκηση και την αποδοτική εξυπηρέτηση των πολιτών. Η οργανωτική δομή και η στελέχωση των ΣΠΥ με επιστημονικό και εξειδικευμένο προσωπικό, που θα στηρίζει το έργο και τις αρμοδιότητες των Κοινοτικών Συμβουλίων, θα τερματίσουν τα φαινόμενα κακοδιαχείρισης και διαφθοράς που παρατηρούνταν σε αρκετές περιπτώσεις.»
Σε ανακοίνωση, το Υπουργείο Εσωτερικών σημειώνει ότι «το νέο σύστημα λειτουργίας των Τοπικών Αρχών είναι χωρίς αμφιβολία ένα μοντέλο σαφώς καλύτερο από το υφιστάμενο. Είναι και δική μας διαπίστωση ότι, για να εξυπηρετήσει στο μέγιστο και αποτελεσματικά τους πολίτες, το νέο αυτό σύστημα χρήζει συνεχών βελτιωτικών ενεργειών. Ως Κυβέρνηση, είμαστε σε ετοιμότητα για την επίλυση προβλημάτων που πιθανόν να προκύψουν το πρώτο μεταβατικό διάστημα, αλλά και για την υλοποίηση των κινήσεων εκείνων που θα ρυθμίσουν αδυναμίες της νομοθεσίας.»
«Όπως έχουμε πολλές φορές επισημάνει, τα οφέλη της μεταρρύθμισης θα γίνονται ολοένα και πιο αντιληπτά στην καθημερινότητα των πολιτών με το πέρας του χρόνου. Συγκεκριμένα για τις Κοινότητες τα οφέλη θα είναι πολλαπλά και θα εξορθολογήσουν τον τρόπο λειτουργίας τους, διατηρώντας ταυτόχρονα τον ιδιαίτερο χαρακτήρα της κάθε τοπικής κοινωνίας.»
Εν κατακλείδι, όπως σημειώνεται, «η συνεργασία του Υπουργείου Εσωτερικών με την Ελεγκτική Υπηρεσία είναι αγαστή, γεγονός που αποτυπώνεται στην Έκθεση της Υπηρεσίας, με αναφορά σε υιοθέτηση των εισηγήσεων της Υπηρεσίας στο σχετικό τροποποιητικό νομοσχέδιο.»
«Το Υπουργείο Εσωτερικών εργάζεται εντατικά και με προσήλωση για την ομαλή έναρξη της μεταρρύθμισης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης από την 1η Ιουλίου.»
Μερικά από τα σημαντικότερα ευρήματα που προέκυψαν συνοψίζονται πιο κάτω:
Σύγκληση συνεδριών και τήρηση πρακτικών
- Μη σύγκληση τακτικών μηνιαίων συνεδριών του Συμβουλίου, κατά παράβαση του άρθρου 41(1) του περί Κοινοτήτων Νόμου.
- Μη τήρηση πρακτικών ή τήρηση ελλιπών πρακτικών των συνεδριών του Συμβουλίου, κατά παράβαση του άρθρου 42 του Νόμου.
- Συμμετοχή Μελών του ΚΣ σε συνεδρίες, για την αξιολόγηση και κατακύρωση προσφορών σε συγγενικά τους πρόσωπα ή σε εταιρείες που ανήκουν σε Μέλη του ΚΣ, κατά παράβαση του άρθρου 42 του περί Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου και του Κανονισμού 7 της Κ.Δ.Π. 242/2012.
- Μη αποστολή ή αποστολή με καθυστέρηση πρακτικών στον Έπαρχο για άσκηση ελέγχου νομιμότητας επί των αποφάσεων του Συμβουλίου, κατά παράβαση του άρθρου 42(1) του περί Κοινοτήτων Νόμου.
- Καθυστέρηση στον έλεγχο νομιμότητας των αποφάσεων των ΚΣ και ελλιπής εποπτεία των ΚΣ από τους Επάρχους. Συστήθηκε όπως οι Κοινοτάρχες συγκαλούν τακτικές μηνιαίες συνεδρίες του Συμβουλίου και όπως τηρούνται πρακτικά, σύμφωνα με τις διατάξεις του περί Κοινοτήτων Νόμου. Επίσης, σε περιπτώσεις όπου τα ΚΣ αναθέτουν την εκτέλεση εργασιών σε ή την αγορά υπηρεσιών από συγγενικά πρόσωπα Μελών του Συμβουλίου ή σε εταιρείες που ανήκουν σε Μέλη ή σε συγγενικά πρόσωπα Μελών του Συμβουλίου, η απόφαση και συζήτηση του θέματος αυτού να καταγράφεται στα πρακτικά και καθ’ όλη τη διάρκεια της συζήτησης του θέματος τα επηρεαζόμενα Μέλη να αποχωρούν από τη συνεδρία. Επιπρόσθετα, συστήθηκε όπως οι Έπαρχοι εξασκούν πιο αποτελεσματικό και ικανοποιητικό έλεγχο της νομιμότητας των αποφάσεων των ΚΣ και να επιλαμβάνονται, το γρηγορότερο, των προβλημάτων που αναφύονται.
Προϋπολογισμοί
- Μη ετοιμασία προϋπολογισμών, και μη προσκόμιση τους για έλεγχο κατά παράβαση του άρθρου 64 του περί Κοινοτήτων Νόμου.
- Μη έγκαιρη υποβολή ή μη υποβολή των ετήσιων προϋπολογισμών στον οικείο Έπαρχο προς έγκριση.
- Μη έγκαιρη έγκριση ή μη έγκριση των προϋπολογισμών από τον οικείο Έπαρχο και τον Υπουργό Οικονομικών, κατά παράβαση του άρθρου 64(3) του περί Κοινοτήτων Νόμου και του άρθρου 93 του περί της Δημοσιονομικής Ευθύνης και του Δημοσιονομικού Πλαισίου Νόμου.
- Πληρωμές χωρίς την ύπαρξη σχετικών πιστώσεων στους προϋπολογισμούς.
- Διενέργεια σημαντικών υπερβάσεων σε διάφορα κονδύλια των προϋπολογισμών, χωρίς την εκ των προτέρων έγκριση του Έπαρχου, κατά παράβαση του άρθρου 64(3) του περί Κοινοτήτων Νόμου.
Συστήθηκε όπως τα ΚΣ συμμορφώνονται με τις διατάξεις του περί Κοινοτήτων Νόμου και του περί της Δημοσιονομικής Ευθύνης και του Δημοσιονομικού Πλαισίου Νόμου, σε σχέση με την ετοιμασία, έγκριση και εκτέλεση των προϋπολογισμών. Προσφορές
- Απευθείας ανάθεση συμβάσεων για την εκτέλεση έργων ή/και την προμήθεια αγαθών ή/και υπηρεσιών, για ποσά μεγαλύτερα των ορίων που προνοούνται από τη νομοθεσία, χωρίς την τήρηση της διαδικασίας δημοσίων συμβάσεων, κατά παράβαση της σχετικής νομοθεσίας.
Συστήθηκε όπως τα ΚΣ ακολουθούν τις νενομισμένες διαδικασίες περί δημοσίων συμβάσεων και όπως συμμορφώνονται με τις πρόνοιες της σχετικής νομοθεσίας. Ενδελεχής αναφορά για το πιο πάνω θέμα έγινε και στην Ειδική Έκθεση της Υπηρεσίας μας με αρ. ΥΠΕΣ/01/2023, ημερ. 19.10.2023, με θέμα «Έλεγχος καταγγελιών για 32 Κοινοτικά Συμβούλια». Εκτέλεση εργασιών από Προέδρους ή/και Μέλη ή/και υπαλλήλους ΚΣ
- Διενέργεια πληρωμών για εκτέλεση εργασιών από Προέδρους ή/και Μέλη ή/και υπαλλήλους ΚΣ κατά παράβαση του άρθρου 16(2) του περί Κοινοτήτων Νόμου σύμφωνα με το οποίο Κοινοτάρχης ή Μέλος Συμβουλίου δεν μπορεί να έχει συμβατική σχέση με το Συμβούλιο για την εκτέλεση εργασιών ή την παροχή υπηρεσιών με αμοιβή και υπάλληλος του Συμβουλίου δεν μπορεί να έχει ενδιαφέρον άμεσα ή έμμεσα είτε προσωπικά είτε μέσω της συζύγου, τέκνου ή συνεταίρου του σε σύμβαση που έχει συναφθεί με το Συμβούλιο ή σε εργασία που έχει εκτελεσθεί για το Συμβούλιο.
Συστήθηκε πως τα ΚΣ προχωρήσουν σε ανάκτηση των ποσών που πληρώθηκαν κατά παράβαση της νομοθεσίας για τους πιο πάνω σκοπούς. 2 EΙΔΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΑΤΑΔ/01/2024
Πληρωμές σε συγγενικά πρόσωπα Μελών του ΚΣ
Διενέργεια πληρωμών σε συγγενικά πρόσωπα Μελών του ΚΣ ή/και σε εταιρείες που ανήκουν σε συγγενικά πρόσωπα Μελών, χωρίς να ακολουθηθούν οι νόμιμες διαδικασίες, κατά παράβαση του άρθρου 42(2) του περί των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου και του Κανονισμού 7(2)(α) της Κ.Δ.Π 242/2012
Συστήθηκε αυστηρή συμμόρφωση με τις πρόνοιες της νομοθεσίας.
- Διενέργεια δαπανών/Εντάλματα πληρωμής
- Έκδοση ενταλμάτων πληρωμής χωρίς υπογραφές από τον Πρόεδρο και τα εξουσιοδοτημένα Μέλη του Συμβουλίου και σε πολλές περιπτώσεις χωρίς να αναφέρονταν σ’ αυτά επαρκείς λεπτομέρειες και πληρωμές για αγορά αγαθών ή/και υπηρεσιών χωρίς τα απαραίτητα παραστατικά/δικαιολογητικά.
- Διενέργεια πληρωμών μεγάλων ποσών με μετρητά, κατά παράβαση του άρθρου 68 του περί Κοινοτήτων Νόμου.
Συστήθηκε όπως σε όλες τις περιπτώσεις εκδίδονται εντάλματα πληρωμής και επισυνάπτονται σε αυτά όλα τα απαραίτητα αποδεικτικά στοιχεία (τιμολόγια, αποδείξεις είσπραξης κ.λπ.). Επίσης, στα εντάλματα πληρωμής πρέπει να γίνεται αναφορά σε πρακτικά του Συμβουλίου που αφορούν την έγκριση της σχετικής δαπάνης και σε προσφορές στις περιπτώσεις όπου εφαρμόζεται. Επιπρόσθετα, συστήθηκε όπως οι πληρωμές διενεργούντα με επιταγές οι οποίες εκδίδονται στο όνομα του δικαιούχου ή εμβάσματα, έπειτα από την προσκόμιση νόμιμων παραστατικών και μόνο μικρές ημερήσιες ανάγκες/δαπάνες να εξοφλούνται με μετρητά.
Φιλανθρωπικές και άλλες εισφορές
- Διενέργεια εισφορών σε μη εγκεκριμένα φιλανθρωπικά ιδρύματα ή σε εγκεκριμένα φιλανθρωπικά ιδρύματα χωρίς όμως την εκ των προτέρων έγκριση του Έπαρχου, κατά παράβαση του άρθρου 83(ιγ) του περί Κοινοτήτων Νόμου ή/και χωρίς να υποστηρίζονται από τα απαραίτητα παραστατικά/δικαιολογητικά.
Συστήθηκε όπως τα ΚΣ ακολουθούν διαδικασίες οι οποίες να συνάδουν με τις πρόνοιες του περί Κοινοτήτων Νόμου. Εκτέλεση χρεών Γραμματέα από Κοινοτάρχες
- Άσκηση καθηκόντων Γραμματέα από Κοινοτάρχες με αμοιβή, χωρίς την εκ των προτέρων έγκριση του Έπαρχου, κατά παράβαση του άρθρου 51 του περί Κοινοτήτων Νόμου. Συστήθηκε όπως τα ΚΣ να ακολουθούν διαδικασίες οι οποίες συμμορφώνονται με τις πρόνοιες του περί Κοινοτήτων Νόμου. Οδοιπορικά έξοδα και έξοδα παραστάσεως
- Διενέργεια πληρωμών προς Προέδρους ή/και Μέλη Συμβουλίων για οδοιπορικά έξοδα και έξοδα παραστάσεως χωρίς αποδεικτικά στοιχεία.
Συστήθηκε όπως τα οδοιπορικά έξοδα και τα έξοδα παραστάσεως υποστηρίζονται με τα απαραίτητα αποδεικτικά στοιχεία.
Μείωση απολαβών
- ΚΣ δεν προέβησαν σε μείωση των απολαβών του προσωπικού (κατά τα έτη που ίσχυε η μείωση των απολαβών 2012 - 2022) και δεν κατέβαλαν στο κράτος τα σχετικά ποσά κατά παράβαση των σχετικών νομοθεσιών (Ν.168(Ι)/2012 και Ν.31(Ι)/2013).
Συστήθηκε συμμόρφωση των Συμβουλίων με τις πρόνοιες της νομοθεσίας, με αναδρομική ισχύ, και καταβολή των οφειλόμενων ποσών στο κράτος. Πολιτιστικές και άλλες εκδηλώσεις
- Μη καταγραφή των σχετικών αποφάσεων για δαπάνες που καταβλήθηκαν για πολιτιστικές και άλλες εκδηλώσεις στα πρακτικά των συνεδριών του ΚΣ.
- Μη ετοιμασία καταστάσεων εσόδων και εξόδων.
- Μη τήρηση μητρώου εισιτηρίων.
- Μη προσκόμιση/διατήρηση παραστατικών εξόδων. Συστήθηκε όπως τα ΚΣ τηρούν καταστάσεις εσόδων και εξόδων για τις εκδηλώσεις που διοργανώνουν καθώς και τα σχετικά παραστατικά. Ταμεία Συντάξεως και Φιλοδωρημάτων και Ταμεία Προνοίας
- Μη διενέργεια αποκοπής σε μηνιαία βάση από τους μισθούς των υπαλλήλων.
- Μη θεσμοθέτηση Κανονισμών που να διέπουν τα Ταμεία Συντάξεως και Φιλοδωρημάτων και τα Ταμεία Προνοίας.
- Μη εγγραφή των Ταμείων σύμφωνα με τη νομοθεσία.
- Μη διενέργεια αναλογιστικών μελετών για τη βιωσιμότητα των Ταμείων Συντάξεως και Φιλοδωρημάτων.
Συστήθηκε όπως τα ΚΣ καταβάλλουν τις εισφορές που τους αναλογούν προς τα Ταμεία Συντάξεως και Προνοίας σε μηνιαία βάση, να θεσμοθετήσουν Κανονισμούς που να διέπουν τη λειτουργία των εν λόγω Ταμείων και να προχωρήσουν σε εγγραφή των Ταμείων, σύμφωνα με τις πρόνοιες της νομοθεσίας και να διενεργούν αναλογιστικές μελέτες για τα Ταμεία Συντάξεως τουλάχιστον κάθε τρία χρόνια για να διασφαλίζεται η βιωσιμότητα και η επάρκεια των συντάξεων.
Χρεώστες
- Μη τήρηση καθολικού χρεωστών.
- Ύπαρξη μεγάλων εισπρακτέων ποσών σε σχέση με φορολογίες, δημοτικά τέλη και υδατοπρομήθεια, που σε κάποιες περιπτώσεις δεν περιλαμβάνουν τα υπόλοιπα που οφείλονται από προηγούμενα έτη.
- Μη εφαρμογή επαρκούς μηχανισμού ελέγχου σε σχέση με τα εισπρακτέα ποσά.
- Καθυστέρηση ή/και αμέλεια λήψης νομικών μέτρων για ανάκτηση των οφειλόμενων ποσών.
Συστήθηκε όπως τα ΚΣ τηρούν καθολικό χρεωστών με επικαιροποιημένες πληροφορίες και σε περίπτωση σημαντικών καθυστερήσεων να λαμβάνονται έγκαιρα όλα τα αναγκαία μέτρα περιλαμβανομένων και των αστικών αγωγών για είσπραξη των καθυστερήσεων.
Δελτία υπηρεσίας, φάκελοι προσωπικού και παρουσιολόγια
- Μη τήρηση δελτίων υπηρεσίας στα οποία να καταχωρίζονται τα στοιχεία της μισθοδοσίας του προσωπικού (μισθολογική κλίμακα, ετήσιες προσαυξήσεις, τιμαριθμικό επίδομα, υπερωρίες, αποκοπές και καταβολές στα διάφορα Ταμεία του κράτους).
- Μη τήρηση ή ελλιπής τήρηση προσωπικών φακέλων στους οποίους να περιλαμβάνονται αποφάσεις του ΚΣ σχετικά με προσλήψεις/προαγωγές/αναβαθμίσεις (αντίγραφα τίτλων σπουδών και εργασιακής πείρας, συμβόλαια εργοδότησης κ.λπ.).
- Μη τήρηση ή ελλιπής τήρηση παρουσιολογίων στα οποία να συμπληρώνεται επί καθημερινής βάσης η ώρα προσέλευσης και αποχώρησης από την εργασία, οποιαδήποτε άδεια ανάπαυσης ή άδεια ασθενείας, απουσία για υπηρεσιακούς λόγους, κ.λπ.
Συστήθηκε στα ΚΣ να προβούν άμεσα σε διορθωτικά μέτρα όσον αφορά την ορθή τήρηση των δελτίων υπηρεσίας, προσωπικών φακέλων, και παρουσιολογίων.
Ωρομίσθιο/Εργατικό προσωπικό
- Απασχόληση ωρομίσθιου προσωπικού για εκτέλεση γραφειακών καθηκόντων. Η πρόσληψη προσωπικού πάνω σε ωριαία βάση για εκτέλεση γραφειακών ή άλλων καθηκόντων μόνιμου υπαλλήλου απαγορεύεται από τους Κανονισμούς των Όρων Απασχόλησης Ωρομίσθιου Προσωπικού.
- Πρόσληψη εργατικού προσωπικού χωρίς να υπάρχουν οι ανάλογες πιστώσεις στον προϋπολογισμό.
- Προσλήψεις εργατών χωρίς διαδικασία προκήρυξης, αξιολόγησης, προσωπικής συνέντευξης, υπογραφής συμβολαίου κ.λπ. και χωρίς να γίνεται αναφορά σε απόφαση του ΚΣ για το εν λόγω θέμα.
- Πρόσληψη εργατικού προσωπικού χωρίς την έγκριση του Υπουργείου Εσωτερικών. Συστήθηκε στα ΚΣ να ακολουθούν διαδικασίες οι οποίες να συνάδουν με τις πρόνοιες της νομοθεσίας.
- Εργοδότηση προσώπων χωρίς να τηρηθούν οι νενομισμένες διαδικασίες Καθ’ υπέρβαση εξουσίας εργοδότηση ατόμων με το καθεστώς της αγοράς υπηρεσιών χωρίς να τηρηθούν οι υπό του Νόμου προβλεπόμενες διαδικασίες, και η μετατροπή τους σε εργοδοτούμενους αορίστου χρόνου.
- Προσλήψεις προσωπικού χωρίς να έχει εξασφαλιστεί η κατά Νόμο έγκριση του Υπουργού Εσωτερικών για τη δημιουργία των θέσεων και για την έγκριση των σχετικών σχεδίων υπηρεσίας και των μισθολογικών κλιμάκων των θέσεων, ως προβλέπεται στο άρθρο 49(1) του περί Κοινοτήτων Νόμου.
- Προσλήψεις προσώπων κατά παράβαση του περί της Απαγόρευσης Πλήρωσης Κενών Θέσεων στο Δημόσιο και στον Ευρύτερο Δημόσιο Τομέα (Ειδικές Διατάξεις) Νόμου του 2013 (Ν.21(Ι)/2013).
Συστήθηκε στα ΚΣ να εφαρμόζουν διαδικασίες οι οποίες να συνάδουν με τις πρόνοιες της νομοθεσίας. Σημειώνεται ότι, το Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού έχει επισημάνει ότι στις περιπτώσεις όπου ανάδοχος σύμβασης παροχής υπηρεσιών θεωρηθεί ότι έχει αποκτήσει καθεστώς μισθωτού προσώπου, επειδή δεν έχουν τηρηθεί οι οδηγίες που αφορούν στη σύναψη και παρακολούθηση των συμβάσεων για αγορά/μίσθωση υπηρεσιών, θα πρέπει να εξετάζεται θέμα αστικής ή/και ποινικής ευθύνης και επιπρόσθετα πειθαρχικής ευθύνης των ελέγχοντων λειτουργών ή και άλλων εμπλεκόμενων λειτουργών.
Ταμειακά ελλείμματα και παρακρατήσεις μετρητών
- Σε ελέγχους επαλήθευσης μετρητών ταμείων ΚΣ, ο λογαριασμός μετρητών παρουσίαζε υπόλοιπο το οποίο δεν συμφωνούσε με τα πραγματικά μετρητά που υπήρχαν στην κατοχή του ΚΣ. Αυτό οφειλόταν είτε σε παράνομη κατοχή μετρητών από φυσικά πρόσωπα, είτε σε ελλιπείς λογιστικές εγγραφές είτε σε συνδυασμό.
- Εντοπίστηκαν περιπτώσεις όπου Προέδροι, Μέλη ή/και υπάλληλοι ΚΣ εισέπραξαν/έλαβαν μετρητά και δεν εξέδωσαν απόδειξη είσπραξης ή έκαναν κατακράτηση μετρητών τα οποία καταθέσαν σε λογαριασμό του ΚΣ μετά από παρέλευση μεγάλου χρονικού διαστήματος, είτε αυτοβούλως, είτε επειδή εγέρθηκαν υποψίες προς το πρόσωπό τους για παράνομη κατοχή μετρητών του ΚΣ.
Συστήθηκε όπως τα ΚΣ παρακολουθούν σε μηνιαία βάση, τα υπόλοιπα του ταμείου και των συμφιλιώσεων και να διασφαλίζουν ότι οι όποιες διαφορές ή εκκρεμότητες εντοπίζονται και διευθετούνται αμέσως. Η εν λόγω διαδικασία είναι εφικτή μόνο με την εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου συστήματος χρηματοοικονομικής πληροφόρησης.
Σε περιπτώσεις ελλείμματος μετρητών, αυτές να διερευνώνται άμεσα, να γίνεται καταγγελία στους αρμόδιους φορείς (Αστυνομία, Επάρχους κ.λπ.) και να λαμβάνονται νομικά μέτρα ανάκτησης των μετρητών που υπολείπονται από το ταμείο.
