Της Ελένης Κλεοβούλου
Ζούμε σε μια εποχή που οι διατροφικές προτιμήσεις των ανθρώπων έχουν αρχίσει να μεταβάλλονται σταδιακά. Πλέον, ο κόσμος άρχισε να βάζει στη διατροφή του τα superfoods, όπως την κινόα, την γλυκοπατάτα και την μαύρη σοκολάτα. Υπό αυτό το πλαίσιο έχει παρατηρηθεί μια μικρή αύξηση των ατόμων που γίνονται vegans, αποβάλλοντας κάθε είδος ζωϊκής προελεύσεως τροφής, είτε πρόκειται για κρέας είτε για γαλακτοκομικά προϊόντα, αυγά κλπ.
Συνομιλήσαμε με τον Χρήστο Αντρέεβ, μεταπτυχιακό φοιτητή του ΤΕΠΑΚ, ο οποίος τα τελευταία χρόνια έχει ακολουθήσει τον βιγκανισμό. Μοιράστηκε μαζί μας τι τον οδήγησε σε αυτό τον τρόπο ζωής, πως τον αντιμετωπίζουν οι γύρω του και απαντά σε πιθανά ερωτήματα που έχει κάποιος που θέλει να γίνει vegan.
Πότε και πως ανακάλυψες τον βιγκανισμό (veganism);
Ανακάλυψα τον βιγκανισμό το 2015 με έναν παράξενο τρόπο. Στη αρχή, επειδή ασχολούμαι με την γυμναστική, έτρωγα μεγάλες ποσότητες πρωτεϊνης. Οι καλύτερες πηγές πρωτεϊνης έλεγαν ότι προέρχονται από το κρέας και τα ζωϊκά προϊόντα όπως κοτόπουλο, βοδινό, αυγά, γάλα κλπ. Για περίπου τρία χρόνια έκανα διατροφή υψηλής πρωτεϊνης και έτρωγα μεγάλη ποσότητα από τα πιο πάνω.
Σε μια φάση άρχισαν να βγαίνουν κάποιοι από το Fitness Industry (Βιομηχανία Γυμναστικής) σε Facebook και Youtube και έλεγαν ότι είναι vegan bodybuilder, vegan powerlifter και vegan fitness models. Στην αρχή λέω αποκλείεται να γίνεται. Μπαίνω στις σελίδες και βλέπω ότι αυτοί δεν τρώνε κρέας και γαλακτοκομικά και άρχισαν να βγαίνουν διάφοροι στις σελίδες bodybuilding να τους κοροϊδέυουν, ότι και καλά δεν απολαμβάνουν τα ωραία πράγματα της ζωής όπως τα ζωϊκά προϊόντα. Αλλά εγώ άρχισα να το σκέφτομαι αν και είχα αρνητική στάση απέναντι τους.
Σιγά σιγά άρχισα να βλέπω διάφορα κανάλια στο Youtube, κάποια post στο Facebook, ώσπου είδα μερικά να λένε να παρακολουθήσεις τρια ντοκιμαντέρ. Τα ντοκιμαντέρ λέγονται: Forks over knives Earthlings και Cowspiracy. Το πρώτο μιλά για τις επιπτώσεις των ζωϊκών προϊόντων στον ανθρώπινο οργανισμό και γιατί είναι καλύτερο να μην τα καταναλώνουμε. Το δεύτερο δείχνει για την κακομεταχείριση των ζώων στα σφαγεία, στα εκτροφεία κλπ και το τρίτο λέει για τις επιπτώσεις που έχει η υπερκατανάλωση κρέατος και ζωϊκών προιόντων της σημερινής κοινωνίας στο περιβάλλον.
Μόλις είδα αυτά τα τρία ντοκιματέρ έγινα vegan.
(*Περιέχουν σκηνές οι οποίες πιθανόν να ενοχλήσουν)
Γιατί vegan και όχι vegetarian;
Γιατί και τα γαλακτομικά προϊόντα έχουν εξίσου τα ίδια κακά με τα ζωϊκά προϊόντα ως προς την κακομεταχείριση των ζώων, την υγεία και το περιβάλλον.
Δηλάδή αν εκτρέφεις κότες στο σπίτι σου και έχεις την επιμέλεια τους, δε θα μπορείς να καταναλώνεις αυγά;
Μπορείς αλλά υπάρχει και εκεί ένα θέμα. Σύμφωνα με κάποιες έρευνες, μια κότα παράγει κατά μέσο όρο περίπου 15-20 αυγά το χρόνο, αλλά όταν της παίρνεις τα αυγά την κάνεις να γεννά περισσότερα. Αν γεννά 100 αυγά αντί 15-20 το χρόνο, θα την κάνει να χρησιμοποιεί όλο της το ασβέστειο με συνέπεια η κότα να έχει μικρότερη διάρκεια ζωής από την φυσιολογική.
Τι επιπτώσεις έχουν το κρέας και τα γαλακτοκομικά στην ανθρώπινη υγεία;
Το κρέας και τα γαλακτοκομικά είναι οι νούμερο ένα πηγές των μεγαλύτερων ασθενειών της σημερινής κοινωνίας, έχοντας να κάνουν με πίεση, χολυστερόλη, διαβήτη και καρκίνο. Όλες αυτές οι παθήσεις είναι συνδεδεμένες με την υπερκατανάλωση ζωϊκών προϊόντων. Έχουν γίνει πάρα πολλές έρευνες για την καζεϊνη η οποία εμπεριέχεται στο γάλα και που την συνδέουν με το καρκίνο, για το κόκκινο κρέας και τα ζωϊκά λευκώματα που συνδέεται με τον καρκίνο του παχέως εντέρου. Π.χ. τα ζωϊκά λίπη και ο κρόκος αυγού ανεβάζουν την κακή χοληστερόλη.
Εσύ πως αναπληρώνεις την πρωτεϊνη που δεν λαμβάνεις από τις ζωϊκές ή γαλακτοκομικές τροφές;
Αυτό ήταν το βασικό ερώτημα που είχα πριν γίνω vegan γιατί την χρειάζομαι αφού γυμνάζομαι. Η απάντηση είναι πως δεν χρειάζεσαι τόση πρωτεϊνη όσο νομίζεις, γιατί στο Fitness Industry σου λένε ότι θέλεις ημερήσια 2,2 γραμμάρια πρωτεϊνης ανά κιλό σώματος. Δηλαδή αν είσαι 100 κιλά χρειάζεσαι 220 γραμμάρια πρωτεϊνης την μέρα.
Αυτό το πράγμα δεν ισχύει γιατί ο οργανισμός δεν μπορεί να απορροφήσει έτσι μεγάλες ποσότητες πρωτεϊνης. Ο ιδανικός αριθμός είναι περίπου 1-1,3 γραμμάρια πρωτεϊνης ανά κιλό σώματος. Οπότε το πρώτο πράγμα που έκανα ήταν να ρίξω την πρωτεϊνη και το δεύτερο να μάθω ποιες είναι οι φυτικές πηγές πρωτεϊνης.
Ποιες είναι οι φυτικές πηγές πρωτεϊνης;
Είναι πάρα πολλές. Καταρχήν υπάρχει το τόφου, σχεδόν όλα τα λαχανικά έχουν πρωτεϊνη μέσα όπως και τα όσπρια, τα δημητριακά, η βρώμη και το ρύζι. Επίσης αν δεν σου φτάνουν όλα αυτά μπορείς να πάρεις φυτική πρωτεϊνη, από Hem, σόγια, ρύζι, μπιζέλι κλπ. Πρωτεϊνη παίρνεις από ξηρούς καρπούς και σπόρους.
Υπάρχει κάποιο στοιχείο που υπολείπεσαι από την μη κατανάλωση ζωϊκής πρωτεϊνης;
Το μόνο που στερείσαι είναι η βιταμίνη Β12 η οποία είναι βακτήριο και την παίρνεις από βρωμιές, όπως τα κρέατα, τα αυγά και το γάλα. Μπορείς επίσης να την πάρεις καταναλώνοντας άπλυτα καρότα. Εγώ έχω και συμπλήρωμα αλλά το παίρνω μόνο όταν μου χρειάζεται γιατί υπάρχουν φυτικές πηγές όπως η σπιρουλίνα και η χλωρέλλα που είναι κάποια βακτήρια τα οποία αναπτύσσονται πάνω σε πέτρες και έχουν πολύ μεγάλα οφέλη για την υγεία αλλά το βασικό τους μειονέκτημα είναι ότι καταναλώνονται πάρα πολύ δύσκολα. Η γεύση τους είναι απαίσια.
Είναι ικανοποιητικός ο αριθμός των healthy stores;
Ναι έχει πάρα πολλά. Όμως οι τιμές τους είναι λίγο ακριβές. Για παράδειγμα η τιμή της σπιρουλίνας μπορεί να φθάσει τα 10 ευρώ για 200 γραμμάρια. Αλλά χρειάζεσαι μόνο 10 γραμμάρια την μέρα.
Νιώθεις ποτέ πεινασμένος;
Όχι, τρώω πολύ φαγητό. Έχω αυξήσει τους υδατάνθρακες και μειώσει την πρωτεϊνη. Επειδή γυμνάζομαι και καίω τους υδατάνθρακες είναι εντάξει. Το θέμα είναι να μην κάθεσαι. Και εγώ από την μέρα που άρχισα την γυμναστική πριν 5μιση χρόνια δεν έχω σταματήσει. Μπορεί να τρώω 500 γραμμάρια υδατάνθρακα την μέρα αλλά τον καίω.
Πως αντέδρασαν οι δικοί σου όταν τους είπες ότι θα είσαι vegan;
Βασικά δεν είχα κανένα πρόβλημα με αυτό. Εξάλλου από τότε που άρχισα να γυμνάζομαι έτρωγα τα δικά μου φαγητά και έμαθα να τα μαγειρεύω μόνος μου. Ήταν δεδομένο ότι δεν τρώγαμε το ίδιο φαγητό.
Στα οικογενειακά τραπέζια (πχ Χριστουγέννων) δεν δυσκολεύεσαι;
Αυτό είναι το πιο δύσκολο πράγμα του να είσαι vegan. Δηλαδή αν βρεθείς με παρέα ή αν πας σε οικογενειακό τραπέζι είναι δύσκολο να βρεις vegan επιλογές. Συνήθως έξω βρίσκεις επιλογές. Έχει πάρα πολλά εστιατόρια με vegan φαγητά. Αλλά και να μην έχουν, πάλι υπάρχει λύση. Για παράδειγμα, πας σε μια πιτσαρία και δεν έχουν φυτικό τυρί. Πάντα μπορείς να βρεις μακαρόνια Napolitana ή al funghi με μανιτάρια κα σάλτσα ντομάτας, veggie burger υπάρχει παντού και ειδικά στις νηστειές βρίσκεις παντού και τα πάντα.
Όταν γνωρίζεις νέα άτομα και μαθαίνουν ότι είσαι vegan πως αντιδρούν;
Δεν τους λέω ότι ειμαι vegan, προσπαθώ να το αποφεύγω. Υπάρχουν, όμως, αρκετοί vegans που συστήνονται ως vegans από την αρχή και γι’ αυτό το λόγο έχουν πάρει μια κακή φήμη. Αν παραξενευτεί κάποιος για τα πράγματα που τρώω, τότε μόνο θα το πω.
Τον τελευταίο καιρό έχει αρχίσει να υπάρχει αύξηση των vegans. Πως το εξηγείς;
Είναι λογικό διότι τώρα με τα κοινωνικά δίκτυα, το Youtube και αυτά τα Μέσα, τα κοινωνικά κινήματα δένουν μεταξύ τους και επεκτείνονται. Μεγαλώνει το δίκτυο τους γιατί βρίσκεις άτομα από όλο τον κόσμο. Και επειδή είναι κάτι καλό για το περιβάλλον, τα ζώα και την υγεία, πολλοί άνθρωποι γυρίζουν σε αυτό το στυλ ζωής.
Αρκετοί γίνονται χορτοφάγοι και μετά vegans και άλλοι αρχίζουν απευθείας ως vegans. Αλλά γενικά τραβά τον κόσμο.
Το ότι «τραβά τον κόσμο» θεωρείς είναι μέρος μιας μόδας ή είναι η αρχή του τέλος για την κρεατοφαγία;
Δεν νομίζω ότι θα σταματήσουμε ποτέ να τρώμε κρέας, απλά κάποιοι άνθρωποι αρχίζουν και αναπτύσσουν τον σκεπτικισμό και βλέπουν ότι οι κοινωνικές νόρμες δεν πρέπει να ακολουθούνται όπως είναι αλλά να αμφισβητούνται για να κάνουμε το πιο ηθικά σωστό για την υγεία και το περιβάλλον. Δεν πρέπει να βλέπουμε μόνο τον εαυτό μας και πως να είμαστε κοινωνικά. Επίσης δεν υπάρχει κανένα ορθό επιχείρημα από τους κρεατοφάγους κατά των vegans. Ούτε ένα. Το μόνο ορθό που έχω ακούσει – που δεν είναι καν ορθό - είναι ότι το μπέικον, το τυρί και το double cheeseburger έχουν ωραία γεύση.
Είναι ευχή των vegans να σταματήσει κάποτε ο κόσμος να τρώει κρέας;
Ναι. Κατά βάθος το εύχονται, γιατί θα είναι καλύτερο για το περιβάλλον. Να σου εξηγήσω τι εννοώ. Για να παράξεις ένα κιλό κρέας θέλεις να ξοδέψεις την δεκαπλάσια ποσότητα σε καλαμπόκι, σόγια και νερό απ’ ότι για να παράξεις ένα κιλό φυτικό προϊόν, όπως η σόγια. Άρα με αυτό τον τρόπο χρησιμοποιείς 10 κιλά φαγητό για να παράξεις 1 κιλό, με αρνητικές επιπτώσεις όσον αφορά το κρέας.
Για τα γαλακτοκομικά προϊόντα, οι αγελάδες παράγουν κάποια αέρια που συμβάλλουν πάρα πολύ στο φαινόμενο του θερμοκηπίου. Όπως αναφέρεται στο ντοκιμαντέρ «Cowspiracy» οι αγελάδες είναι από τις κυρίαρχες πηγές διοξειδίου του άνθρακα και μόλυνσης της ατμόσφαιρας. Οπότε όσο περισσότερα γαλακτοκομικά καταναλώνουμε, τόσο περισσότερες επιπτώσεις έχει αυτό στο περιβάλλον.
Όσον αφορά την κακομεταχείριση των ζώων, για παράδειγμα βρίσκονται 10 κότες σε κλουβί 1Χ1. Στις αγελάδες ανοίγουν μια τρύπα στο σώμα για να τις ταϊζουν από εκεί, τους βάζουν αναβολικά, τους κάνουν εξωσωματική γονιμοποίηση ώστα να κάνουν μωρά και να παράγουν περισσότερο γάλα, γυρίζουν μέσα σε ένα λέβητα και αρμέγονται αυτόματα. Το ίδιο πράγμα ισχύει πάνω κάτω και για τα γουρούνια.
Η βιομηχανία των ζωϊκών προϊόντων είναι μια πολύ άσχημη βιομηχανία με σκοπό αυστηρά το κέρδος και χρησιμοποιεί τις καλύτερες για εκείνους μεθόδους κερδοφορίας, αλλά χειρότερες για τα ζώα. Για παράδειγμα στις αγελάδες αντί να δίνουν χόρτα, τις ταϊζουν ένα μείγμα από καλαμπόκι και σόγια.
