Υπήρξε μεγάλος αριθμός πολιτογραφήσεων χωρίς να πληρούνται τα εν ισχύι κριτήρια, αναφέρει η Ελεγκτική Υπηρεσία στον έλεγχό της για την παραχώρηση κυπριακής υπηκοότητας σε στελέχη εταιρειών στο πλαίσιο του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος (ΚΕΠ). Συγκεκριμένα, εξετάζει δύο περιπτώσεις πολιτογραφήσεων, η μια αφορά πολιτογραφήσεις το 2019, που σχετίζονται με το καζίνο θέρετρο και η άλλη αφορά πολιτογραφήσεις που σχετίζονται με συγκεκριμένη εταιρεία τα έτη 2014-2017.
Όπως αναφέρεται, «κατά την άποψά μας, η εντύπωση που δημιουργείται είναι πως κάποιοι από τους ασκούντες δημόσια εξουσία ουδόλως λάμβαναν υπόψη το ισχύον νομικό και κανονιστικό πλαίσιο και ουσιαστικά θεωρούσαν ότι θα μπορούσαν να ενεργούν κατά το δοκούν».
Συνεπώς, προστίθεται, διαφαίνεται το ενδεχόμενο κατάχρησης εξουσίας από πρόσωπα που ασκούσαν δημόσια εξουσία.
Στην έκθεση αναφέρονται δύο διαφορετικές περιπτώσεις, η πρώτη κατά τα έτη 2014-2017 και η δεύτερη το 2019, κάτι που «δεικνύει ότι ουσιαστικά η σαθρότητα του Προγράμματος παρέμεινε περίπου αναλλοίωτη μέχρι τη στιγμή της πρόσφατης κατάργησής του».
Δυστυχώς, προστίθεται, φαίνεται ότι η εξόχως αρνητική εικόνα που έχει δημιουργηθεί, εντός και εκτός Κύπρου, ως προς την εφαρμογή του Προγράμματος, εικόνα που επιδεινώθηκε σημαντικά πρόσφατα μετά το ρεπορτάζ του ξένου τηλεοπτικού δικτύου Al Jazeera, ήταν το αναπόφευκτο αποτέλεσμα μιας σαθρής κατάστασης, ενδεχομένως μη απαλλαγμένης ακόμη και φαινομένων διαφθοράς και άλλων ποινικών αδικημάτων.
«Δυστυχώς, η μη έγκαιρη λήψη διορθωτικών μέτρων από πλευράς Κυβέρνησης έχει οδηγήσει στον ξαφνικό τερματισμό του Προγράμματος. Τώρα απομένει η αυστηρή αναζήτηση λογοδοσίας», καταλήγει η Ελεγκτική Υπηρεσία στα συμπεράσματά της.
Πολιτογραφήσεις σε σχέση με το καζίνο θέρετρο
Η Ελεγκτική Υπηρεσία διεξήγαγε έλεγχο για 18 πρόσωπα που πολιτογραφήθηκαν και σχετίζονταν με το καζίνο θέρετρο και λόγω «σοβαρών ευρημάτων», όπως αναφέρεται, «αποφασίσαμε να επεκτείνουμε τον έλεγχο σε άλλες περιπτώσεις προσώπων που πολιτογραφήθηκαν ως υψηλόβαθμα διευθυντικά στελέχη εταιρειών». Στο πλαίσιο αυτό, εντοπίστηκαν 64 πρόσωπα που έχουν πολιτογραφηθεί και τα οποία παρουσιάζονται ως σχετιζόμενα με συγκεκριμένη εταιρεία.
Σε σχέση με τις πολιτογρφαήσεις που αποφασίστηκαν από το Υπουργικό Συμβούλιο στις 25.7.2019, αναφέρεται ότι το ΥΣ αποφάσισε να παραχωρήσει την κυπριακή υπηκοότητα σε 27 πρόσωπα (18 υποτιθέμενους επενδυτές και 9 συγγενικά τους πρόσωπα).
Τα 18 πρόσωπα που πολιτογραφήθηκαν θα έπρεπε να είναι, είτε υψηλόβαθμα διευθυντικά στελέχη στην εταιρεία του Διαχειριστή, είτε μέτοχοι της εταιρείας που έχει επενδύσει στην Κύπρο.
Με βάση τα στοιχεία που εντόπισε η Ελεγκτική Υπηρεσία,
Επτά εκ των 18 προσώπων είναι διευθυντές εταιρείας εγγεγραμμένης στην Κύπρο, οι έξι σε εταιρεία που είναι μητρική της εταιρείας του Διαχειριστή και ο ένας σε άλλη θυγατρική της μητρικής, ενώ οι υπόλοιποι 11 δεν εντοπίστηκαν να σχετίζονται με την εταιρεία του Διαχειριστή ή τη μητρική της που είναι εγγεγραμμένες στην Κύπρο. Ενδεχομένως, σημειώνεται, τα 11 αυτά πρόσωπα να σχετίζονται με την εισηγμένη εταιρεία του εξωτερικού που έμμεσα κατέχει το 75% του μετοχικού κεφαλαίου του Διαχειριστή, ή άλλες εταιρείες του Ομίλου, και να μην έχουν άλλη επαγγελματική ή επιχειρηματική δραστηριότητα στην Κύπρο.
Από τα επτά αυτά πρόσωπα, τα έξι φαίνεται να μην ήταν εγγεγραμμένοι στο Μητρώο του Εφόρου Φορολογίας και συνεπώς δεν πλήρωσαν/ προπλήρωσαν φόρο εισοδήματος στην Δημοκρατία. Ο ένας είναι εγγεγραμμένος στο Μητρώο Άμεσης Φορολογίας και φαίνεται ότι στην τριετία είναι πιθανό να πληρώσει φόρο εισοδήματος περίπου €100.000. Ωστόσο, αυτό θα έπρεπε να είχε προπληρωθεί.
Τα επτά πρόσωπα δεν φαίνεται να είναι κάτοχοι μόνιμης ιδιόκτητης κατοικίας οποιασδήποτε αξίας στην Δημοκρατία.
Συνεπώς προκύπτει ότι ενδεχομένως τα 18 αυτά πρόσωπα να πολιτογραφήθηκαν κατόπιν Απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου, ενώ ήταν γνωστό, είτε στο Υπουργικό Συμβούλιο, είτε μόνο στα Υπουργεία Εσωτερικών ή/και Οικονομικών, ότι δεν πληρούσαν τα ισχύοντα κριτήρια.
«Ουσιαστικά πολιτογραφήθηκαν κατά χάριν, εκτός των όρων και προϋποθέσεων της προαναφερόμενης Απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου, και μάλιστα κατ’ επίσπευση. Αυτό ενδεχομένως να σημαίνει απώλεια φορολογικών εσόδων της τάξης του €1,7εκ. από την μη καταβολή ποσού €100.000 ως φόρο εισοδήματος από κάθε πολιτογραφηθέντα, και ποσό της τάξης του €1,7εκ. ως ΦΠΑ επί των €500.000 αξίας κάθε κατοικίας που θα έπρεπε να αποκτηθεί, πλέον τα έμμεσα οφέλη στην οικονομία και στα δημόσια έσοδα από την κατασκευή και/ή πώληση των κατοικιών»
Σημειώνεται επίσης ότι η παραχώρηση της Κυπριακής υπηκοότητας στους 27 πολιτογραφηθέντες φαίνεται να συνιστά κατάφωρη παραβίαση του περί Αρχείου Πληθυσμού Νόμου και των σχετικών Αποφάσεων του Υπουργικού Συμβουλίου.
Ακόμα ότι δεν υπήρξε ενημέρωση των επίσημων φορέων διαχείρισης της Συμφωνίας Αδειοδότησης του καζίνο θερέτρου (ΕΑΠΕΚ και Συντονιστική Επιτροπή) για ένα θέμα που υποτίθεται ότι αφορούσε την προώθηση της συγκεκριμένης επένδυσης.
Επιπλέον αναφέρεται ότι η συμφωνία Αδειοδότησης συνήφθη τον Ιούνιο του 2017 και στη βάση αυτής η διαχειρίστρια εταιρεία ανέλαβε υποχρεώσεις για συμμόρφωση με συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα ολοκλήρωσης της επένδυσης. Η παραχώρηση της κυπριακής υπηκοότητας έγινε δύο χρόνια μετά τη σύναψη της Συμφωνίας Αδειοδότησης και συνεπώς δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι συνιστούσε καθ’ οιονδήποτε τρόπο κίνητρο προς την εταιρεία για ανάληψη της επένδυσης.
Όπως φαίνεται, προστίθεται, ίσως να υπήρξε απόκρυψη της όποιας αναφοράς στο ότι οι πολιτογραφηθέντες σχετίζονταν με το καζίνο θέρετρο, ίσως να υπήρξε συμπερίληψη ενδεχομένως ψευδούς βεβαίωσης ότι δήθεν οι αιτούντες ικανοποιούσαν τα επενδυτικά κριτήρια και ίσως οι αιτήσεις εγκρίθηκαν παρόλο ότι ίσως για κάποιους δεν ικανοποιείτο ούτε καν το τυπικό κριτήριο της κατοχής άδειας μετανάστευσης για περίοδο έξι μηνών.
Για τις αιτήσεις, αναφέρεται, υπήρξε παρέμβαση του τότε Υπουργού Εσωτερικών (και νυν Υπουργού Οικονομικών) ώστε να εξεταστούν κατά προτεραιότητα σε σχέση με άλλες αιτήσεις, και όπως ο ίδιος ο νυν Υπουργός Οικονομικών ανέφερε, ήταν μια συνειδητή απόφαση.
Πολιτογράφηση 64 ατόμων την περίοδο 2014-2017
Παράλληλα η Ελεγκτική Υπηρεσία εντόπισε 64 πρόσωπα να έχουν πολιτογραφηθεί την περίοδο 2014-2017 και να παρουσιάζονται ως σχετιζόμενα με συγκεκριμένη εταιρεία (εταιρεία Α). Οι αιτήσεις υποβάλλονταν, εξετάζονταν και εγκρίνονταν ομαδικά.
Τα 64 πρόσωπα που εντοπίσαμε φαίνεται να πολιτογραφήθηκαν όλοι επί υπουργίας του ίδιου Υπουργού Εσωτερικών. Επίσης, όπως αναφέρεται πιο πάνω, η δυνατότητα για παραχώρηση υπηκοότητας σε διευθυντικά στελέχη εταιρειών εισήχθη για πρώτη φορά στο ΚΕΠ με την Απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου ημερ. 19.3.2014, επί υπουργίας και πάλι του ίδιου Υπουργού.
Από τις 64 περιπτώσεις εντοπίστηκαν 27 άτομα που εργοδοτούνται στην εταιρεία Α. Τα υπόλοιπα 37 άτομα δεν φαίνεται να εργοδοτούνταν από την εταιρεία Α αλλά πολιτογραφήθηκαν ως να σχετίζονται με αυτήν. Αυτά ενδεχομένως να είναι στελέχη της εταιρείας που εργάζονται στο εξωτερικό ή ακόμη και να μην σχετίζονται καθόλου με την εταιρεία.
Η Υπηρεσία εντόπισε καταχωρίσεις στον ημερήσιο τύπο που δεικνύουν ότι κάποιοι αιτούντες δήλωσαν ότι διέμεναν σε συγκεκριμένες οδούς/διαμερίσματα τη στιγμή που τα εν λόγω ακίνητα μέχρι σήμερα είναι οικόπεδα ή χώροι στάθμευσης ή ημιτελή κτήρια που ξεκίνησαν να κτίζονται παλαιότερα και οι εργασίες σταμάτησαν πριν πολύ καιρό. Αυτό σημαίνει ότι τα εν λόγω άτομα, ή άλλοι πάροχοι ή/και δικηγόροι εκ μέρους τους, ενδεχομένως να προέβηκαν σε ψευδή δήλωση ως προς τον τόπο διαμονής τους με σκοπό την απόκτηση κυπριακής υπηκοότητας.
Σε πολλές περιπτώσεις, ο αγοραστής αγόραζε κάτι που ήταν στο χαρτί, αλλά θα έπρεπε να καταβάλει το σύνολο, ή σχεδόν το σύνολο, της αξίας της ακίνητης περιουσίας με την υπογραφή του πωλητήριου συμβολαίου, χωρίς όπως φαίνεται να παρείχε οποιαδήποτε εξασφάλιση για τον αγοραστή του ακινήτου σε περίπτωση μη εκπλήρωσης των όρων του συμβολαίου από μέρους του πωλητή.
Στη βάση των στοιχείων που καταγράφονται στην παρούσα Έκθεση, προκύπτει ότι η πολιτογράφηση των 64 προσώπων ενδεχομένως να συνιστά κατάχρηση εξουσίας.
Επίσης αναφέρεται ότι έχουν προκύψει φορολογικά θέματα για τα φυσικά πρόσωπα που πολιτογραφήθηκαν, για τις εταιρείες που εξετάστηκαν, καθώς και για το θέμα του μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ στο 5% για την αγορά ή ανέγερση πρώτης κατοικίας.
Από το 64 πρόσωπα, τα 33 εντοπίστηκαν να είναι εγγεγραμμένα στο Μητρώο Άμεσης Φορολογίας του Τμήματος Φορολογίας και εξ αυτών τα 27 να είναι υπάλληλοι της εταιρείας Α. Από αυτούς, μόνο τέσσερις φαίνεται να πληρούσαν τις προϋποθέσεις για πολιτογράφηση.
Τα 37 πρόσωπα δεν εργοδοτούνταν από την εταιρεία Α αλλά πολιτογραφήθηκαν ως να σχετίζονται με αυτήν. Τα πέντε εξ αυτών, εντοπίστηκαν να έχουν πληρώσει εφάπαξ ποσό στο Τμήμα Φορολογίας €100.000 με ειδική πληρωμή, χωρίς να έχουν φορολογική υποχρέωση, γεγονός που προκαλεί εντύπωση.
Αναφέρεται ακόμα ότι ουδείς εκ των 64 πολιτογραφηθέντων πληρούσε και τα εισοδηματικά κριτήρια και τα κριτήρια μόνιμης κατοικίας.
Στη βάση των στοιχείων που καταγράφονται στην παρούσα Έκθεση, αναφέρεται, προκύπτει ότι η πολιτογράφηση των 64 προσώπων ενδεχομένως να συνιστά κατάχρηση εξουσίας.
Τα πιο πάνω τέθηκαν, με σχετική κοινοποίηση του προσχεδίου της παρούσας Έκθεσης, ενώπιον του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας.
Η πλήρης έκθεση βρίσκεται στον πιο κάτω σύνδεσμο: http://www.audit.gov.cy/audit/audit.nsf/annualscg_gr/annualscg_gr?OpenForm
