Στην εποχή «ολιστικής, αποφασιστικής και υπεύθυνης» μεταναστευτικής πολιτικής στην οποία διατείνεται πως έχει περάσει η Κυβέρνηση, έχοντας μάλιστα υιοθετήσει την ταμπέλα ενός «success story» επί του θέματος, κράτος και αρμόδιες αρχές δεν σταματούν να προβάλλουν αριθμούς προς επιβεβαίωση των λεγομένων τους.

Αρχές Φεβρουαρίου στο πλαίσιο κοινής συνέντευξης τύπου, Υφυπουργός Μετανάστευσης και Υπουργός Εσωτερικών, δεν παρέλειψαν να αναφέρουν ότι εντός του 2024 πετύχαμε να επαναπατρίσουμε μέσω του προγράμματος εθελούσιων επιστροφών 8.213 υπηκόους τρίτων χωρών, αριθμός σχεδόν διπλάσιος σε σύγκριση με το 2022. Σε αυτό, μάλιστα, πρόσθεσαν και το γεγονός ότι το 2024 οι αποχωρήσεις (απελάσεις, εθελούσιες επιστροφές και μετεγκαταστάσεις) ανήλθαν συνολικά στα 10.941 άτομα, σε συνδυασμό με σημαντική μείωση των παράτυπων αφίξεων και τον περιορισμό στους αριθμούς νέων αιτήσεων ασύλου. Όλα τα παραπάνω ο Υφυπουργός Μετανάστευσης, Νικόλας Ιωαννίδης απέδωσε στα μέτρα που έλαβε η Κυβέρνηση, ανάμεσα στα οποία να πούμε ήταν και η αναστολή εξετάσεων αιτήσεων ασύλου από Σύρους πρόσφυγες.

Αν θέλουμε ωστόσο να δούμε το μεταναστευτικό σε επίπεδο «ολιστικής διαχείρισης», θα πρέπει πέραν από τους αριθμούς, να δούμε και τους ανθρώπους που βρίσκονται από πίσω.

Είτε μας αρέσει, είτε όχι, τους μετανάστες, που εισέρχονται – παράτυπα ή μη – στην Κύπρο, αλλά και σε κάθε άλλη ευρωπαϊκή χώρα, πρέπει να τους διαχειριστούμε σύμφωνα με τα όσα επιτάσσουν ευρωπαϊκή και διεθνής νομοθεσία απέναντι στις οποίες είμαστε υπόλογοι.

Κομμάτι αυτής της διαχείρισης αποτελούν και τα Κέντρα Πρώτης Φιλοξενίας και Κράτησης μεταναστών, όπως το Πουρνάρα, η Μενόγεια, η Κοφίνου. Σε ό,τι αφορά το Πουρνάρα δημοσιογραφικά έχουν χυθεί τόνοι μελάνι για την τραγική εικόνα που επικρατούσε στο Κέντρο χρόνια. Ωστόσο, τα πράγματα τον τελευταίο καιρό ομολογουμένως βελτιώθηκαν. Δυστυχώς δεν μπορεί να ειπωθεί το ίδιο και για το Κέντρο Κράτησης Μεταναστών στην Μενόγεια στο οποίο, ενώ δεν υπήρξε ποτέ θέμα υπερπληθυσμού, η διαχείρισή του πάσχει, και μάλιστα πάσχει σοβαρά.

Αυτό τουλάχιστον μαρτυρούν οι φωτογραφίες που ήρθαν στα γραφεία του AlphaNews.Live και που μόνο τιμή δεν περιποιούν για τη χώρα μας.

Τουαλέτες εκτός λειτουργίας, μούχλα και ακαθαρσία παντού.

Σπασμένες πόρτες, μπάνια διαλυμένα και βρώμικα και στα δωμάτια κουκέτες και υποτυπώδη στρώματα κατά γης.

Σε αυτούς τους χώρους καλούνται να ζήσουν άνθρωποι για εβδομάδες ίσως και μήνες.

Είναι εικόνες από τη γυναικεία πτέρυγα του Κέντρου Κράτησης της Μενόγειας στην οποία αυτή τη στιγμή βρίσκονται υπό διοικητική (και όχι ποινική) κράτηση περίπου 18 γυναίκες.

Οι γυναίκες αυτές, παράνομες μετανάστριες και όχι εγκληματίες, καλούνται να διαχειριστούν μια κατάσταση νοσηρή, όπως την περιγράφουν, και όπως άλλωστε φαίνεται στις φωτογραφίες που δημοσιεύουμε. Την ίδια ώρα θα πρέπει σε αυτό το ακατάλληλο περιβάλλον, οι ίδιες αυτές γυναίκες, να περιμένουν βδομάδες ακόμη και μήνες χωρίς καμία απολύτως παρεχόμενη δραστηριότητα, με εξαίρεση έναν προαυλισμό μισής ώρας, όσο δηλαδή τους επιτρέπεται από τη διεύθυνση του κέντρου.

Μία από αυτές, η A.G. (για ευνόητους λόγους δεν αναφέρεται το πλήρες όνομα της μετανάστριας) βρίσκεται εδώ και τρεις εβδομάδες στην Μενόγεια. Συνελήφθη στο σπίτι της, μετά από έφοδο της αστυνομίας στις 6 το πρωί. Η γυναίκα δούλεψε για 11 χρόνια νόμιμα στην Κύπρο και όταν ζήτησε αλλαγή εργοδότη το αίτημά της δεν έγινε δεκτό. Αποτέλεσμα τούτου, να μην ανανεωθεί η βίζα εργασίας της και να καταστεί παρανόμως διαμένουσα.

Η A.G. μίλησε στο AlphaNews.Live και μας περιέγραψε την εμπειρία της σύλληψής της, αλλά και τις συνθήκες κάτω από τις οποίες διαβιεί τώρα μαζί με άλλες 17 κοπέλες στη Μενόγεια.

«Κοιμόμουν σπίτι μου και ξύπνησα από δυνατά χτυπήματα στην πόρτα. Φοβήθηκαν και ρώτησα ποιος είναι. Μου είπαν ότι είναι η αστυνομία και με διέταξαν να ανοίξω την πόρτα. Τους ζήτησα κάποιο χαρτί δικαστηρίου. Επέμεναν να ανοίξω πρώτα την πόρτα. Φοβήθηκα και άνοιξα. Ζήτησαν τα χαρτιά μου και έκαναν άνω κάτω το σπίτι ψάχνοντας. Δεν είχα ανανεωμένη βίζα και με συνέλαβαν. Όσο ήταν σπίτι μου, τους ζητούσα επίμονα να μου δείξουν κάποιο ένταλμα, αλλά δεν μου έδειξαν τίποτα»

Η A.G. οδηγήθηκε σε έναν αστυνομικό σταθμό και από εκεί στην Μενόγεια. Μιλώντας μας για τις συνθήκες που επικρατούν στο Κέντρο Κράτησης, μας είπε πως με εξαίρεση τα δωμάτια που τα καθαρίζουν οι ίδιες οι κοπέλες μόνες τους, οι υπόλοιποι χώροι είναι σε άθλια κατάσταση.

«Τα μισά μπάνια και οι μισές τουαλέτες είναι εκτός λειτουργίας. Και αυτά που λειτουργούν είναι μες τη βρώμα και τη μούχλα, με ορισμένα μάλιστα να έχουν σπασμένες πόρτες χωρίς πόμολα»

Πρόβλημα όμως αντιμετωπίζουν και με τον ύπνο τους αφού τα δωμάτια στα οποία μένουν ανά τέσσερις, διαθέτουν δύο κουκέτες. Ωστόσο για τα κρεβάτια που είναι ψηλά δεν υπάρχει σκάλα με αποτέλεσμα να χρειάζεται να σκαρφαλώνουν πάνω σε ένα κάγκελο για να ανέβουν. Γυναίκες με κινητικά προβλήματα ή προβλήματα με τη μέση τους, αδυνατούν να σκαρφαλώσουν κι έτσι έχουν μεταφέρει το στρώμα του κρεβατιού στο πάτωμα και κοιμόνται κατά γης.

Ανάμεσα στα προβλήματα όσων μεταναστών διαβιούν στη Μενόγεια είναι και η σίτιση. Ενδεικτικά, η A.G. μας ανέφερε πως δεν είναι λίγες οι φορές που έχουν βρει στο φαγητό τους έντομα, όπως στη φωτογραφία που εξασφαλίσαμε από ένα από τα συσσίτια που προσφέρθηκαν στους κρατούμενους του Κέντρου.

Αυτή τη στιγμή η A.G. περιμένει απλώς κάτι να αλλάξει. Ελπίζει να αφεθεί σύντομα ελεύθερη τουλάχιστον μέχρι την εκδίκαση της υπόθεσής της η οποία εκκρεμεί, με την επόμενη δικάσιμο να είναι ορισμένη εντός του Ιουνίου. Βέβαια, σε σύγκριση με άλλες γυναίκες εκεί, θεωρεί τον εαυτό της τυχερό, αφού βρίσκεται στο Κέντρο Κράτησης μόνο τρεις εβδομάδες, ενώ υπάρχουν μετανάστριες που έχουν κλείσει 4, 5 ακόμη και 6 μήνες παραμονής.

Φωνή βοώντος εν τη ερήμω… Από το 2013 τα λέει η CPT

Η κατάστασή αυτή όπως περιγράφεται από την A.G. αλλά και όπως φαίνεται από το φωτογραφικό υλικό που εξασφάλισε το AlphaNews.Live, δυστυχώς δεν είναι σημερινή. Σοβαρές επισημάνσεις είχαν γίνει στην τελευταία έκθεση της Επιτροπής Κατά των Βασανιστηρίων του Συμβουλίου της Ευρώπης (CPT) για την Κύπρο, μετά από επίσκεψη αντιπροσωπείας της στο νησί, τον Μάιο του 2023.

Συγκεκριμένα, η CPT διαπίστωνε στην έκθεσή της, πως οι εγκαταστάσεις υγιεινής του Κέντρου δεν ήταν σε καλή κατάσταση, με πάνω από τα μισά ντους στο Γυναικείο Τμήμα Γ να μην λειτουργούν, καθώς και πολλά ντους και τουαλέτες στο Τμήμα Α.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Έκθεση-καταπέλτης της CPT για Πουρνάρα: Άνθρωποι ζουν σε ούρα και περιττώματα | AlphaNews

Όσον αφορά το καθεστώς του Κέντρου Κράτησης, εκτός από την εβδομαδιαία επίσκεψη του Ερυθρού Σταυρού με κάποια μαθήματα τέχνης, η CPT διαπίστωνε παντελή έλλειψη άλλων οργανωμένων δραστηριοτήτων, με τους μετανάστες να είναι αναγκασμένοι να περνούν ατελείωτα 24ωρα μη έχοντας να κάνουν τίποτα.

Από την άλλη, όπως σημειωνόταν στην έκθεση της Επιτροπής, η πρόσβαση των μεταναστών στον εξωτερικό χώρο άσκησης επιτρεπόταν για δύο 90λεπτα διαστήματα την ημέρα. Ωστόσο, στην πράξη, αυτό «ήταν διαθέσιμο μόνο για ένα 90λεπτο διάστημα ανά πτέρυγα, ανά ημέρα», κάτι που μας επιβεβαίωσε και η A.G., λέγοντάς μας πως τους αφήνουν να βγουν για προαυλισμό για ακόμη μικρότερο χρονικό διάστημα, μόλις 30 λεπτά την ημέρα.

Στο μεταξύ, παρά το γεγονός ότι είχαν πραγματοποιηθεί ορισμένες ανακαινίσεις, η CPT είχε διαπιστώσει το 2023 ότι ελάχιστα είχαν γίνει, για να μετριαστεί το σωφρονιστικό περιβάλλον του Κέντρου, το οποίο σε καμία περίπτωση δεν συνάδει με το καθεστώς κράτησης των ανθρώπων εκεί, αφού δεν μιλάμε για εγκληματίες, αλλά για παράνομους μετανάστες. «Ο φράκτης υψηλής ασφάλειας είχε ενισχυθεί, σε όλα τα παράθυρα υπήρχαν βαριά μεταλλικά ρολά, οι πόρτες των κελιών ήταν και αυτές βαριές, και γενικότερα να επικρατούσε ένα περιβάλλον αποστειρωμένο και σωφρονιστικό», που η Επιτροπή είχε επικρίνει και σε παλαιότερες εκθέσεις της – το 2013 και το 2017 – χωρίς όμως κάποια βελτίωση.

Στην έκθεση της Επιροπής Κατά των Βασανιστηρίων σημειωνόταν για την Μενόγεια, πως οι αυστηροί κανόνες ενέτειναν την ατμόσφαιρα φυλακής, όπως και οι απόμακρες και απρόσωπες σχέσεις μεταξύ του προσωπικού και των κρατουμένων, με αποτέλεσμα να δημιουργείται στο Κέντρο μία ατμόσφαιρα «περιττά περιοριστική, δεδομένης της φύσης και του σκοπού της διοικητικής κράτησης των μεταναστών».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Η τέταρτη βάρκα: 83 ψυχές χάθηκαν στη θάλασσα λίγο πριν φτάσουν στην Κύπρο | AlphaNews

Οι πιο πάνω επισημάνσεις της CPT τις οποίες επαναλάμβανε στις διαδοχικές της εκθέσεις (του 2013, 2017 και 2023) σήμερα 12 χρόνια μετά, παρέμειναν όπως φαίνεται γράμμα κενό, αφού η κατάσταση όχι μόνο παρέμεινε η ίδια, αλλά ίσως και να χειροτέρεψε.

Η κυβέρνηση πάντως αυτή τη στιγμή έχει βάλει στις ράγες υλοποίησης, τη δημιουργία ενός νέου Προαναχωρησιακού Κέντρου στις Λίμνες, χωρητικότητας 800 ατόμων παράνομα διαμενόντων στη Δημοκρατία, το οποίο εκτιμάται πως θα είναι έτοιμο τέλος του 2025 με αρχές του 2026. Ωστόσο πέρα από τις υποδομές και τις εγκαταστάσεις, τον πρώτο και κύριο ρόλο παίζουν οι άνθρωποι πίσω από τη διαχείριση τέτοιων υποδομών και κατ’ επέκταση οι ίδιοι οι Κυβερνώντες. Αυτό λοιπόν που φαίνεται να λείπει βλέποντας αυτές τις εικόνες, δεν είναι τόσο οι προβληματικές εγκαταστάσεις, όσο η προβληματική αντίληψη σε σχέση με το ζήτημα «μεταναστευτικό» και τις υποχρεώσεις μας απέναντι σε αυτούς τους ανθρώπους που για τον Α ή Β λόγο εγκατέλειψαν τη χώρα τους αναζητώντας καταφύγιο ή ένα καλύτερο μέλλον στη δική μας.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Εικόνες ντροπής: Κλειδωμένοι ακόμη και για μήνες κρατούμενοι στο αεροδρόμιο Λάρνακας | AlphaNews