Ο έρωτας μέσα από τις τέχνες: Πως έγινε επίπνοια για μεγάλους δημιουργούς (VID)

Τετάρτη, 14/2/2024 - 15:35

«Ευλαβούμαι, Ανάγκη ότι εσύ έπλασες το συνεχές του κόσμου το δωσ' μου, το δεν έχω του. Αλλά τον έρωτα όχι, όχι εσύ, Ανάγκη τον έρωτα τον έπλασε ο θάνατος από άγρια περιέργεια να εννοήσει τι είναι ζωή.»

«Τι είναι αυτό που το λένε αγάπη, τι είναι αυτό…»

Και τι είναι έρωτας; Κανείς δεν ξέρει… Φονικό που ζωντανό σ’ αφήνει για την Γκόλφω. Θάλασσα για τον Χριστιανόπουλο. Δώρο για τον Άκη Δήμου. Ένα γλυκόπικρο συναίσθημα. Ηδονή κι οδύνη. Πόθος και πόνος. Δυο καρδιές που άξαφνα συναντώνται. Ανθίζουν ή και συνθλίβονται. Μια εξίσωση…με διαφορετικό αποτέλεσμα. Μα το μόνο σίγουρο, ο έρωτας είναι η πιο ακριβή μούσα, ο μεγαλύτερος εμπνευστής της τέχνης.

«Το ξέρω πως καθένας μονάχος πορεύεται στον έρωτα», γράφει ο Ρίτσος.

Διόλου ευκαταφρόνητες απόπειρες από την πέμπτη τέχνη ν’ αποκαλύψει το πρόσωπο του έρωτα και να αποτυπώσει το μεγαλείο μα και τις ενίοτε ολέθριες συνέπειές του…

«Αναρωτηθήκατε άραγε ποτέ τι ακριβώς ερωτευόμαστε σε έναν άλλο άνθρωπο; Σας έχει απασχολήσει αυτό το αίνιγμα; Τι είναι εκείνο πάνω του που συνεγείρει τις στρατιές των εφησυχασμένων μας αισθήσεων και μας ρίχνει άοπλους σε μια μάχη εκ των προτέρων χαμένη;»

Απότοκό του, σπουδαία έργα τέχνης… Το διάσημο φιλί του Γκούσταφ Κλιμτ...

sf

...οι εραστές του Rene Magritte.

sd

Έρως και Ψυχή. Το μαρμάρινο γλυπτό που φιλοτέχνησε τον 18ο αιώνα ο Κανόβα κι αναπαριστά τη στιγμή που ο έρωτας δίνει ξανά πνοή στη ψυχή. Το γλυπτό εκτίθεται στο Λούβρο.

sd

Το Άγαλμα της Αγάπης, ένα κινούμενο γλυπτό στο Μπατούμι της Γεωργίας που συνοψίζει την ιστορία δύο καταδικασμένων εραστών, του Ali και της Νίνο.

sd

Ο έρωτας σαν χορογραφία… Αυτός που πέφτει. Από τον Γάλλο χορογράφο Yoann Bourgeois.

Κι ο έρωτας μέσα από την τέχνη του πιο διάσημου ζευγαριού της σύγχρονης τέχνης. Μαρίνα Αμπράμοβιτς και Ουλάι. Μέσα από τις κοινού περφόρμανς τους μίλησαν για τον έρωτα χωρίς να αρθρώσουν ούτε λέξη…τόσο κατά τη διάρκεια της σχέσης τους…

Όσο και στο γάμο τους που όμως…τελικά ήταν χωρισμός. Διέσχισαν 2 χιλιάδες χιλιόμετρα ο καθένας για να διασχίσουν το Σινικό Τείχος και να πούνε το «αντίο» στο μέσο της γέφυρας.

Μέσα από την τέχνη έδειξαν και πάλι τη δύναμη του έρωτα, όταν έπειτα από δύο δεκαετίες αντάμωσαν ξανά τα βλέμματά τους.

«Ο έρωτας,
όνομα ουσιαστικόν
πολύ ουσιαστικόν,
ενικού αριθμού,
γένους ούτε θηλυκού ούτε αρσενικού,
γένους ανυπεράσπιστου.
Πληθυντικός αριθμός
οι ανυπεράσπιστοι έρωτες.»

της Κικής Δημουλά

«Θέλω να κλάψω από αγάπη για σένα» γράφει ο Μιχάλης Πασιαρδής. Για τον Μόντη, «Περίεργο πράγμα η καρδιά. Όσο τη σπαταλάς τόσο περισσότερη έχεις».

Αστείρευτη πηγή λέξεων ο έρωτας. Ο έρωτας είναι κι επανάσταση. Κι οι μεγαλύτεροι επαναστάτες…οι ποιητές. Ελύτης, Λειβαδίτης, Καβάφης, Πολυδούρη, Καρυωτάκης, Γκάτσος, όλοι θα υμνήσουν τον έρωτα.

«Πρέπει να έχει κανείς έναν έρωτα, ένα μεγάλο έρωτα, για να του εξασφαλίζει άλλοθι στις αδικαιολόγητες απελπισίες που κυριεύουν όλους μας», λέει ο Αλμπέρ Καμύ. «Εγώ τον έρωτα τον αντιλαμβάνομαι ως την πιο φοβερή χειραψία προς τη ζωή», η Μαλβίνα Κάραλη.

«Αλίμονο αν κόψουμε τα μπάνια
Μόνο και μόνο γιατί πνίγηκαν πεντέξι.
Αλίμονο αν προδώσουμε τη θάλασσα

Γιατί έχει τρόπους να μας καταπίνει.
Η θάλασσα είναι σαν τον έρωτα:
χίλιοι τη χαίρονται – ένας την πληρώνει.»

του Ντίνου Χριστιανόπουλου

Ανέκαθεν οι τέχνες μιλούσαν και θα μιλούν για αυτόν. Για τον έρωτα. Και θα σωπάσουν μόνο ίσως όταν θα πάψει κι ο άνθρωπος να ερωτεύεται.

«Ματαιοπονείτε. Ποτέ σας δεν θα βρείτε μιαν απάντηση. Όποιος προσπάθησε να εξηγήσει τον έρωτα δεν υπήρξε ποτέ του ερωτευμένος. Μόνο μια εκκωφαντική σιωπή ταιριάζει στην απόλυτη φύση ενός τέτοιου δώρου», γράφει ο Άκης Δήμου στο «…και Ιουλιέτα».

«Γιατί ο έρωτας, Κύριε, άλλο δεν είναι από μια δυνατότητα. Ένα Μπορώ. Να γνωρίζω και να αγνοώ μαζί. Να εγκληματώ και να 'μαι η μόνη αθώα. Μόνο οι γενναίοι αγαπούν -να το θυμάστε. Οι άλλοι απλώς ξεγελούν τα όνειρα. Εγώ ήμουνα στους πρώτους.»

«...κι αν είναι να περάσω
μια ζωή στη σκλαβιά –έτσι κι αλλιώς–
ας είμαι, λέω, σκλάβος της αγάπης.»

του Μιχάλη Γκανά