Η ανομβρία του χειμώνα έθεσε από νωρίς σε κινητοποίηση το Τμήμα Δασών, το οποίο ήδη έχει αναπτύξει σχέδιο επιφυλακής για αντιμετώπιση των πυρκαγιών. Μια διαδικασία που τις προηγούμενες χρονιές άρχιζε από τα μέσα Απριλίου.
Σε πλήρη ετοιμότητα βρίσκονται τόσο οι σταθμοί πυρόσβεσης που στελεχώνονται από δασοπυροσβέστες και πυροφύλακες όσο και τα παρατηρητήρια, ενώ ήδη άρχισαν οι περιπολίες σε διάφορες ορεινές περιοχές.
Ο πόλεμος του Ισραήλ, ωστόσο, έφερε καθυστερήσεις στον ετήσιο έλεγχο των αεροσκαφών του Τμήματος Δασών, ενώ λόγω των αμερικανικών κυρώσεων σε εταιρείες ρωσικών συμφερόντων έχει περιοριστεί κατά πολύ η αγορά πτητικών μέσων.
Σε κάθε περίπτωση ο Αναπληρωτής Διευθυντής του Τμήματος Δασών, Ανδρέας Χρίστου εμφανίζεται καθησυχαστικός, ξεκαθαρίζοντας δια μέσω του Alphanews.Live πως οι πυρκαγιές που παρουσιάζονται τον Απρίλιο είναι μικρής εμβέλειας και η καταστολή τους μπορεί να επιτευχθεί με επίγεια μέσα, χωρίς να χρειάζονται σε μεγάλο βαθμό τα πτητικά.
«Σε καμιά περίπτωση του χρόνου, κανένα Απρίλη, δεν είχαμε πτητικά μέσα».
Όπως εξήγησε, τις προηγούμενες χρονιές από τα μέσα Απριλίου βρίσκονταν σε ετοιμότητα τα δύο αεροπλάνα του Τμήματος Δασών. Μέχρι το τέλος Μαΐου, έρχονταν σταδιακά στην Κύπρο, άλλα δύο ελικόπτερα και τέσσερα αεροπλάνα, τα οποία ενοικιάζονται μέσω διαγωνισμού.
«Κάθε μήνα το κράτος μπορεί να πληρώνει περίπου ενάμιση εκατομμύριο ευρώ για ενοικιαζόμενα πτητικά μέσα».
Οι ιδιαιτερότητες της φετινής χρονιάς
Κάθε χρόνο τα δύο αεροπλάνα του Τμήματος Δασών μεταβαίνουν στο Ισραήλ για τον ετήσιο έλεγχο τους. Μια διαδικασία που φέτος άρχισε από τον περασμένο Γενάρη, ωστόσο ο πόλεμος στη Γάζα έφερε καθυστερήσεις στις εγκρίσεις των σχετικών αδειών από το Ισραήλ. Ως εκ τούτου το ένα από τα δύο αεροπλάνα αναμένεται να επιστρέψει στην Κύπρο αύριο Δευτέρα.
Όσον αφορά το δεύτερο αεροπλάνο του Τμήματος Δασών, ηλικίας 18 ετών, θα χρειάζεται επισκευή της μηχανής. Με βάση τους όρους του συμβολαίου για την συντήρηση της μηχανής, το δεύτερο αεροσκάφος θα βρίσκεται σε ετοιμότητα από τα μέσα Ιουνίου.
Πέραν από τον πόλεμο στο Ισραήλ, το έργο του Τμήματος Δασών δυσχεραίνουν και οι αμερικανικές κυρώσεις σε εταιρείες ρωσικών συμφερόντων. Καμία χώρα στην Ευρώπη δεν μπορεί πλέον να ενοικιάσει ελικόπτερα ή αεροπλάνα από εταιρείες ρωσικών συμφερόντων.
«Τα τελευταία δύο χρόνια, έχουν αφαιρεθεί από το δυναμικό γύρω στα 100 πτητικά μέσα. Είναι ένα σοβαρό πλήγμα κυρίως για την Ευρώπη γιατί μείναμε χωρίς δύναμη πτητικών μέσων για ενοικίαση».
Λαμβάνοντας υπόψη τα προβλήματα που προκύπτουν στην αγορά πτητικών μέσων, από τον περασμένο Σεπτέμβρη το Τμήμα προχώρησε στην προκήρυξη δύο διαγωνισμών για ενοικίαση τεσσάρων αεροπλάνων και δύο ελικοπτέρων, χωρίς αποτέλεσμα. Παρόλα αυτά λαμβάνοντας υπόψη τις θετικές ενδείξεις του τελευταίου μήνα σε περίπτωση που οι διαγωνισμοί αυτοί καταστούν γόνιμοι εντός Ιουνίου αναμένεται να φθάσουν στην Κύπρο τέσσερα αεροπλάνα και δύο ελικόπτερα.
Σε κάθε περίπτωση το Τμήμα Δασών, τόνισε ο κ. Χρίστου, συνεργάζεται με την Αστυνομία και την Εθνική Φρουρά και έχει στη διάθεση της δευτερεύον πτητικά μέσα, σε περίπτωση που τα χρειαστεί.
Οι αρμοδιότητες του Τμήματος Δασών
Ο κ. Χρίστου επεσήμανε πως αρμοδιότητα του Τμήματος Δασών είναι η πρόληψη και η καταστολή των πυρκαγιών μέσα στα κρατικά δάση και σε απόσταση μέχρι δύο χιλιόμετρα από τις παρυφές του δάσους.
Σε τέτοιες περιπτώσεις, πρόσθεσε, το Τμήμα Δασών έχει τον πρωτεύοντα ρόλο και την ευθύνη να φθάσει έγκαιρα στους χώρους αυτούς για καταστολή των πυρκαγιών. Σε περίπτωση, ωστόσο, που καταστεί ανάγκη στην προσπάθεια αυτή θα συνδράμει και η Πυροσβεστική Υπηρεσία. Μια συνεργασία που τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί στο μέγιστο.
Το σύστημα του Τμήματος Δασών για τη διαχείριση των πυρκαγιών στηρίζεται σε τρεις πυλώνες: την πρόληψη, την ετοιμότητα και την καταστολή.
Πρόληψη
Η πρόληψη αναφέρεται στις ενέργειες που γίνονται πριν την περίοδο υψηλού κινδύνου για τις πυρκαγιές. Ο πυλώνας αυτός περιλαμβάνει την εφαρμογή του νόμου για θέματα πυρκαγιών και την εκστρατεία διαφώτισης του κοινού για τους κινδύνους και τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να αντιδράσει σε περίπτωση πυρκαγιάς. Καλώντας για βοήθεια στα τηλεφώνα 1407 και 112.
Πέραν από τα πιο πάνω γίνεται η συντήρηση υποδομών όπως είναι οι δρόμοι και αντιπυρηνικές λωρίδες σε δάση και δύσβατες περιοχές. Γίνεται επίσης καθαρισμός της βλάστησης και των άγριων κατά μήκος των δρόμων, έτσι ώστε να μην μπορεί να ξεσπάσει εύκολα μια πυρκαγιά.
Στο πλαίσιο της πρόληψης γίνονται ακόμη εκπαιδεύσεις του δασοπυροσβεστικού σώματος και η συντήρηση του στόλου. Στο πλαίσιο αυτό το Τμήμα Δασών σε συνεργασία με την Πυροσβεστική Υπηρεσία οργανώνει την άσκηση ΗΦΑΙΣΤΟΣ, στην οποία συμμετέχουν όλες οι αρμόδιες υπηρεσίες του κράτους, καθώς και εθελοντικά σώματα.
Ετοιμότητα
Το σύστημα της ετοιμότητας περιλαμβάνει την στελέχωση των 15 παρατηρητηρίων και των 30 θέσεων παρατήρησης. Υπάλληλοι, δασοπυροσβέστες και πυροφύλακες που βρίσκονται στους δασικούς σταθμούς και τα παρατηρητήρια που είναι έτοιμοι να αντιδράσουν σε περίπτωση που ανιχνευτεί καπνός ή πυρκαγιά.
Ένα άλλο κομμάτι της ετοιμότητας είναι οι τέσσερεις ηλεκτροπτικές κάμερες που λειτούργησαν για πρώτη φορά πέρσι και τοποθετήθηκαν σε τέσσερα τυφλά σημεία της Κύπρου. Σε σημεία δηλαδή που δεν μπορούν να ελεγχθούν από παρατηρητήρια λόγω απόστασης ή παρεμβολής λόφων και βουνών:
- Στον Οίκο κοντά στον Καλοπαναγιώτη
- στον Ακάμα
- στην Μαδαρή
- και στο Φικάρδου.
Μόλις ανιχνευθεί καπνός οι ηλεκτροπτικές κάμερες μέσα σε μερικά δευτερόλεπτα μεταφέρουν το μήνυμα στο Κέντρο «Ζήνων» στη Λάρνακα, όπου εκεί οι υπάλληλοι θέτουν σε κινητοποίηση τις πυροσβεστικές δυνάμεις.
Διατμηματική Επιτροπή
Στα πλαίσια της ετοιμότητας και όχι μόνο, το Τμήμα Δασών προεδρεύει σε Διατμηματική Επιτροπή στην οποία συμμετέχουν όλες οι Υπηρεσίες του κράτους που διαδραματίζουν κάποιο ρόλο στην αντιμετώπιση δασικών πυρκαγιών. Στην επιτροπή αυτή συμμετέχουν το Τμήμα Δασών, η Πυροσβεστική Υπηρεσία, η Πολιτική Άμυνα, η Αστυνομία Κύπρου, η Εθνική Φρουρά και όλοι οι Έπαρχοι. Είναι οι Έπαρχοι όλοι, η πολιτική άμυνα, η Αστυνομία και η Εθνική Φρουρά.
Στο πλαίσιο αυτό όλες οι αρμόδιες υπηρεσίες συνέρχονται τουλάχιστον μια φορά τον μήνα για να συζητήσουν τα μέτρα που λαμβάνει η κάθε υπηρεσία έτσι ώστε να είναι όλα έτοιμα για την καλοκαιρινή περίοδο.
Πτητικά μέσα
Πέραν από τα πιο πάνω το Τμήμα Δασών διατηρεί και συντηρεί βάσεις αεροπυρόσβεσης, έτσι ώστε να υπάρχει άμεση πρόσβαση ανάλογα με την περιοχή της πυρκαγιάς
- Το κέντρο επιχειρήσεων αεροπλάνων και πτητικών μέσων, στο Αεροδρόμιο Λάρνακας
- Στις Βάσεις Ακρωτηρίου στην Λεμεσό
- Στο στρατιωτικό αεροδρόμιο Πάφου όπου εδρεύουν αεροπλάνα
- Στο πολιτικό αεροδρόμιο Πάφου όπου σταθμεύουν τα ελικόπτερα
- Ένας δίαυλος στο Μάμμαρι
Επιπλέον το Τμήμα Δασών διαθέτει μονάδα drones η οποία λειτουργεί η οποία λειτουργεί κατά την περίοδο υψηλής επικινδυνότητας. Τους καλοκαιρινούς μήνες, αρχίζουν επίσης, περιπολίες έμφορτων αεροπλάνων, τα οποία προχωρούν σε επιχείρηση κατάσβεσης, σε περίπτωση που εντοπίσουν πυρκαγιά.
Καταστολή
Ο τρίτος πυλώνας στον οποίο βασίζεται το σχέδιο διαχείρισης πυρκαγιών, είναι αυτός της καταστολής. Μόλις παρθεί το μήνυμα για πυρκαγιά αρχίζουν οι διαδικασίες κατάσβεσης και η εφαρμογή κάποιων επιχειρησιακών σχεδίων.
- Το σχέδιο ΑΣΤΡΑΠΗ: Ο πλησιέστερος δασικός σταθμός που είναι στελεχωμένος με κόσμο και οχήματα αντιδρά πρώτος και σταδιακά κινούνται και οι υπόλοιποι, ανάλογα με την ανάγκη.
- Το σχέδιο ΙΚΑΡΟΣ 1 και 2: Αφορά τη διαχείριση των πτητικών μέσων. Τον τρόπο δηλαδή με τον οποίο θα ενεργοποιηθούν τα πτητικά μέσα. Υπάρχουν τα πρωτεύοντα πτητικά μέσα που έχουν πρωτεύων ρόλο την κατάσβεση της φωτιάς και τα δευτερεύοντα μέσα αυτά που ο πρώτος του ρόλος είναι διαφορετικός (όπως για παράδειγμα τα ελικόπτερα της Αστυνομίας και της Εθνικής Φρουράς).
- Το σχέδιο ΗΦΑΙΣΤΟΣ: Εφαρμόζεται σε περίπτωση πολύ μεγάλης πυρκαγιά που βρίσκεται στη ζώνη ευθύνης του Τμήματος Δασών.
- Το σχέδιο ΠΥΡΣΟΣ: Εφαρμόζεται σε περίπτωση πολύ μεγάλης πυρκαγιά που βρίσκεται στη ζώνη ευθύνης της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας.
Διακρατικές συμφωνίες
Το Τμήμα Δασών συνεργάζεται επίσης με τις Βρετανικές Βάσεις, οι οποίες διαθέτουν εξελιγμένα ελικόπτερα και ανταποκρίνονται στα καλέσματα της Κυπριακής Δημοκρατίας, όταν υπάρχει ανάγκη.
Πέραν τούτου, η Κυπριακή Δημοκρατία έχει συνάψει διακρατικές συμφωνίες με την Ιορδανία, τον Λίβανο και το Ισραήλ, ενώ έχει στην διάθεση της και τον ευρωπαϊκό μηχανισμό rescEU.
Ο ευρωπαϊκός μηχανισμός ενεργοποιείται σε περιπτώσεις κρίσεων προκειμένου να φθάσουν στην Κύπρο πτητικά μέσα από άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Για να ζητηθεί βοήθεια από άλλα κράτη θα πρέπει να τεθεί σε εφαρμογή το ΗΦΑΙΣΤΟΣ ή ΠΥΡΣΟΣ, με την κατάσταση να κρίνεται ως κρίσιμη.
