"Μάσκες, στολές, κομφετί, σερπαντίνες, χορός, διασκέδαση. Ήρθες και πάλι τρελό Καρναβάλι".
Καρναβάλι!!! Η αγαπημένη γιορτή του χρόνου για πολλούς, αφού συνδυάζει κέφι, χορό, τραγούδι και ξεφάντωμα μέχρι το πρωί. Την τιμητική της και φέτος έχει η Λεμεσός, που φόρεσε την καρναβαλίστικη διάθεσή της και είναι έτοιμη να υποδεχθεί το Βασιλιά Καρνάβαλο στην καθιερωμένη παρέλαση της Κυριακής.
Εντυπωσιακά άρματα, πρωτότυπες στολές, κάθε λογής χρώματα και χορογραφίες, θα αποτελούν και φέτος τα βασικά χαρακτηριστικά του Λεμεσιανού Καρναβαλιού. Και μπορεί κανείς να αναρωτηθεί. Άραγε πριν 50 χρόνια πως ήταν το Καρναβάλι της Λεμεσού; Ήταν το ίδιο εντυπωσιακό με τώρα; Κι όμως. Εμείς ψάξαμε και βρήκαμε φωτογραφικό υλικό, βίντεο και δημοσιεύματα εφημερίδων για το Καρναβάλι της Λεμεσού τη δεκαετία του '60.
1961, 1967 και 1969. Όπως και σήμερα, έτσι και τότε μικροί και μεγάλοι κατέκλυσαν τους δρόμους για να δουν από κοντά τα εντυπωσιακά άρματα και τους μασκαράδες να χορεύουν και να διασκεδάζουν σε ξέφρενους ρυθμούς.
1961 - «Οι αποκριάτικες γιορτές είναι πολύ παλαιό έθιμο»
Κι όμως. Οι Κύπριοι το 1961 θεωρούσαν το καρναβάλι ως ένα πολύ παλαιό έθιμο, σύμφωνα δημοσίευμα της εφημερίδας «Φιλελεύθερος». Το δημοσίευμα αναφέρει τις γιορτές που προϋπήρχαν, οι οποίες είχαν κοινά στοιχεία με το καρναβάλι.
Από τους αρχαιοτάτους χρόνους υπήρχε συνήθεια στους διάφορους λαούς και σε ορισμένες εποχές του χρόνου να γίνονται μεγάλα λαϊκά γλέντια όπως τα Διονύσια των Αρχαίων Ελλήνων. Γίνονταν προς τιμή του θεού Διόνυσου και όσοι συμμετείχαν μεθούσαν, τραγουδούσαν και χόρευαν μασκαρεμένοι. Οι άντρες ήταν ντυμένοι σάτυροι και οι γυναίκες έβαφαν τα πρόσωπα τους με πηλό και κόκκινη μπογιά.
Πλήθος κόσμου βρέθηκε στη Λεμεσό το 1961 για να δει από κοντά το περίφημο Καρναβάλι. Κάθε λογής άρματα έκαναν την εμφάνισή τους στους δρόμους της πόλης. Χαλιφάτο με όνομα «Πως ζουν στην Αραβία», πορτοκαλιά με όνομα «ΚΕΑΝ, το αναψυκτικό της Κύπρου» ήταν δύο από τα άρματα που έκλεψαν την παράσταση στο καρναβάλι του 1961.
Το γλέντι συνεχίστηκε και αργότερα το βράδυ. Όπως αναφέρει ο Φιλελεύθερος στα διάφορα νυχτερινά κέντρα δόθηκαν «μπαλ-μασκέ» με τους ήχους των βιολιών και των σαξοφώνων. Άντρες και γυναίκες «ρίχθηκαν στο γλέντι και στο χορό».
1967 – «Η απόκρια και η ιστορία της»
Με την ιστορία του καρναβαλιού ή αλλιώς των απόκριων ασχολείται δημοσίευμα της εφημερίδας «Ελευθερία», σύμφωνα με το οποίο η προέλευση της λέξης απόκρια είναι Ελληνική και σημαίνει αποχή από το κρέας και τις άλλες ζωικές τροφές και είχε το ίδιο νόημα με τη Σαρακοστή. Ωστόσο αργότερο η σημασία της λέξης άλλαξε αφού πλέον σημαίνει να τρώμε κρέας και να διασκεδάζουμε πριν τη νηστεία.
Ο Καρνάβαλος σύμφωνα με το δημοσίευμα ήταν ένας χοντρός και καλοθρεμμένος άνθρωπος. Σε παλαιότερα χρόνια στο Παρίσι, την πρώτη Κυριακή της Απόκρεως ένας άντρας εμφανίστηκε παριστάνοντας τον Καρνάβαλο και κρατώντας μία σούβλα με διάφορα ζώα και είχε κρεμμασμένες στους ώμους του δύο νταμιτζάνες με κρασί. Η είσοδός του σήμανε την έναρξη του Καρναβαλιού στο Παρίσι και έτσι ονομάστηκε Καρνάβαλος.
Το 1967 η Λεμεσός δεν θα μπορούσε να μείνει χωρίς «Καρναβάλι». Ακόμα περισσότερα άρματα έλαβαν μέρος στην καθιερωμένη πλέον καρναβαλίστικη παρέλαση και αρκετά ήταν αυτά που ξεχώρισαν για την πρωτοτυπία τους. Ο Θεός Διόνυσος να ποτίζει κρασί ένα γαϊδούρι, ο Βασιλιάς Καρνάβαλος στο κάστρο του με τους υπηκόους του, η «Snow Queen» ή αλλιώς η χιονισμένη βασίλισσα και ένας ελέφαντας ήταν τα άρματα που ξεχώρισαν στο Λεμεσιανό Καρναβάλι του 1967.
Μάλιστα ο Δήμος Πάτρας είχε δωρίσει στο Δήμο Λεμεσού ένα άρμα που παρέλασε στο Καρναβάλι μαζί με τα υπόλοιπα.
1969 – «Καρναβάλι στη Λεμεσό»
«Ανοιχτόκαρδη και πόλη του χορού, του γλεντιού, του γέλιου και της θερμής φιλοξενίας» χαρακτηρίζει τη Λεμεσό δημοσίευμα της εφημερίδας «Ελευθερία» του 1969. Η Λεμεσός, σύμφωνα με το δημοσίευμα το 1969, όπως και σήμερα, κρατούσε τα σκήπτρα της γιορτής του Καρναβαλιού. Τότε επικεφαλής της Οργανωτικής Επιτροπής του Καρναβαλιού ήταν ο Γιάγκος Λουϊζίδης. Μάλιστα από τότε δίνονταν βραβεία στα καλύτερα άρματα και αμφιέσεις.
«Θα ζήσετε λίγες αξέχαστες μέρες γλεντιού και διασκέδασης, θα γεμίσει το είναι σας με συναισθήματα μεγάλης χαράς και ευθυμίας» γράφει ο συντάκτης αναφερόμενος σε όλους όσους θα βρεθούν στη Λεμεσό για το Καρναβάλι.
«Ζητείται άνθρωπος μασκαρεμένος» αναγράφεται σε πινακίδα άρματος της καρναβαλιστικής παρέλασης του 1969 στη Λεμεσό. Ένας πελώριος κροκόδειλος με καπέλο και γυαλιά, ακολουθείται από μία χελώνα με τη σημαία της Κύπρου και την επιγραφή «Ενδοκυπριακές συνομιλίες». Μία βάρκα και μία πύλη απεικονίζουν το τελωνείο στο Λιμάνι Λεμεσού σε ένα άλλο άρμα.
Ο δρόμος της παρέλασης, κατάμεστος από τον κόσμο. Μικροί και μεγάλοι, μασκαρεμένοι και μη, βρέθηκαν στη Λεμεσό για να ζήσουν την εμπειρία του Λεμεσιανού Καρναβαλιού. Κάτι που γίνεται μέχρι και σήμερα. 50 χρόνια μετά….
Η έρευνα έγινε στο Αρχείο Εφημερίδων του Γραφείου Τύπου και Πληροφοριών.
Οι φωτογραφίες ανακτήθηκαν από το Φωτογραφικό Αρχείο του Γραφείου Τύπου και Πληροφοριών.
