Να προχωρήσει στη δέουσα εκτίμηση των έργων που μπορεί να επηρεάσουν περιοχές του δικτύου Natura 2000, όπως στον Ακάμα, καλεί η ΕΕ την Κύπρο, μέσω αιτιολογημένης γνώμης, που περιλαμβάνεται στη δέσμη παραβάσεων για τον μήνα Μάρτιο που έδωσε στη δημοσιότητα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή την Τετάρτη.
Μάλιστα η Κομισιόν διαπιστώνει πως συνεχίζεται συστηματικά η πρακτική έγκρισης οικονομικών δραστηριοτήτων σε περιοχές Natura 2000 κατά τρόπο που δεν συνάδει με την οδηγία για τους οικότοπους. Η Κύπρος έχει δύο μήνες να συμμορφωθεί. Σε αντίθετη περίπτωση, η Κομισιόν μπορεί να οδηγήσει την Κύπρο στο Δικαστήριο της ΕΕ.
Υπενθυμίζεται πως ήδη στο πακέτο των αποφάσεων για τον Μάρτιο περιλαμβάνεται και ξεχωριστή απόφαση παραπομπής της Κύπρου στο Δικαστήριο της ΕΕ για την ανεπαρκή προστασία των περιοχών του δικτύου Natura 2000.
Οι διαδικασίες επί παραβάσει αφορούν νομικές διαδικασίες κατά κρατών μελών που δεν συμμορφώνονται με ή που παραβιάζουν το δίκαιο της ΕΕ. Το πρώτο στάδιο της διαδικασίας είναι η αποστολή προειδοποιητικής επιστολής, την οποία ακολουθεί η αποστολή αιτιολογημένης γνώμης αν το κράτος μέλος δεν συμμορφωθεί. Το τελευταίο στάδιο της διαδικασίας είναι η προσφυγή της Κομισιόν στο Δικαστήριο της ΕΕ, το οποίο μπορεί να επιβάλει χρηματικές κυρώσεις.
Στις πλείστες των περιπτώσεων η διαδικασία ολοκληρώνεται προτού η υπόθεση καταλήξει στο ΔΕΕ. Μεταξύ των 50 υποθέσεων που η Κομισιόν αποφάσισε να κλείσει τον Μάρτιο, τρεις αφορούσαν την Κύπρο, και ειδικότερα την οδηγία για τους ρυθμιζόμενους επιβλαβείς οργανισμούς μη καραντίνας, την αναθεώρηση των σχεδίων Διαχείρισης Λεκάνης Απορροής Ποταμού και Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας και την οδηγία για τα βασικά πρότυπα ασφάλειας στην ενέργεια.
Έργα σε περιοχές Natura 2000
H Κομισιόν απέστειλε αιτιολογημένη γνώμη στην Κύπρο, καθώς, όπως αναφέρει, δεν εκτίμησε δεόντως έργα που ενδέχεται να έχουν σημαντικές επιπτώσεις σε περιοχές Natura 2000, όπως απαιτείται από την οδηγία για τους οικότοπους (οδηγία 92/43/EΟΚ) και την προστασία της βιοποικιλότητας.
Βάσει της οδηγίας για τους οικότοπους, τα σχέδια και τα έργα που ενδέχεται να έχουν σημαντικές επιπτώσεις σε περιοχές Natura 2000 πρέπει να υποβάλλονται σε εκτίμηση επιπτώσεών πριν από την έγκρισή τους. Τα σχέδια και τα έργα μπορούν να εγκρίνονται, με την επιφύλαξη ορισμένων εξαιρέσεων, μόνον αν δεν βλάπτουν την ακεραιότητα της περιοχής.
Όπως σημειώνεται, η Επιτροπή απέστειλε προειδοποιητική επιστολή στην Κύπρο τον Νοέμβριο του 2019. Έκτοτε ωστόσο, συνεχίζει να λαμβάνει καταγγελίες από πολίτες σχετικά με την έγκριση νέων έργων.
Η Επιτροπή διαπίστωσε πως η πρακτική της έγκρισης οικονομικών δραστηριοτήτων σε περιοχές Natura 2000 χωρίς να υπάρχει συμμόρφωση με την οδηγία για τους οικότοπους συνεχίζεται συστηματικά και συνεχώς, χωρίς να υπάρχει συμμόρφωση με την οδηγία για τους οικότοπους.
Για τον λόγο αυτό, η Επιτροπή αποφάσισε να αποστείλει αιτιολογημένη γνώμη στην Κύπρο, η οποία έχει πλέον προθεσμία δύο μηνών για να απαντήσει και να λάβει τα αναγκαία μέτρα. Διαφορετικά, η Επιτροπή μπορεί να αποφασίσει να παραπέμψει την υπόθεση στο ΔΕΕ.
Πώς απαντά το Υπουργείο Γεωργίας
Σε συνέχεια της ανακοίνωσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη Δέσμη παραβάσεων του Μαρτίου 2024, δύο εκ των οποίων αφορούν θέματα προστασίας της φύσης στην Κύπρο, το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος παραθέτει τα ακόλουθα:
"Mε πρωτοβουλία και οδηγίες της Υπουργού Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, για πρώτη φορά καταρτίστηκαν στο Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, διατμηματικές ομάδες εργασίας με συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα για ολοκλήρωση του πλαισίου διαχείρισης των περιοχών του Δικτύου Natura 2000. Αυτό στοχεύει στην ολοκλήρωση του νομοθετικού πλαισίου που διέπει τις περιοχές Natura 2000 με την έκδοση Διαταγμάτων Προστασίας και Διαχείρισης, που είναι και το αντικείμενο της παράβασης.
Παράλληλα, το Τμήμα Περιβάλλοντος έχει κατακυρώσει διαγωνισμό για την ετοιμασία της Εξαετούς Έκθεσης του άρθρου 17 της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, με την ολοκλήρωση της οποίας (τέλος 2025) θα καταρτιστούν οι ειδικοί στόχοι διατήρησης για κάθε περιοχή του Δικτύου Natura 2000, σύμφωνα με επικαιροποιημένα επιστημονικά δεδομένα που θα συλλεχθούν κατά τη διάρκεια εκτέλεσης της Σύμβασης.
Σχετικά με την απόφαση της Επιτροπής για αποστολή αιτιολογημένης γνώμης στη Δημοκρατία σχετικά με τη δέουσα εκτίμηση έργων που ενδέχεται να έχουν σημαντικές επιπτώσεις σε περιοχές του Δικτύου Natura 2000, όπως απαιτείται από την Οδηγία για τους Οικοτόπους (92/43/EΟΚ), σημειώνεται ότι αναμένεται η αποστολή των σχετικών εγγράφων ώστε να είναι δυνατή η αξιολόγηση των δεδομένων, στα οποία θα γίνει αναφορά της κατάστασης και η αντιμετώπιση των θεμάτων που προκύπτουν. Οι Αρχές της Δημοκρατίας βρίσκονται σε συνεχή επαφή με τις Αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), ώστε να ληφθούν όλα τα αναγκαία μέτρα για βελτίωση των διαδικασιών και επίτευξη της πλήρους συμμόρφωσης με τις πρόνοιες της Οδηγίας.
Η παραπομπή στο Δικαστήριο αφορά την ολοκλήρωση του νομοθετικού πλαισίου που διέπει τις περιοχές Natura 2000 με την έκδοση Διαταγμάτων Προστασίας και Διαχείρισης, δυνάμει του άρθρου 15 των περί Προστασίας και Διαχείρισης της Φύσης και της Άγριας Ζωής Νόμων του 2003 έως 2015. Σχετικά Διατάγματα κατέχουν 12 περιοχές, εκ των οποίων όμως τα τρία χρειάζονται αναθεώρηση αφού είχαν εκδοθεί το 2011.
Από το άνοιγμα της συγκεκριμένης υπόθεσης, οι Αρχές της Δημοκρατίας είχαν συνεχή επαφή με τις Αρχές της ΕΕ και ενημέρωναν διαρκώς την Επιτροπή για την πρόοδο και τις βελτιώσεις στις οποίες προέβαιναν για την ολοκλήρωση του πλαισίου.
Το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος επαναλαμβάνει για ακόμα μια φορά τη δέσμευσή του για προστασία και ορθή διαχείριση της φύσης της Κύπρου και των ειδών και οικοτόπων της και την πλήρη συμμόρφωση με τις Οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης"
