Απώλεια εσόδων που φτάνουν τα 204 εκατ. ευρώ, λόγω του μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ ελλιπές και μη αξιόπιστο αρχείο, απουσία μηχανισμών ελέγχου από το Τμήμα Φορολογίας καθώς και 115 περιπτώσεις για τις οποίες η καταγραφείσα αξία της κατοικίας ήταν κάτω των €500.000 που απαιτείτο από το ΚΕΠ ως ελάχιστη αξία μόνιμης κατοικίας, εντοπίζει στην έκθεση του για το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα ο Γενικός Ελεγκτής της Δημοκρατίας.
Στην έκθεση του η οποία δημοσιεύτηκε νωρίτερα σήμερα, ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης, εντόπισε αιτήσεις για μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ (5% για τα πρώτα 200 τ.μ. της κατοικίας) που είχαν γίνει από συνολικά 1.298 επενδυτές και οι οποίες συσχετίζονται με περιουσία αξίας της τάξης του €1,6 δις και με απώλεια δημόσιων εσόδων της τάξης των €204εκ. όπως αναφέρει ο Γενικό Ελεγκτής, ενδεχομένως να υπάρχουν και άλλα πρόσωπα που δεν μπόρεσε να εντοπίσει η Ελεγκτική Υπηρεσία.
Ελλιπές και μη αξιόπιστο αρχείο
Όπως αναφέρει η έκθεση, ζητήθηκε και λήφθηκε από το Τμήμα Φορολογίας κατάσταση με τα πρόσωπα που εγκρίθηκαν επιβολής μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ 5% για την αγορά ή ανέγερση κατοικίας. Το αρχείο, το οποίο τηρεί ανά Επαρχία η Υπηρεσία ΦΠΑ του Τμήματος Φορολογίας, είναι πρόχειρο, ελλιπές και μη αξιόπιστο, κυρίως όσον αφορά στα κτηματολογικά δεδομένα, αλλά σε κάποιες περιπτώσεις ακόμη και ως προς τα δηλωθέντα ποσά.
Ταυτόχρονα όμως, τα ονόματα των αιτητών μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ, όπως είναι καταχωρισμένα στα Μητρώα ΦΠΑ, δεν συνάδουν με τα ονόματα στο αρχείο του Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης, αλλά και τα στοιχεία των τεμαχίων στις αιτήσεις δεν συνάδουν με τα στοιχεία του ΤΚΧ. Ως εκ τούτου, ο εντοπισμός των περιπτώσεων που επενδυτές του ΚΕΠ επωφελήθηκαν, παράνομα κατά την άποψή μας, του ωφελήματος του μειωμένου ΦΠΑ, ήταν πολύ δυσχερής.
Στον Πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται οι περιπτώσεις που αφορούν στις 10 υψηλότερης αξίας κατοικίες, για τις οποίες εξαιρετικά εύποροι επενδυτές επωφελήθηκαν ενός ωφελήματος που θα έπρεπε να δίνεται μόνο στο πλαίσιο κοινωνικής πολιτικής. Αυτό σημαίνει ότι, μόνο για αυτές τις 10 περιπτώσεις, υπήρξε απώλεια εσόδων της τάξης των €5 εκ.
115 περιπτώσεις με αξία κάτω των 500, 000
Από δείγμα αιτήσεων μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ από 100 επενδυτές, διαπιστώσαμε ότι για 33 επενδυτές (δηλ. για ποσοστό 33%) η αίτηση στο ΦΠΑ αφορά σε ΠΩΕ, τα οποία μέχρι 31.1.2022 ήταν ακόμη σε ισχύ. Αυτό σημαίνει ότι, είτε το ακίνητο δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί - κάτι που είναι πολύ πιθανό για σχετικά πρόσφατα ΠΩΕ- είτε ουσιαστικά η επένδυση δεν προχώρησε, είτε για κάποιο λόγο δεν έχει ακόμη εκδοθεί τίτλος ιδιοκτησίας στον επενδυτή.
Επιπρόσθετα, από τον έλεγχο της κατάστασης από το Τμήμα Φορολογίας με τα πρόσωπα που εγκρίθηκαν επιβολής μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ 5% για την αγορά ή ανέγερση κατοικίας, εντοπίστηκαν 115 περιπτώσεις για τις οποίες η καταγραφείσα αξία της κατοικίας ήταν κάτω των €500.000 που απαιτείτο από το ΚΕΠ ως ελάχιστη αξία μόνιμης κατοικίας. Με βάση αυτό, εξηγεί, η Ελεγκτική Υπηρεσία, το Υπουργείο Εσωτερικών, θα πρέπει να επιβεβαιώσει ότι σε κάθε περίπτωση οι επενδυτές κατείχαν και εξακολουθούν να διατηρούν κατοικία αξίας τουλάχιστον €500.000 (με εξαίρεση τις αιτήσεις που υποβλήθηκαν πριν τις 10.10.2011 όπου θα πρέπει να επιβεβαιώνεται απλά η κατοχή κατοικίας) και ότι οι δηλώσεις τους στο πλαίσιο του ΚΕΠ, ότι συγκεκριμένη κατοικία προορίζεται ως η μόνιμη κατοικία τους, δεν συγκρούεται με τις δηλώσεις που τα ίδια πρόσωπα έκαναν στο Τμήμα Φορολογίας.
Απουσία μηχανισμών ελέγχου
Σχετικά με το πιο πάνω θέμα αυτό, προκύπτει ακόμη ένα ζήτημα. Με βάση τους όρους του ΚΕΠ, όπως είχαν διευκρινιστεί από το Υπουργείο Εσωτερικών, σε έγγραφο ερωτήσεων-απαντήσεων, είναι επιτρεπτή η ενοικίαση της μόνιμης ιδιόκτητης κατοικίας, ενώ με βάση τη νομοθεσία του ΦΠΑ όπως εφαρμοζόταν, ο μειωμένος συντελεστής δεν μπορούσε να χρησιμοποιηθεί αν η κατοικία ενοικιαζόταν σε τρίτους. Αυτό επιβάλλει περαιτέρω ελέγχους από το Τμήμα Φορολογίας και στις 1.298 περιπτώσεις που εντοπίστηκαν. Σε δύο περίπτωσης, εντοπίστηκαν δύο εγκρίσεις για το ίδιο πρόσωπο, χωρίς ακύρωση ή επιστροφή ΦΠΑ. Αμφότερες, αφορούσαν σε ακίνητα που βρίσκονται σε διαφορετικές Επαρχίες. Σε μία περίπτωση η κατοικία έχει ενοικιαστεί σε τρίτο πρόσωπο και συνεπώς η χρήση μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ δεν ήταν επιτρεπτή. Ως εκ τούτου, και σε αυτό το κομμάτι η Ελεγκτική Υπηρεσία διαπιστώνει την απουσία κατάλληλων μηχανισμών ελέγχου και αποτροπής τυχόν κατάχρησης του ωφελήματος αυτού.
