Με επιλεκτικές και παραπλάνητικές αναφορές η ΑΗΚ επέλεξε να απαντήσει σε δημοσίευμα του Αlphanews.Live που αναρτήθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 2025 υπό τον τίτλο «Αντί να αναβαθμίσει την ΑΗΚ ο Παπαναστασίου, την προστατεύει από τον ανταγωνισμό», διατυπώνοντας μάλιστα τον ισχυρισμό, μέσω δελτίου τύπου, για «ανακριβή στοιχεία τα οποία δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα».

Το Alphanews.Live oφείλει να διευκρινίσει ότι το δημοσιεύμα επικεντρώθηκε στις αβάσιμες αναφορές του Υπουργού Ενέργειας, Γιώργου Παπαναστασίου, στο podcast του Χρύσανθου Τσουρούλλη, πως ο λόγος που στηρίζει την ΑΗΚ «με κάποιους τρόπους» είναι για την αναβάθμισή της «επειδή την αποκλείσαμε από τις ΑΠΕ και την ευέλικτη συμβατική παραγωγή». Δεν διαπιστώθηκε όμως η ύπαρξη καμίας τέτοιας απόφασης ή και ανακοίνωσης από πλευράς ΡΑΕΚ, που να επιβεβαιώνει τα λεγόμενα του Υπουργού.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Αντί να αναβαθμίσει την ΑΗΚ o Παπαναστασίου, την προστατεύει από τον ανταγωνισμό

Ξεκαθαρίζουμε επίσης πως ούτε κατά τα τελευταία δυόμιση χρόνια έχουν επιλυθεί προβλήματα που θα βοηθούσαν πραγματικά την ΑΗΚ να αναβαθμιστεί και να μειώσει σημαντικά το κόστος ηλεκτροπαραγωγής, όπως για παράδειγμα με τις νέες γεννήτριες στη Δεκέλεια, με θέματα δικτύου, μείωσης των περικοπών ΑΠΕ και το κυριότερο, με την έλευση φυσικού αερίου.

Όλα τα πιο πάνω, που αποτελούν και την ουσία του συγκεκριμένου άρθρου, η ΑΗΚ τα προσπέρασε. Επέλεξε να καταπιαστεί με δύο επιμέρους σημείαπου αφορούν την πρόσβασή της στην παραγωγή από ΑΠΕ και κατά πόσο υπόκειται σε περιορισμούς ή αποκλεισμούς.

Η ΑΗΚ υποστηρίζει πως δημοσιεύτηκαν ανακριβή στοιχεία για την αγορά πράσινης ενέργειας από διάφορες τεχνολογίες, «τα οποία δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα». Κάνει αναφορά στα φωτοβολταϊκά net billing (109MW),σημειώνοντας πως το 75-80% της παραγωγής αυτοκαταναλώνεται, κι ότι αριθμός παραγωγών διαθέτει συστήματα μηδενικής εξαγωγής.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Η ΑΗΚ διευκρινίζει για ΑΠΕ: Είχαμε παρεμποδιστεί από το 2018

Τα συμβολαιοποιημένα ΑΠΕ

Το δημοσίευμα του Alphanews.live ωστόσο δεν είχε ως αντικείμενο τα όποια προβλήματα ή τεχνικά ζητήματα αντιμετωπίζει η ΑΗΚ και αν την αποτρέπουν να αξιοποιήσει πλήρως την παραγωγή από φωτοβολταϊκά net billing, όπως και από τις άλλες τεχνολογίες που αναφέρει. Καταγράφηκαν μόνο οι συμβολαιοποιημένες τεχνολογίες ΑΠΕ με την ΑΗΚ Προμήθεια και η συνολική εγκατεστημένη τους ισχύ. Με την ίδια λογική, το δημοσίευμα σημείωσε πως οι ανεξάρτητοι προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας έχουν πρόσβαση σε συμβολαιοποιημένα έργα παραγωγής ΑΠΕ εγκατεστημένης ισχύος 326MW. Δεν σημειώσαμε στο δημοσίευμα ότι η πραγματική παραγωγή που αντλούν είναι πολύ πιο χαμηλή λόγω των υψηλών περικοπών που τους επιβάλλονται.

Το επιλεκτικό «κόστος αποφυγής»

Το δελτίο Τύπου της ΑΗΚ προσεγγίζει επίσης επιλεκτικά, το περιβόητο «κόστος αποφυγής». Ορθά σημειώνει πως ενόσω λειτουργούσε η Μεταβατική Αγορά Ηλεκτρισμού, το περίσσευμα ενέργειας από τους ανεξάρτητους παραγωγούς, που δεν μπορούσαν να απορροφήσουν οι ανεξάρτητοι προμηθευτές, η ΑΗΚ Προμήθεια ήταν υποχρεωμένη να το αγοράζει στο εκάστοτε «κόστος αποφυγής» που είναι πλησίον των 20 σεντς ανά κιλοβατώρα.

Υπάρχει όμως και η άλλη όψη του νομίσματος, την οποία παρέλειψε το δελτίο Τύπου της ΑΗΚ. Όταν οι ανεξάρτητοι παραγωγοί, λόγω των συχνών περικοπών στις οποίες υπόκεινται, αδυνατούσαν να καλύψουν τις ανάγκες των συμβαλλόμενων ιδιωτών παραγωγών, οι τελευταίοι κάλυπταν τις ανάγκες τους με αγορά από την Αρχή Ηλεκτρισμού, σε διατίμηση χονδρικής, που σύμφωνα με τους ίδιους ήταν ελαφρώς υψηλότερη από το «κόστος αποφυγής».

Φαινόμενο μοναδικού αγοραστή

Στο δελτίο Τύπου της ΑΗΚ διατυπώνεται η θέση πως η ΑΗΚ Προμήθεια δεν μπορεί να χαμηλώσει το κόστος του ενεργειακού μείγματος λόγω απαγόρευσης στη σύναψη διμερών συμβολαίων με ανεξάρτητους παραγωγούς ΑΠΕ. Εννοώντας προφανώς την απόφαση της ΡΑΕΚ να μην συμμετάσχει η ΑΗΚ στη Μεταβατική Αγορά (326MW χωρίς να υπολογίζονται οι περικοπές), επειδή κατέχει δεσπόζουσα θέση αλλά και βάσει των διεθνών πρακτικών που πηγάζουν από το μοντέλο στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης ώστε να αποφευχθεί το φαινόμενο του μοναδικού αγοραστή καθώς θα αναιρούσε τον ανταγωνισμό.

Αμφισβητεί ευθέως τη ΡΑΕΚ

Εάν λοιπόν η ΑΗΚ εκφράζει τη θέση ότι έπρεπε να είχε συμμετάσχει στη Μεταβατική Αγορά είναι σαν να το δηλώνει εμμέσως πλην σαφώς πως θέλει το μοντέλο του μοναδικού αγοραστή, που είναι ασύμβατο με την προ ετών επιλογή της Πολιτείας που είναι η Ανταγωνιστική Αγορά Ηλεκτρισμού. Εάν αυτή είναι η θέση της, ουσιαστικά επιβεβαιώνει το δημοσίευμα του Alphanews.live. Αμφισβητεί, πάντως, ευθέως την ανεξάρτητη Ρυθμιστική Αρχή του τόπου και αρμόδια για τον ευρωπαϊκό εναρμονισμό, καθώς διατυπώνει τη θέση πως «υπό την επίκληση της ανάγκης για δημιουργία ανταγωνισμού» υπέστη για χρόνια ρυθμιστικούς περιορισμούς που εμπόδισαν την περαιτέρω μείωση του κόστους ηλεκτρισμού.

Αναφορικά με την τοποθέτηση από πλευράς Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου πως η δραστηριοποίησή της στον τομέα της πράσινης ενέργειας είχε παρεμποδιστεί από το 2018, με στόχο τη διασφάλιση συνθηκών ανταγωνισμού, κι ότι «μετά από πολυετείς προσπάθειες, μόλις το 2023 της επιτράπηκε εκ νέου να δραστηριοποιηθεί», τα δεδομένα έχουν ως εξής:

Δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε τι συζητούσαν κατ’ ιδίαν οι αρμόδιοι της ΑΗΚ, της ΡΑΕΚ και του Υπουργείου Ενέργειας από το 2018 έως το 2023 για το συγκεκριμένο ζήτημα. Εάν υπάρχουν στοιχεία σκόπιμης παρεμπόδισής της, ακόμη και για την εξεύρεση τεμαχίων για ΑΠΕ που να μπορούν να αδειοδοτηθούν βάσει πολεοδομικών κανονισμών, καλό θα ήταν η Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου να τα δημοσιοποιήσει και να καταλογιστούν ευθύνες.

Τι δείχνουν τα στοιχεία της ΡΑΕΚ

Όταν ανατρέξαμε στις αποφάσεις και τις ανακοινώσεις της ΡΑΕΚ, πάντως, δεν βρήκαμε μια τέτοια απόφαση ή ανακοίνωση. Το 2022, ωστόσο, βάσει προσχεδίου απόφασης της ΡΑΕΚ, η ΑΗΚ κατείχε άδειες κατασκευής φωτοβολταϊκών συστημάτων για 60MW ΑΠΕ (έως ότου ολοκληρωθούν οι διαδικασίες για το δεκαετές πλάνο 2023-2032 και τα 600MW). Την είχε καλέσει επίσης να υλοποιήσει τα έργα ΑΠΕ για τα οποία είχε ήδη αδειοδοτηθεί τα προηγούμενα χρόνια.

Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε η ΡΑΕΚ, πάντως, η Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου δεν είναι αποκλεισμένη από τις ΑΠΕ. Συγκεκριμένα, από το σύνολο της ενέργειας που παρήχθη το 2024 από τις ΑΠΕ (956.060MWh), το 57,65% είναι συμβολαιοποιημένο με την ΑΗΚ. Κατά το 2025, έως τον Ιούλιο, το αντίστοιχο ποσοστό ήταν στο 70,86%. Πηγαίνοντας τρία χρόνια πίσω, στην ετήσια έκθεση της ΡΑΕΚ για το 2022, σημειώνεται πως η ΑΗΚ Προμήθεια είχε συμβολαιοποιημένα 526MW ΑΠΕ, συμπεριλαμβανομένων 200MW του net metering.

Οι γεννήτριες στον σταθμό στη Δεκέλεια

Το θετικό, από το δελτίο Τύπου της ΑΗΚ, αφορά την είδηση πως «η διαδικασία εγκατάστασης ευέλικτων μονάδων παραγωγής στον ηλεκτροπαραγωγό σταθμό Δεκέλειας βρίσκεται σε εξέλιξη και αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός των επόμενων εβδομάδων», για τις οποίες ο Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΑΗΚ, Γιώργος Πέτρου, διαβεβαίωνε τη Βουλή πως θα ήταν έτοιμες από τον Ιούνιο του 2025. Όσο πιο σύντομα λειτουργήσουν οι νέες γεννήτριες τόσο το καλύτερο για τον Οργανισμό, για τους καταναλωτές και για την ευστάθεια του ηλεκτρικού συστήματος.