Η πρόταση για τη θέσπιση Εθνικής Στρατηγικής για την προώθηση του Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού και της Χρηματοοικονομικής Παιδείας στην Κύπρο βρίσκεται στο τελικό της στάδιο και θα κατατεθεί στο Υπουργικό Συμβούλιο για υιοθέτηση από την πολιτεία σύντομα, ανακοίνωσε ο Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου (ΚΤΚ) Κωνσταντίνος Ηροδότου, τονίζοντας παράλληλα πως είναι «πολύ σημαντικό ότι το ίδιο το Κράτος έχει ήδη θέσει την Εθνική Στρατηγική για τον χρηματοοικονομικό αλφαβητισμό ως μια από τις δράσεις, που θα στηριχτούν στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, καθώς έτσι δίδεται η δυνατότητα ένταξης και χρηματοδότησης πολλών σχετικών δράσεων με πολλαπλά οφέλη για την κυπριακή κοινωνία και τους πολίτες της».
Από την πλευρά του, ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας επεσήμανε την ανάγκη αυξημένων επιπέδων χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού, ιδιαίτερα στην σημερινή εποχή, η οποία προσφέρει αυξημένη πρόσβαση σε ψηφιακές χρηματοοικονομικές υπηρεσίες και καινοτόμα χρηματοοικονομικά προϊόντα και εφαρμογές, τα οποία ενέχουν και κινδύνους.
Μιλώντας σε διαδικτυακό σεμινάριο με θέμα "Χρηματοοικονομικός Αλφαβητισμός: Πρόκληση για το Μέλλον", το οποίο συνδιοργανώθηκε από τις Κεντρικές Τράπεζες Κύπρου και Ελλάδας, ο Διοικητής της ΚΤΚ αναφέρθηκε πολύ περιληπτικά στο τι θα περιλαμβάνει η Στρατηγική αυτή, λέγοντας ότι περιλαμβάνει μεταξύ άλλων εκστρατείες για την ευαισθητοποίηση και ενημέρωση πληροφόρησης του κοινού, τη δημιουργία διαδικτυακών εργαλείων, ιστοσελίδα και άλλα, για την εύκολη πρόσβαση σε πληροφορίες που θα βοηθήσουν στη λήψη ενημερωμένων χρηματοοικονομικών αποφάσεων, όπως είναι η λήψη δανείου, ο προγραμματισμός για συνταξιοδότησή.
Ειδικότερα όσον αφορά τους νέους, ο κ. Ηροδότου είπε ότι η Ad-Hoc Επιτροπή που συστάθηκε και με τη στήριξη της ΚΤΚ και έχει στόχο τη διαμόρφωση Εθνικής Στρατηγικής για την προώθηση του Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού «υπογραμμίζει την ανάγκη για εισαγωγή της χρηματοοικονομικής παιδείας στα σχολεία» και πρόσθεσε πως στην πρόταση της Επιτροπής περιλαμβάνεται και αναλυτική εισήγηση για το πώς θα εφαρμοστεί η Εθνική Στρατηγική, ώστε να μη μείνει ως άσκηση επί χάρτου.
Ανέφερε ότι η Επιτροπή λειτουργεί από τον Δεκέμβριο του 2020 και αποτελείται από στελέχη, που προέρχονται από το Υπουργείο Οικονομικών, το Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας, την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς Κύπρου, το Πανεπιστήμιο Κύπρου και το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου και φυσικά την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου, η οποία έχει συντονιστικό ρόλο.
«Το τελικό παραδοτέο της Επιτροπής θα βασίζεται σε επιστημονικά ευρήματα για την Κύπρο, στις κατευθυντήριες γραμμές του ΟΟΣΑ/INFE και θα ενσωματώνει βέλτιστες διεθνείς πρακτικές με βάση τα όσα εισηγείται η ομάδα καταξιωμένων διεθνών εμπειρογνωμόνων που συμμετέχει στις εργασίες της», σημείωσε.
Ο κ. Ηροδότου είπε ότι τα τελευταία χρόνια λόγω των κρίσεων που έπληξαν πολλές χώρες έχει αναδειχθεί διεθνώς η σημασία του χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού και η συμβολή του στην ευημερία των πολιτών, αλλά και η συμβολή του στην ανάκαμψη μιας οικονομίας μετά από μια κρίση.
«Μια χώρα με ενημερωμένους πολίτες, δύσκολα μπαίνει σε περιπέτειες και πιο εύκολα βγαίνει από αυτές», υπογράμμισε.
Αναφερόμενος σε ένα γενικό ορισμό, ο κ. Ηροδότου είπε ότι ο χρηματοοικονομικός αλφαβητισμός ορίζεται ως ο συνδυασμός γνώσεων ή δεξιοτήτων, συμπεριφοράς ή νοοτροπίας, που είναι απαραίτητα για την ορθολογιστική λήψη ατομικών, οικονομικών αποφάσεων και κατ΄ επέκταση για την επίτευξη προσωπικής οικονομικής ευημερίας.
Ο Διοικητής της ΚΤΚ επικαλέστηκε διεθνείς μελέτες, σύμφωνα με τις οποίες το ποσοστό χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού είναι χαμηλό, σημειώνοντας πως μόνο το 1/3 του πληθυσμού διεθνώς κατέχει τις βασικές γνώσεις σε χρηματοοικονομικά θέματα.
Αναφερόμενος σε παγκύπρια έρευνα, που διεξήγαγε το 2018 η ΚΤΚ για το επίπεδο του χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού στην Κύπρο, στη βάση ερωτηματολογίου του ΟΟΣΑ, ο κ. Ηροδότου είπε ότι «οι ομάδες που σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας έχουν αυξημένη ανάγκη χρηματοοικονομικής επιμόρφωσης είναι οι νέοι, οι άνεργοι, οι πολίτες με χαμηλά εισοδήματα και με χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης, καθώς και πολίτες, που δεν διδάχθηκαν οικονομικά στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση».
«Ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι το χαμηλό επίπεδο του χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού των νέων», υπογράμμισε.
Αναφερόμενος ενδεικτικά στις επιπτώσεις που μπορεί να έχει στη ζωή ενός πολίτη η απουσία βασικών γνώσεων σε χρηματοοικονομικά θέματα, ο κ. Ηροδότου είπε ότι αυτές είναι η απουσία ασφαλιστικής και συνταξιοδοτικής πρόβλεψης και ανάλογου προγραμματισμού, η απουσία αποταμιευτική κουλτούρα, η ανεπαρκή συγκρότηση ατομικού ή οικογενειακού προϋπολογισμού και η υπερχρέωση νοικοκυριών και επιχειρήσεων, αλλά και η υποτίμηση των επενδυτικών κινδύνων που σχετίζονται με επενδύσεις σε χρηματοοικονομικά προϊόντα.
«Όλα αυτά επηρεάζουν τη χρηματοοικονομική ευημερία των πολιτών και παράλληλα αυξάνουν τις κοινωνικοοικονομικές ανισότητες εις βάρος εκείνων των πολιτών που έχουν τις λιγότερες γνώσεις και μένουν απροστάτευτοι», τόνισε.
Ανέφερε επίσης ότι η επιμόρφωση των νοικοκυριών και των εταίρων επιχειρήσεων, διευκολύνει την υλοποίηση μιας ορθολογικής νομισματικής πολιτικής και τόνισε πως «όσο μεγαλύτερη είναι η κατανόηση βασικών χρηματοοικονομικών εννοιών, τόσο ευκολότερη είναι η υιοθέτηση ορθολογικών πολιτικών».
«Περισσότερη γνώση σημαίνει μεγαλύτερη θωράκιση απέναντι σε συνθήματα και επικίνδυνες υποσχέσεις λαϊκιστών, δημαγωγών και γενικά ανεύθυνων διαμορφωτών πολιτικής», υπογράμμισε.
Κλείνοντας την τοποθέτησή του, ο κ. Ηροδότου είπε ότι “είμαστε ένας λαός που χάρη στο οικονομικό του δαιμόνιο κατάφερε να υπερβεί τεράστιες δυσκολίες στο παρελθόν, από τις συνέπειες της εισβολής του 1974, έως την πιο πρόσφατη οικονομική κρίση στις αρχές της περασμένης δεκαετίας".
"Αν στο δαιμόνιο αυτό και την παράδοση ευελιξίας και προσαρμοστικότητας των Κυπρίων προσθέσουμε τα εφόδια και τις γνώσεις που είναι απαραίτητα στη σύγχρονη εποχή, τότε μπορούμε να αισιοδοξούμε ότι η επόμενη μέρα στην Κύπρο θα είναι ακόμα καλύτερη”, κατέληξε.
Από την πλευρά του, ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας τόνισε πως οι ραγδαίες εξελίξεις σε όλους τους τομείς της οικονομικής δραστηριότητας, οι απρόβλεπτοι κίνδυνοι, καθώς και η πολυπλοκότητα του χρηματοοικονομικού συστήματος καθιστούν τον χρηματοοικονομικό αλφαβητισμό αναγκαία δεξιότητα για τον 21ο αιώνα.
«Η γνώση για το τι σημαίνει σωστή διαχείριση των οικονομικών, αλλά και οι δεξιότητες αποτελεσματικής αξιοποίησης της γνώσης για τη λήψη ορθών οικονομικών αποφάσεων για το μέλλον είναι που κάνουν τον χρηματοοικονομικό εγγράμματο να διαφέρει», σημείωσε.
Ανέφερε ότι ο οικονομικός αλφαβητισμός αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη βαρύτητα, καθώς είναι ζωτικής σημασίας για την οικονομική αποτελεσματικότητα και την αποτελεσματική άσκηση της οικονομικής πολιτικής.
«Μια έστω και στοιχειώδης κατανόηση της λειτουργίας του οικονομικού περιβάλλοντος βελτιώνει την ικανότητα πολιτών να αποκτούν τις πληροφορίες, που χρειάζονται για να κάνουν βέλτιστες πολιτικές», σημείωσε.
Ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος είπε ακόμη ότι «η καλύτερη κατανόηση των οικονομικών ζητημάτων οδηγεί σε μεγαλύτερη συμμετοχή στα κοινά, ευρύτερη δημόσια στήριξη των απαραίτητων μέτρων για την οικονομία, αντιμετωπίζοντας έτσι τη μάστιγα του δανεισμού που αποτελεί σήμερα ένα από τα βασικότερα προβλήματα της Δημοκρατίας παγκοσμίως».
Ανέφερε επίσης ότι εξασφαλίζει την βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών και ενισχύει την αποτελεσματικότητα και την ευελιξία των αγορών και πρόσθεσε ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στην αναθεώρηση της στρατηγικής της «αναγνώρισε ρητώς ότι η επικοινωνία και η μετάδοση των μηνυμάτων της είναι καίριας σημασίας».
«Το ευρύτερο κοινό θα πρέπει να γνωρίζει τα μηνύματα της Κεντρικής Τράπεζας και να τα κατανοεί», ανέφερε και σημείωσε ότι «προκειμένου οι Κεντρικές Τράπεζες να μπορούν να επηρεάσουν αποτελεσματικά τις προσδοκίες για τον πληθωρισμό τα άτομα πρέπει να διαθέτουν βασικές οικονομικές γνώσεις».
Αναφορικά με τη σημασία της χρηματοοικονομικής παιδείας για τους νέους, ο κ. Στουρνάρας τόνισε ότι η νέα γενιά πέραν από την εξοικείωση με τις νέες ψηφιακές τεχνολογίες θα πρέπει να έχει και επαρκή κατάρτιση σε χρηματοοικονομικά θέματα που θα της επιτρέπουν να κατανοεί πλήρως αλλά και αξιοποιεί τα οφέλη από την εφαρμογή της χρηματοοικονομικής τεχνολογίας».
«Παρά τις νέες ευκαιρίες που προσφέρει (στους νέους) για αυξημένη πρόσβαση σε ψηφιακές χρηματοοικονομικές υπηρεσίες και καινοτόμα χρηματοοικονομικά προϊόντα και εφαρμογές ενέχει και κινδύνους αν δεν συνδυαστεί με επαρκή επίπεδα χρηματοοικονομικής παιδείας», τόνισε.
Αναφέρθηκε επίσης σε σειρά δράσεων που έχουν ληφθεί από την Τράπεζα της Ελλάδος στο θέμα του χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού, τονίζοντας «ότι η Τράπεζα της Ελλάδας συνεργάζεται και στηρίζει φορείς που ασχολούνται με θέματα χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού».
«Θα συνεχίσουμε να στηρίζουμε ενεργά τις πρωτοβουλίες σε εθνικό επίπεδο για την κατάρτιση μιας εθνικής στρατηγικής κάτι για το οποίο η Τράπεζα της Ελλάδος εργάζεται εντατικά», κατέληξε.
