Οι ηγέτες της Δύσης περνούν εξαιρετικά δύσκολη περίοδο η οποία εν πολλοίς καθορίζεται από τους δύο εν εξελίξει πολέμους στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή. Όμως υπάρχει ακόμα ένα ζήτημα, το οποίο βρίσκεται πια στην καρδιά των κοινωνιών της Ευρώπης και της Αμερικής. Το μεταναστευτικό.
Τις τελευταίες ημέρες, ο Αμερικανός Πρόεδρος Τζο Μπάιντεν, ο Γάλλος ομόλογους του Εμανουέλ Μακρόν και ο Βρετανός Πρωθυπουργός Ρίσι Σουνάκ, αντιμετώπισαν σοβαρά προβλήματα και μεγάλες αντιδράσεις στο εσωτερικό λόγω της μη επαρκούς αντιμετώπισης του μεταναστευτικού. Στις περιπτώσεις και των τριών ηγετών, το κόστος είναι πια μετρήσιμο και έρχεται σε μια περίοδο που θα υπάρξουν εκλογικές μάχες στην Αμερική, τη Βρετανία και την Ευρώπη. Με τις προεκλογικές εκστρατείες να είναι ήδη σε εξέλιξη, ακροδεξιά, αντιμεταναστευτικά και άλλα λαϊκιστικά κινήματα, υπόσχονται λύσεις στο πρόβλημα με τα παραδοσιακά κόμματα να μετρούν ζημιές. Η Ολλανδία ήταν το πιο πρόσφατο παράδειγμα. Οι πραγματιστές κεντρώοι έχασαν απέναντι στη ριζοσπαστική αντιμεταναστευτική πολιτική.
Ποιοι ακολουθούν;
Ρισί Σουνάκ, Ηνωμένο Βασίλειο
Στη Βρετανία ο Πρωθυπουργός βρίσκεται υπό ασφυγκτική πίεση από τα μέλη του ιδίου του κυβερνώντος Συντηρητικού κόμματος το οποίο φοβάται πως οι ψηφοφόροι θα τιμωρήσουν την κυβέρνηση για την αποτυχία της στην αντιμετώπιση του μεταναστευτικού. Πριν από επτά χρόνια οι ψηφοφόροι στη Βρετανία υποστήριξαν το Brexit λόγω της ευρωσκεπτικιστικής εκστρατείας «Παίρνουμε πίσω τον έλεγχο του Η.Β.». Η εικόνα όμως είναι πολύ πιο χαοτική από τότε. Η Βρετανία έσπασε άλλο ένα ρεκόρ στα νούμερα του μεταναστευτικού τον περασμένο μήνα, αφού η Κυβέρνηση δεν κατάφερε να αντιμετωπίσει τις μικρές βάρκες με αιτητές ασύλου που έρχονται δια μέσου του αγγλικού καναλιού. Ο Σουνάκ βγήκε τώρα με πιο επιθετική πολιτική με στόχο να σταματήσει τις βάρκες. Η προσπάθεια για συμφωνία επαναπατρισμού παράτυπων μεταναστών με τη Ρουάντα καρποφόρησε, όμως η πολιτική αποτροπής των βαρκών κόλλησε στο Ανώτατο Δικαστήριο του Λονδίνου. Ο Σουνάκ βρίσκεται σε κατάσταση απόγνωσης και το κόμμα του σε εμφύλιο, ενώ οι εκλογές είναι προγραμματισμένες για την ερχόμενη Άνοιξη.
Εμανουέλ Μακρόν, Γαλλία
Ο Μακρόν βρίσκεται επίσης σε κατάσταση απόγνωσης ιδιαίτερα μετά την απόρριψη της νέας νομοθεσίας που προώθησε για το μεταναστευτικό από την κάτω Βουλή. Μετά την ήττα του στις βουλευτικές τον περασμένο χρόνο, η ενάσκηση πολιτικής με το νέο κοινοβούλιο της χώρας είναι εφιάλτης για τον ίδιο. Σε μερικά θέματα χρειάστηκε τις ψήφους του ακροδεξιού κόμματος. Το νομοσχέδιο για το μεταναστευτικό είχε στόχο να ικανοποιήσει τόσο τους συντηρητικούς όσο και την κεντροαριστερά και περιείχε τόσο αποτρεπτικά όσο και φιλελεύθερα μέτρα. Εν τέλει οι κεντρώοι χωρίστηκαν, ενώ η αριστερά και η ακροδεξιά το καταψήφισαν. Τώρα ο Μακρόν αναζητεί συμβιβασμούς και σε περίπτωση που δεν τους πετύχει, τότε η Λεπέν δεν αποκλείεται να έρθει από την εξωτερική και να κεφαλαιοποιήσει την κατάσταση στις επικείμενες ευρωεκλογές Ιουνίου. Ακόμα και αν τα καταφέρει όμως, η εποχή της πολιτικής «ούτε δεξιά, ούτε αριστερά», του Εμανουέλ Μακρόν, μάλλον τελειώνει…
Τζο Μπάιντεν, ΗΠΑ
Η μεταναστευτική κρίση στις ΗΠΑ είναι ίσως το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο Τζο Μπάιντεν. Ήρθε στην εξουσία για να αναστρέψει τις πολιτικές του προκάτοχου του, να χτίσει ένα «πιο δίκαιο και ανθρώπινο σύστημα», όμως σήμερα το Κογκρέσο εμποδίζει την μεταναστευτική μεταρρύθμιση που επιδιώκει. Ο Λευκός Οίκος έχει αποτύχει παταγωδώς στην αντιμετώπιση των νέων τύπων μεταναστευτικών ροών που καταφθάνουν από τα νότια σύνορα. Ενόψει των προεδρικών εκλογών, οι Ρεπουμπλικάνοι έχουν κεφαλαιοποιήσει το ζήτημα και έχουν υποβάλει αγωγές εναντίον της κυβέρνησης για τη διαχείριση του μεταναστευτικού. Ως εκ τούτου ο Μπάιντεν σχεδιάζει την απάντηση του σε αυτή την κατάσταση. Ιδιαίτερα οι πολιτείες όπου διοικούν οι Δημοκρατικοί, πιέζουν την Ουάσιγκτον να κάνει περισσότερα πράγματα στα σύνορα και να δώσει μεγαλύτερη βοήθεια και χρήματα. Η Νέα Υόρκη σε διάστημα ενός χρόνου έχει δεχθεί περισσότερες από 150,000 αφίξεις μεταναστών, με την πίεση αυτή να δημιουργεί σοβαρά ζητήματα αστυνόμευσης και όχι μόνο.
Όλαφ Σολτς, Γερμανία
Το μεταναστευτικό βρίσκεται άλλωστε και στην κορυφή της ατζέντας της Γερμανίας για μήνες καθώς οι αιτήσεις για άσυλο έχουν ξεπεράσει τα επίπεδα του 2015 όταν η κρίση σχετιζόταν με τον πόλεμο στη Συρία. Το τελευταίο κύμα έχει προκαλέσει τεράστια πίεση στις τοπικές και εθνικές κυβερνήσεις, ενώ υπάρχει τεράστιο ζήτημα στέγασης και υπηρεσιών προς τους μετανάστες. Η αδυναμία της χώρας να περιορίσει τους μετανάστες, έχουν βάλει τον Γερμανό Καγκελάριο στο στόχαστρο τεράστιας πίεσης ως εκ τούτου αναγκάστηκε να αυξήσεις τους ελέγχους στα σύνορα με την Πολωνία, τη Τσεχία και την Ελβετία. Ακόμα και έτσι όμως, οι μεταναστευτικές ροές παραμένουν σε υψηλά επίπεδα και τροφοδοτούν την αύξηση των ποσοστών της ακροδεξιάς, με το κόμμα Εναλλακτική Γερμανία να χτυπάει ποσοστά ρεκόρ στις δημοσκοπήσεις. Από την ανάληψη της εξουσίας από τους Σοσιαλδημοκράτες τον Ιούνιο, το εν λόγω κόμμα ανέβηκε στο 22% και έρχεται δεύτερο μετά το κεντροδεξιό κόμμα των Χριστιανοδημοκρατών. Η όλη κατάσταση οδηγεί όλα τα κόμματα να σκληρύνουν τη στάση τους στο μεταναστευτικό, κλείνοντας έτσι τον κύκλο των πολιτικών της Μέρκελ υπέρ των ανοιχτών συνόρων.
Καρλ Νεαμερ, Αυστρία
Όπως και ο Σολτς, έτσι και ο Αυστριακός ηγέτης είδε τα ποσοστά αποδοχής του να κατρακυλούν εξαιτίας της μεταναστευτικής κρίσης. Η Αυστρία έχει λάβει αρκετά μέτρα ιδιαίτερα στα νότια και ανατολικά της σύνορα, ενώ έχει καταργήσει την πολιτική ανοιχτών συνόρων όσον αφορά τα ταξίδια. Το ακροδεξιό κόμμα «Ελευθερίας», είναι πλέον πρώτο και προηγείται στις δημοσκοπήσεις του κυβερνώντος κεντροδεξιού κόμματος με 10 μονάδες. Αυτό σημαίνει ότι το κόμμα βρίσκεται σε τροχιά για να κερδίσει τις επόμενες εκλογές την Άνοιξη κάτι που αν επιβεβαιωθεί θα συμβεί για πρώτη φορά μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο όπου κυριαρχούσαν τα κεντρώα κόμματα.
Τζιόρτζια Μελόνι, Ιταλία
Η Ιταλίδα Πρωθυπουργός Τζιόρτζια Μελόνι έχτισε το όνομα της στο χώρο της Αντιπολίτευσης, πολιτευόμενη με μια ακροδεξιά ατζέντα. Από την νίκη της μέχρι σήμερα, μετακινήθηκε σε πιο μετριοπαθείς θέσεις ιδιαίτερα στο Ουκρανικό και τα θέματα της ΕΕ. Όμως δεν έχει ικανοποιήσει τη βάση των ψηφοφόρων που την στήριξαν για την αντιμετώπιση του μεταναστευτικού, το οποίο εδώ και χρόνια αποτελούσε μεγάλη συζήτηση στην Ιταλία. Αντίθετα, έχει αναγκαστεί να παραχωρήσει άδειες παραμονής σε εκατοντάδες χιλιάδες παράτυπους μετανάστες για να καλύψει τις ελλείψεις εργατικού δυναμικού. Οι αφίξεις μεταναστών με βάρκες αυξάνονται με ποσοστό 50% κάθε χρόνια, παρά τις αυστηρότερες πολιτικές αντιμετώπισης εφαρμόζονται. Επιπλέον αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα στην επίτευξη συμφωνιών επαναπατρισμού και γενικότερα αυτών των διαδικασιών και παρά το γεγονός ότι κέρδισε την υποστήριξη της Προέδρου της Κομισιόν στην προσπάθεια ανακοπής των βαρκών που καταφθάνουν από την Αφρική, απέναντι της βρίσκεται το διεθνές δίκαιο. Δοκίμασε άλλες επιλογές όπως μια συμφωνία με την Τυνησία ενάντια στους διακινητές, ωστόσο δεν απέδωσε καρπούς. Τώρα η Μελόνι είναι κοντά στο να αποτύχει στον αρχικό της σκοπό και ενδεχομένως να απωλέσει την υποστήριξη που έλαβε από τους ψηφοφόρους.
Γκερντ Βίλτερς, Ολλανδία
Το μεταναστευτικό κατέβασε τον Ολλανδό Πρωθυπουργό Μαρκ Ρούτε και ανέβασε τον Γερντ Βίλτερς στην εξουσία. Ο ακροδεξιός νέος ηγέτης της χώρας, εκλέγηκε με την υπόσχεση ότι θα τερματίσει το «τσουνάμι ασύλων» της χώρας. Τώρα ο Βίλτερς επιχειρεί να συνάψει συμμαχία με άλλους τρεις κεντροδεξιούς εταίρους οι οποίοι έχουν παρόμοιους στόχους. Όμως οι συνομιλίες αυτές δείχνουν να έχουν παγώσει και ενδεχόμενη αποτυχία του Βίλτερς σε μια χώρα που χαρακτηρίζεται από τον πραγματισμό της, ενδεχόμενα να προκαλέσει νέες αναταραχές αφού το κύριο ζητούμενο, δηλαδή η αντιμετώπιση του μεταναστευτικού, θα παραμείνει στο χάος λόγω της ακυβερνησίας.
Λίο Βαραντκάρ, Ιρλανδία
Ακόμα και στην Ιρλανδία, μια ανοιχτή οικονομία με ιστορία σε ότι αφορά τη μετανάστευση γηγενών σε άλλες χώρες, η κυβέρνηση βρέθηκε απέναντι σε αντιδράσεις για τις μεταναστευτικές ροές. Έλαβε μέτρα τα οποία ένα χρόνο προηγουμένως έμοιαζαν αδιανόητα. Στο Δουβλίνο υπάρχει διαχρονικά ζήτημα στέγασης και μια μεγάλη δυστοκία των ιδιοκτητών ακινήτων οι οποίοι καλούνται να αξιοποιήσουν ένα κυβερνητικό πρόγραμμα επιδότησης στέγης για να καλυφθούν οι ανάγκες στέγασης νοτιο-αφρικανών μεταναστών. Η Ιρλανδία έχει δεχθεί τους τελευταίους μήνες πέραν των 100,000 μεταναστών κυρίως από την Ουκρανία, τη Νιγηρία, την Αλγερία, το Αφγανιστάν, τη Γεωργία και την Σομαλία. Τον ερχόμενο μήνα αναμένεται να τεθεί σε ισχύ μια νομοθεσία που θα περιορίζει τις παροχές σε πρόσφυγες.
Τζάστιν Τριντό, Καναδάς
Αρνητική ατμόσφαιρα υπάρχει και στον Καναδά, όπου οι πολιτικές του νυν Πρωθυπουργού αρχίζουν να προκαλούν αντιδράσεις, κυρίως λόγω των δυσκολιών των πολιτών να αντιμετωπίσουν τις πληθωριστικές τάσεις. Ο Τριντό αξιοποίησε τον παράγοντα των μεταναστών προς ενίσχυση της οικονομίας του και αντιμετώπιση του γερασμένου πληθυσμού της χώρας. Ωστόσο οι Φιλελεύθεροι του Τριντό αντιμετωπίζουν προβλήματα. Από την εκλογή του πριν από οκτώ χρόνια μέχρι σήμερα, 1,3 εκατομμύρια άνθρωποι μετανάστευσαν στον Καναδά, κυρίως από την Ινδία, τις Φιλιππίνες, την Κίνα και τη Συρία. Σε 25 χρόνια εκτιμάται ότι ο πληθυσμός της χώρας αναμένεται να διπλασιαστεί και το ερώτημα είναι κατά πόσο αυτό από μόνο του θα δημιουργήσει πολιτικά ζητήματα για τον Πρωθυπουργό.
Πέδρο Σάντσεθ, Ισπανία
Οι αυτόνομες πόλεις Ceuta και Melilla της Βόρεις Αφρικής, αποτελούν προορισμό για τους μετανάστες που θέλουν να εισέλθουν στην Ευρώπη από το Νότο. Μόλις τα καταφέρουν να περάσουν τα σύνορα, η Ήπειρος είναι εύκολα προσβάσιμη με σκάφη. Η μεταφορά από τα χερσαία σύνορα στην ευρωπαϊκή επικράτεια από το Μαρόκο δεν είναι εύκολη λόγω των φρακτών με ηλεκτροφόρα καλώδια και των αρχών ασφαλείας που έχουν τοποθετήσει οι δύο χώρες που εργάζονται στενά για μείωση του φαινομένου. Ωστόσο τα τελευταία χρόνια οι αρχές του Μαρόκο φαίνεται να μην ανταποκρίνονται με αποτέλεσα να αναγκάζουν τους Ισπανούς συνοριοφύλακες να απωθούν τους μετανάστες με αποτέλεσμα αρκετοί να σκοτώνονται στη διαδικασία. Κάποιοι πιστεύουν πως το φαινόμενο έχει βαθύτερα αίτια όπως για παράδειγμα την απόφαση του Σάντσεθ να αλλάξει την κυβερνητική θέση για την αμφισβητούμενη κυριαρχία της δυτικής Σαχάρας με σκοπό την κανονικοποίηση της κατοχής τα τελευταία 50 χρόνια. Τα τελευταία μέτρα της κυβέρνησης έχουν περιορίσει τις αφίξεις μεταναστών για την ώρα...
Κυριάκος Μητσοτάκης, Ελλάδα
Η Ελλάδα ήταν στο επίκεντρο της μεταναστευτικής κρίσης από το 2015, όταν εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι επιχειρούσαν να περάσουν στην Ευρώπη μέσω των νησιών του Αιγαίου. Το θέμα εξελίχθηκε διαχρονικά σε μεγάλο ντιμπέιτ ανάμεσα στην κυβέρνηση της Ελλάδας, την Κομισιόν, οργανισμούς ανθρωπίνων δικαιωμάτων και Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη δέχθηκε κριτική για “παράνομα pushbacks” και απελάσεις, κάτι που απορρίπτει η Αθήνα η οποία θεωρεί ότι εφαρμόζει μια “σκληρή αλλά δίκαιη” πολιτική. Την ίδια στιγμή η Ελλάδα βρίσκεται σε απόγνωση για εξεύρεση ανθρώπινου δυναμικού για τον αγροτικό τομέα, τον τουρισμό και τις κατασκευές. Ωστόσο τα σχέδια για αξιοποίηση μεταναστών εγκαταλείφθηκαν λόγω σφοδρών αντιδράσεων.
Νίκος Χριστοδουλίδης, Κύπρος
Η Κύπρος εξέπεμψε μήνυμα για βοήθεια από την ΕΕ λόγω των μεταναστών που έφταναν μαζικά στο νησί από τις ακτές της και από τη γραμμή κατάπαυσης του πυρός. Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης ζήτησε περαιτέρω βοήθεια από την ΕΕ, ενώ παρατηρήθηκαν φαινόμενα ξενοφοβίας στη χώρα με βία εναντίον μεταναστών. Πέρσι η Κύπρος δέχθηκε ρεκόρ αφίξεων μεταναστών ενώ αναλογικά έχει τον μεγαλύτερο αριθμό αιτήσεων σε όλη την ΕΕ. Νομικές και άλλες δυσκολίες καθυστερούν την προσπάθεια για ίδρυση Υφυπουργείου Μετανάστευσης, ενώ η γεωγραφία όπως αναφέρει το Politico σε συνδυασμό με την συνεχιζόμενη διαίρεση της χώρας, καθιστούν την όλη προσπάθεια πολύ δύσκολη.
