Εντολή στους αρμόδιους Υπουργούς και μόνιμους αντιπροσώπους να προχωρήσουν με τα επόμενα βήματα όσον αφορά τον συντονισμό των κρατών μελών για παρακολούθηση της κατάστασης στη Μέση Ανατολή, τη ανθρωπιστική στήριξη στη Γάζα, την απελευθέρωση των Ισραηλινών ομήρων καθώς και την πολιτική και διπλωματική κινητοποίηση για αποκλιμάκωση της κατάστασης και στήριξη των γειτονικών χωρών, έδωσαν οι ηγέτες της ΕΕ κατά την άτυπη τηλεδιάσκεψη της Τρίτης, δήλωσαν μετά το τέλος της ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ και η Πρόεδρος της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Στη κοινή συνέντευξη Τύπου, στην οποία ωστόσο ο κ. Μισέλ συμμετείχε με φυσική παρουσία ενώ η κ. Φον ντερ Λάιεν εμφανίστηκε μέσω τηλεδιάσκεψης, ο κ. Μισέλ έκανε ιδιαίτερη αναφορά στη στάση της Αιγύπτου σε σχέση με το άνοιγμα της διόδου της Ράφα, σημειώνοντας πως το Κάιρο διαφωνεί με ένα τέτοιο ενδεχόμενο επικαλούμενο μεταξύ άλλων το ενδεχόμενο νέος εκτοπισμός Παλαιστινίων να αποτελέσει απειλή για τη βιωσιμότητα της λύσης δύο κρατών.
Η κ. Φον ντερ Λάιεν με τη σειρά της θέλησε να απαντήσει στις επικρίσεις για τις δηλώσεις της την περασμένη εβδομάδα, υπογραμμίζοντας πως και οι Παλαιστίνιοι είναι θύματα της Χαμάς και πως «δεν υπάρχει αντίφαση να στέκεται κανείς δίπλα στο Ισραήλ και να στηρίζει την Παλαιστίνη».
Κληθείς να σχολιάσουν τις πληροφορίες για βομβαρδισμό νοσοκομείου στη Γάζα από το Ισραήλ, και κατά πόσο κάτι τέτοιο αποτελεί παραβίαση του διεθνούς δικαίου, ο κ. Μισέλ απάντησε θετικά πως μια τέτοια επίθεση δεν συνάδει με το διεθνές δίκαιο, ενώ η κ. Φον ντερ Λάιεν δεν θέλησε να σχολιάσει λέγοντας ότι δεν είχε ενημερωθεί για το περιστατικό.
Σε δεύτερη ερώτηση αν υιοθετούν τη θέση που εξέφρασε πριν μια εβδομάδα ο Ύπατος Εκπρόσωπος Ζοζέπ Μπορέλ πως με τον αποκλεισμό της Γάζας το Ισραήλ έχει ήδη παραβιάσει το διεθνές δίκαιο, ο κ. Μισέλ απάντησε θετικά, λέγοντας πως μια γενική πολιορκία και η διακοπή της πρόσβασης σε νερό και ηλεκτρισμό δεν συνάδει με το διεθνές δίκαιο. Η κ. Φον ντερ Λάιεν από την πλευρά της ήταν πιο προσεκτική, παραπέμποντας στην κοινή δήλωση των 27 η οποία, όπως είπε, καταγράφει τη θέση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, του οποίου είναι μέλος.
Στην τηλεδιάσκεψη, όπως επιβεβαίωσε εκπρόσωπος της Ουγγρικής κυβέρνησης, δεν συμμετείχε ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Ορμπάν επικαλούμενος περιορισμένο χρόνο. Υπενθυμίζεται πως την Τρίτη ο κ. Ορμπάν βρισκόταν στο Πεκίνο σε διεθνές φόρουμ για την Πρωτοβουλία του Δρόμου του Μεταξιού. Τον κ. Ορμπάν εκπροσωπούσε ο Αυστριακός καγκελάριος, Καρλ Νεχάμερ.
Στην αρχική παρέμβασή του ο κ. Μισέλ σημείωσε πως οι ηγέτες της ΕΕ είχαν την ευκαιρία να καθορίσουν μια κοινή «ενωμένη, στιβαρή» θέση όλων των ηγετών το Σαββατοκύριακο, καταδικάζοντας ξεκάθαρα τις επιθέσεις στο Ισραήλ και στηρίζοντας το δικαίωμα του Ισραήλ να αμυνθεί «εντός των ορίων του διεθνούς δικαίου». Στην κοινή δήλωση, συνέχισε, η ΕΕ υπογράμμισε την ανάγκη στήριξης των πολιτών της Γάζας, επανέλαβε τη στήριξη στην λύση δύο κρατών αλλά και τη στήριξη στην Παλαιστινιακή Αρχή.
Το αποτέλεσμα της συνάντησης, συνέχισε, ήταν η απόφαση να δοθεί εντολή στους Υπουργούς Εξωτερικών και τους Μόνιμους Αντιπροσώπους να αναλάβουν τα επόμενα βήματα όσον αφορά τα θέματα που συζητήθηκαν. Η συζήτηση αυτή θα συνεχιστεί όπως είπε στο επόμενο προγραμματισμένο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στα τέλη Οκτωβρίου, στην ατζέντα του οποίου θα είναι και η Ουκρανία και το επόμενο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο. Όπως είπε, τα θέματα Μέσης Ανατολής θα συζητηθούν περαιτέρω μεταξύ των Υπουργών Εσωτερικών αυτή την εβδομάδα και των Υπουργών Εξωτερικών την επόμενη.
Σε σχέση με την τηλεδιάσκεψη της Τρίτης, ο κ. Μισέλ σημείωσε πως συζητήθηκε η συνεργασία των κρατών μελών για τη συνεχή παρακολούθηση της κατάστασης, και την ανταλλαγή πληροφοριών, για διασφάλιση της ενότητας των 27.
Επίσης, οι ηγέτες εστίασαν στις ανθρωπιστικές δράσεις και τον συντονισμό με τα Ηνωμένα Έθνη, ώστε οι άνθρωποι που το έχουν ανάγκη να έχουν πρόσβαση σε φάρμακα και τρόφιμα. Σε αυτό το σημείο ο κ. Μισέλ έκανε ιδιαίτερη αναφορά στην είδηση πως ένα νοσοκομείο στη Γάζα δέχθηκε βομβαρδισμό με αποτέλεσμα να υπάρξουν θύματα.
Σε σχέση με τους Ισραηλινούς που κρατά ως όμηρους η Χαμάς, ο κ. Μισέλ αναφέρθηκε στη συνάντηση που είχε με συγγενείς τους, και τόνισε τη σημασία να υποστηριχθούν οι προσπάθειες διαμεσολάβησης που κάνουν οι ηγέτες της περιοχής ώστε να ξεκαθαριστεί πού βρίσκονται και την κατάσταση στην οποία κρατούνται. Όπως είπε, γίνονται επαφές με τις οποίες ζητείται η άμεση απελευθέρωσή τους χωρίς όρους, ενώ αναφέρθηκε στις προσπάθειες που γίνονται για την απομάκρυνση πολιτών τρίτων χωρών από την περιοχή.
Ο κ. Μισέλ σημείωσε επίσης πως οι ηγέτες συζήτησαν την ανάγκη να υπάρξει δέσμευση για προσπάθειες σε πολιτικό και διπλωματικό επίπεδο τόσο προς το Ισραήλ όσο και με τους εταίρους της ΕΕ, ιδιαίτερα στην περιοχή.
Στόχος των προσπαθειών αυτών θα πρέπει να είναι, πρώτον, να αποφευχθεί η κλιμάκωση των εχθροπραξιών καθώς κάτι τέτοιο θα αποτελούσε μεγάλη πρόκληση για την περιοχή γενικότερα και για την Ευρώπη ειδικότερα δεδομένου του πολέμου στην Ουκρανία, και δεύτερον να αναλυθεί σωστά η κατάσταση στις γειτονικές χώρες, όπως η Ιορδανία, ο Λίβανος και η Αίγυπτος.
Ειδικά για την Αίγυπτο, ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ανέφερε πως η κυβέρνηση της χώρας δεν θέλει να ανοίξει το συνοριακό πέρασμα της Ράφα με τη Γάζα, λόγω του μεγάλου αριθμού προσφύγων που φιλοξενεί ήδη. Μάλιστα, επεσήμανε ο κ. Μισέλ, η Αίγυπτος θεωρεί το ενδεχόμενο εκτοπισμού Παλαιστινίων στα εδάφη της «απειλή στη λύση δύο κρατών», κάτι που το Κάιρο έχει εγείρει επανηλειμμένα, όπως είπε.
Κατά τη διάρκεια της συζήτησης των ηγετών, πρόσθεσε ο Πρόεδρος Μισέλ, συζητήθηκαν ακόμα ζητήματα που αφορούν την εσωτερική ασφάλεια της Ευρώπης, ιδιαίτερα δεδομένου του κινδύνου αύξησης του αντισημιτισμού και του ρατσισμού.
Στην ατζέντα βρέθηκαν επίσης και θέματα μετανάστευσης, καθώς και της ανάγκης για αλληλεγγύη σε χώρες της πρώτης γραμμής, καθώς οι σημερινές εξελίξεις μπορούν στο μέλλον να έχουν επιπτώσεις και σε αυτόν τον τομέα.
Ο κ. Μισέλ υπογράμμισε πως η ΕΕ έχει καθήκον να διασφαλίσει την ασφάλεια και την ευημερία και στον υπόλοιπο κόσμο, και τόνισε ότι μόνο μια χώρα επωφελείται από την κλιμάκωση στη Μέση Ανατολή, και αυτή είναι η Ρωσία, η οποία άρχισε ήδη να προωθεί το αφήγημα πως όσοι θέλουν να υπερασπιστούν την πολυμέρεια στον παγκόσμιο σκηνικό τηρούν δύο μέτρα και δύο σταθμά.
Στη δική της παρέμβαση η κ. Φον ντερ Λάιεν, αφού εξέφρασε τη λύπη της για τις τρομοκρατικές επιθέσεις σε Γαλλία και Βέλγιο, έκανε εκτενή αναφορά στα όσα είδε κατά την επίσκεψη της σε κοινότητα του Ισραήλ που έγινε στόχος της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου, καλώντας με τη σειρά της για την χωρίς καθυστέρηση απελευθέρωση των ομήρων.
Όπως είπε, στο Ισραήλ μίλησε με οικογένειες ομήρων, όπως τους συγγενείς ηλικιωμένης γυναίκας ή τη μητέρα μιας νεαρής γυναίκας που απήχθη από φεστιβάλ κοντά στα σύνορα με τη Γάζα.
Σημειώνοντας πως είναι ξεκάθαρο σε όλους πως το Ισραήλ έχει το δικαίωμα να αμυνθεί στη βάση του διεθνούς και ανθρωπιστικού δικαίου, τόνισε πως η Χαμάς «φέρνει πόνο και στον Παλαιστινιακό λαό». Αναφερόμενη στο αίμα, τα καμένα κτήρια και τα παιχνίδια παιδιών που σκοτώθηκαν τα οποία είδε στο κιμπούτζ που χτυπήθηκε από τη Χαμάς, πρόσθεσε πως εκεί είχε δηλώσει πως η Χαμάς είναι οι τρομοκράτες, και όχι ο Παλαιστινιακός λαός.
«Πρέπει να μας ενδιαφέρει και ο Παλαιστινιακός λαός και οι ανθρώπινες τους ανάγκες» πρόσθεσε, τονίζοντας πως «δεν υπάρχει αντίφαση να στέκεται κανείς δίπλα στο Ισραήλ και να στηρίζει την Παλαιστίνη». Σε αυτό το πλαίσιο αναφέρθηκε στην απόφαση της Κομισιόν για τριπλασιασμό της ανθρωπιστικής βοήθειας, και για την αερογέφυρα για τη μεταφορά της στη Γάζα σε συνεργασία με τις Αιγυπτιακές αρχές. Πρόσθεσε πως η ΕΕ εξηγεί στις αρχές του Ισραήλ την ανάγκη να υπάρχει παροχή νερού και αναγκαίων υπηρεσιών στους πολίτες της Γάζας.
Σε σχέση με την αναπτυξιακή βοήθεια, ξεκαθάρισε πως δεν έχει υπόψη της περιστατικό όπου αυτή η βοήθεια χρησιμοποιήθηκε για σκοπούς τρομοκρατίας, και πρόσθεσε πως αυτό πρέπει να συνεχιστεί, και για αυτό γίνεται ο έλεγχος που ανακοίνωσε η Κομισιόν.
Όπως είπε, σε επαφές της με ηγέτες του Αραβικού κόσμου συζητήθηκε αρκετά η σημασία της οικονομικής στήριξης της ΕΕ, καθώς τυχόν αποσταθεροποίηση θα δυσκόλευε την παροχή της, ενώ σημείωσε πως η βοήθεια της ΕΕ αποτελεί 10% του προϋπολογισμού της Παλαιστινιακής Αρχής, αλλά και κρίσιμο κομμάτι της στήριξης στην Αίγυπτο για φιλοξενία προσφύγων.
Η κ. Φον ντερ Λάιεν κατέληξε λέγοντας πως ορισμένοι ελπίζουν πως η ΕΕ θα αναγκαστεί να πρέπει να επιλέξει μεταξύ της στήριξης στην Ουκρανία και της Μέσης Ανατολής, και τόνισε πως η στήριξη στην Ουκρανία συνεχίζεται.
