Η μέχρι χθες υπουργός Εξωτερικών της Βρετανίας, Λιζ Τραζ, είναι η νέα πρωθυπουργός της χώρας, καθώς όπως ανακοινώθηκε το μεσημέρι της Δευτέρας διαδέχεται τον Μπόρις Τζόνσον στην ηγεσία των Συντηρητικών και αναλαμβάνει τα ηνία της χώρας από την Τρίτη 6 Σεπτεμβρίου.
Η εκλογή
Όπως ανακοίνωσε το Συντηρητικό κόμμα, κατά την ψηφοφορία μεταξύ των μελών του κυβερνώντος Συντηρητικού Κόμματος, η Λιζ Τρας εξασφάλισε 81.326 ψήφους (το 57,4%), έναντι 60.399 ψήφων (42,6%). Για την ιστορία, ο Μπόρις Τζόνσον είχε επικρατήσει με ποσοστό 66,4% στην κούρσα ηγεσίας των Συντηρητικών το 2019, ο Ντέιβιντ Κάμερον με 67,6% το 2005 και ο Ίαν Ντάνκαν Σμιθ με 60,7% το 2001.
Ποια είναι;
Γεννημένη στις 26 Ιουλίου του 1975, η Μαίρη Ελίζαμπεθ Τρας προέρχεται από οικογένεια που υποστηρίζει τους Εργατικούς. Ο πατέρας της είναι καθηγητής καθαρών μαθηματικών στο πανεπιστήμιο του Λιντς ενώ η μάνα της ήταν νοσοκόμα, καθηγήτρια και μέλος του Κινήματος για τον Πυρηνικό Αφοπλισμό.
Γεννήθηκε στην Οξφόρδη της Αγγλίας και μεγάλωσε στο Ρένφριουσαϊρ της Σκωτίας, ενώ έζησε και για έναν χρόνο στον Καναδά. Σπούδασε Φιλοσοφία, Πολιτικές Επιστήμες και Οικονομικά (PPE) στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, και έλαβε πτυχίο το 1996. Μέχρι τότε υποστήριζε πολιτικά τους Φιλελεύθερους Δημοκράτες και υποστήριζε τη νομιμοποίηση της κάνναβης και την κατάργηση της μοναρχίας.
Πριν ενασχοληθεί με την πολιτική η Λιζ Τρας εργάστηκε στην Shell και στην πρώην εταιρεία Cable & Wireless plc. Η πρώτη της εκλογική αναμέτρηση ήρθε το 2001 όταν βγήκε δεύτερη στις εκλογές του Χεμσγουόρθ του Δυτικού Γιόρκσαϊρ με τους Συντηρητικούς. Προσπάθησε να εκλεγεί βουλευτής και στις εκλογές του 2005, κάτι που κατάφερε εν τέλει στις εκλογές του 2010, στην εκλογική περιφέρεια του Νοτιοδυτικού Νόρφολκ.
Στην κυβέρνηση του Ντέιβιντ Κάμερον το 2012, η Λιζ Τρας τοποθετήθηκε στο υπουργείο Παιδείας στην τρίτη κατά σειρά θέση ως Κοινοβουλευτική Αναπληρώτρια Γραμματέας, ενώ δύο χρόνια αργότερα το 2014 ανέλαβε το πρώτο της χαρτοφυλάκιο ως υπουργός Περιβάλλοντος.
Στις δύο κυβερνήσεις της Τερέζα Μέι, είχε αναλάβει υπουργός Περιβάλλοντος το 2016 μέχρι το επόμενο έτος, όταν και διορίστηκε Γενική Γραμματέας του Υπουργείου Οικονομικών από τις πιο σημαντικές θέσεις στην κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου. Ο Μπόρις Τζόνσον τέλος, την είχε διορίσει υπουργό Διεθνούς Εμπορίου από το 2019 μέχρι το 2021, υπουργό Γυναικών και Ισότητας και υπουργό Εξωτερικών, θέσεις που διατηρεί μέχρι σήμερα.
Η Λιζ Τρας είχε εκφράσει την πρόθεση της να μπει στην κούρσα διαδοχής της Τερέζα Μέι το 2019, αλλά εν τέλει στήριξε τον Μπόρις Τζόνσον. Αρχικά είχε ταχθεί κατά του Brexit, ωστόσο από το 2017 έγινε ένθερμη υποστηρίκτρια του. Από άποψη πολιτικών ιδεολογιών θεωρείται υποστηρίκτρια του οικονομικού φιλελευθερισμού και η ίδια έχει δηλώσει πως “ήταν περιβαλλοντολογίστρια πριν γίνει της μόδας“.
Τέλος, είναι παντρεμένη με τον Χιου Ο’Λίρι από το 2000 και έχει δύο κόρες.
Από φιλελεύθερη, συντηρητική, από υπέρμαχος του Remain, θιασώτιδα του Brexit
Στα υπέρ της Τρας στην κόντρα με το «πλουσιόπαιδο» Ρίσι Σούνακ για την ηγεσία των Τόρηδων και την πρωθυπουργία μέτρησε και η πιο ταπεινή της καταγωγή.
Η Τρας πέταξε μπηχτές για τη φοίτηση του αντιπάλου της σε πανάκριβα ιδιωτικά σχολεία, όταν εκείνη φοιτούσε σε λύκειο στο Λιντς, όπου τα παιδιά «αφήνονταν στη μοίρα τους» με «χαμηλές προσδοκίες, εκπαιδευτικά στάνταρ και έλλειψη ευκαιριών». Κι ήταν αυτή η εμπειρία, λέει η ίδια, που την ώθησε προς τη Δεξιά, «ο λόγος που είμαι Συντηρητική».
Η ίδια περιέγραψε ως «αριστερούς ακτιβιστές» τους γονείς της - ο πατέρας της καθηγητής Μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο του Λιντς και η νοσηλεύτρια μητέρα της ηγετικό στέλεχος της εκστρατείας για τον Πυρηνικό Αφοπλισμό.
Μετά το λύκειο η Τρας σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες, Φιλοσοφία και Οικονομικά στην Οξφόρδη, όπως και άλλοι πολλοί πρωθυπουργοί πριν απ’ αυτήν. Διετέλεσε πρόεδρος των κεντροαριστερών Ελεύθερων Δημοκρατών στο φημισμένο βρετανικό πανεπιστήμιο και σε συνέδριο του ίδιου κόμματος το 1994 στο Μπράιτον τάχθηκε υπέρ της κατάργησης της μοναρχίας. Η ίδια, βέβαια, κατέταξε εδώ και καιρό ως «νεανικό αμάρτημα» τις πολιτικές της θέσεις πριν την ένταξή της στους Τόρηδες το 1996.
«Ο κόσμος ίσως γνωρίζει για μένα ότι είχα λίγο αμφίβολο παρελθόν… Όλοι μας κάνουμε λάθη (…). Κάποιοι είχαν το σεξ, στα ναρκωτικά και στο ροκ-εν-ρολ, εγώ ήμουν στους Ελεύθερους Δημοκράτες. Λυπάμαι», δήλωσε στο BBC.
Υποσχέσεις
Η οικονομική πολιτική βρέθηκε στο επίκεντρο της καμπάνιας των Τρας και Σούνακ, οι οποίοι κάποιες φορές έδειχναν να μην έχουν συνειδητοποιήσει τη δραματική επιδείνωση της κρίσης στη διάρκεια του καλοκαιριού.
Η Τρας προσείλκυσε τους ψηφοφόρους υποσχόμενη μαζικές μειώσεις φόρων και υιοθετώντας έναν πολύ σκληρό τόνο απέναντι στα συνδικάτα. Από την πλευρά του, ο Σούνακ, ένας πλούσιος πρώην τραπεζίτης, έχασε σε δημοτικότητα προωθώντας τον οικονομικό ρεαλισμό μακριά από «παραμύθια», με πολλά μέλη του Συντηρητικού Κόμματος να τον αντιμετωπίζουν σαν έναν τεχνοκράτη ανίκανο να κατανοήσει τις δυσκολίες των βρετανικών νοικοκυριών.
Χθες, Κυριακή, η Τρας διαβεβαίωσε μιλώντας στο BBC ότι, αν εκλεγεί πρωθυπουργός, θα δράσει «ήδη από την πρώτη εβδομάδα» για να βοηθήσει τους Βρετανούς να αντιμετωπίσουν το κόστος της ενέργειας, αρνούμενη ωστόσο να διευκρινίσει ακριβώς ποια μέτρα σκοπεύει να λάβει. Υπογράμμισε, επίσης, πως «μέσα σε έναν μήνα» θα παρουσιάσει ένα σχέδιο οικονομικής μεταρρύθμισης για την αντιμετώπιση της κρίσης.
Αν και κατάφερε να προσελκύσει τη βάση του Συντηρητικού Κόμματος, το οποίο κυβερνά τη Βρετανία εδώ και 12 χρόνια, το 52% των Βρετανών εκτιμά ότι θα είναι μια μέτρια ή ακόμη και μια φρικτή πρωθυπουργός, σύμφωνα με δημοσκόπηση του YouGov.
Κατά συνέπεια, δεν είναι βέβαιο πως οι ασαφείς υποσχέσεις της θα αρκέσουν για να κατευνάσουν την αγανάκτηση των Βρετανών, με πολλούς κλάδους -από τους εργαζομένους στα μέσα μεταφοράς, τους γιατρούς, τους δικηγόρους και άλλους- να έχουν προχωρήσει ή να ετοιμάζονται να προχωρήσουν σε κινητοποιήσεις.
Ελάχιστα δημοφιλής στη Μόσχα και στις Βρυξέλλες
Η Τρας είναι ένθερμη οπαδός του ΝΑΤΟ και της ανεξαρτησίας της Ουκρανίας και δριμεία επικριτής της Ρωσίας του Βλαντίμιρ Πούτιν, έχοντας μεταξύ άλλων ηγηθεί των προσπαθειών για την επιβολή κυρώσεων σε Ρώσους ολιγάρχες, πολλοί εκ των οποίων είχαν αράξει στο Λονδίνο.
Στη Μόσχα αποτελεί κόκκινο πανί, άλλωστε ο επικεφαλής της ρωσικής διπλωματίας, Σεργκέι Λαβρόφ, υποστήριξε ότι η Τρας είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα της άγνοιας της Δύσης για τη γεωγραφία της σύγκρουσης στην Ουκρανία, όταν η διάδοχος του Τζόνσον φάνηκε σε μια κεκλεισμένων των θυρών συνάντηση να αγνοεί κατά πόσον το Ροστόφ και το Βορονέζ ανήκουν στη Ρωσία ή στην Ουκρανία, με τους συνεργάτες της να κάνουν λόγο για προπαγάνδα του Κρεμλίνου εις βάρος της.
Όχι ότι οι Βρυξέλλες θα υποδεχθούν με ανοικτές αγκάλες την Τρας, την οποία πολλοί τη θεωρούν οπορτουνίστρια που υιοθετεί αντιευρωπαϊκές θέσεις και πιθανώς θα ωθήσει σε ακόμη πιο επικίνδυνα ύδατα τις σχέσεις της χώρας της με την ΕΕ.
Προ ημερών, μάλιστα, η Τρας αρνήθηκε να απαντήσει κατά πόσον θεωρεί «φίλο ή εχθρό» τον Εμανουέλ Μακρόν, προκαλώντας την πληρωμένη απάντηση του Γάλλου προέδρου. Οι ελπίδες στην Ευρώπη ότι θα αποδεικνυόταν μια σταθερή εταίρος όταν ανέλαβε το Φόριν Όφις διαψεύστηκαν, όταν προώθησε σχέδια για τη μονομερή αναθεώρηση της συμφωνίας με την ΕΕ για τη μετα-Βrexit εποχή, αναφορικά με το Πρωτόκολλο για τη Βόρεια Ιρλανδία.
Αλλά ούτε στην Ουάσιγκτον υπάρχει ιδιαίτερος ενθουσιασμός για την άφιξη της Τρας στην Ντάουνινγκ Στριτ, οι κινήσεις της οποίας αναφορικά με τη Βόρεια Ιρλανδία προκαλούν ανησυχία στην κυβέρνηση Μπάιντεν.
To εξωσυζυγικό παραστράτημα της Τρας
Η Λιζ Τρας είναι παντρεμένη από το 2000 με τον ορκωτό λογιστή Χιου Ο’ Λίρι, τον οποίο γνώρισε σε συνέδριο του Συντηρητικού Κόμματος το 1997 και έχουν αποκτήσει δύο παιδιά.
Ωστόσο, το 2006 η Τρας βρέθηκε στη δίνη ενός σκανδάλου όταν διέρρευσε η εξωσυζυγική σχέση της με τον πρώην βουλευτή των Τόρηδων Μαρκ Φιλντ.
Όταν ήταν 25 ετών η Τρας έκανε την πρώτη είσοδό της στην πολιτική κονίστρα της Βρετανίας, διεκδικώντας την έδρα του Χέμσγουερθ στο Δυτικό Γιόρκσαϊρ, όπου κατάφερε να μειώσει την πλειοψηφία των Εργατικών από τις 24.000 ψήφους σε λιγότερες από 16.000. Στο κόμμα της εντυπωσιάστηκαν και προκειμένου να βελτιώσουν τις πιθανότητες εκλογής της στο μέλλον, ανέθεσαν στον Φιλντ, που ήταν τότε σκιώδης υπουργός για το Λονδίνο, να αναλάβει πολιτικός μέντοράς της. Ο δεσμός τους κράτησε ενάμιση χρόνο, μέχρι τον Ιούνιο του 2005.
Το σκάνδαλο έβγαλε στη φόρα τον επόμενο χρόνο η εφημερίδα Daily Mail όταν κατέρρευσε ο γάμος του Φιλντ μετά από 12 χρόνια. Όταν ρωτήθηκε τότε ο Ο’ Λίρι για την απιστία της γυναίκας του απάντησε: «δεν θέλω να το συζητήσω».
Το 2019, σε συνέντευξή της στο περιοδικό You Magazine, η Τρας ρωτήθηκε για την περίοδο που είχε βγει το σκάνδαλο στη φόρα και απάντησε: «είμαι πραγματικά ευτυχισμένη στο γάμο μου». Την ίδια χρονιά ανήρτησε σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης της φωτογραφία της με τον άνδρα της και τη λεζάντα: «ο έρωτας της ζωής μου». Η Τρας ζει με την οικογένειά της στο Ντάουνχαμ Μάρκετ του Νόρφολκ, αλλά κατά περιόδους και στο Λονδίνο.
