Του Νικόλα Ζαννέττου
Πενταετία αναθεώρησης και βημάτων για περεταίρω εμβάθυνση αναμένεται πως θα είναι αυτή που βρίσκεται σε εξέλιξη από τον περασμένο Μάιο για την ΕΕ. Τα κορυφαία ζητήματα που απασχολούν τις Βρυξέλλες σήμερα είναι η αντιμετώπιση του κρίσιμου ζητήματος των κλιματικών αλλαγών σε μια πολύ πιο ολοκληρωμένη βάση, η επανατοποθέτηση της ΕΕ στο παγκόσμιο στερέωμα ως πιο αποφασιστικό παίχτη και η ενδεχόμενη αναθεώρηση συνθηκών που διέπουν τη λειτουργία της. Ζητήματα που θα πρέπει να μελετήσει προσεκτικά και η Λευκωσία και να προετοιμαστεί κατάλληλα για τη νέα αυτή φάση της πορείας προς την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση.
Κλιματικές αλλαγές
Οι φωνές των επιστημόνων που εδώ και χρόνια κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, επιτέλους έφτασαν και στις Βρυξέλλες. Οι αρμόδιοι ανησυχούν και εξετάζουν τον τρόπο με τον οποίο η Ευρώπη θα γίνει σταδιακά η πρώτη ήπειρος με μηδενικές εκπομπές ρύπων μέχρι το 2030. Η λεγόμενη “πράσινη συμφωνία” που είναι στην ατζέντα της νέας Προέδρου της Κομισιόν, θα δεσμεύσει τα κράτη μέλη στην υλοποίηση συγκεκριμένων πολιτικών. Αν και το περιεχόμενο της συμφωνίας δεν έχει ξεκαθαρίσει, υπάρχουν ήδη διαφορετικές απόψεις. Από τη μια το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα τάσσεται υπέρ της ισορροπίας. Θεωρεί δεδομένο ότι οι αλλαγές που θα φέρει η συμφωνία αυτή, θα εξαφανίσουν πολλές χιλιάδες θέσεις εργασίες και άρα θα πρέπει να βρεθεί τρόπος να δημιουργηθούν καινούργιες. Οι Πράσινοι, σαφώς πιο αποφασιστικοί, θέλουν να δουν επιτέλους όσα έλεγαν εδώ και πολλά χρόνια να προχωρούν με γοργότερους ρυθμούς. Οι Σοσιαλιστές τονίζουν τη σημαντικότητα της εμπλοκής των πολιτών σε όλο αυτό. Υπενθυμίζεται ότι η Κύπρος βρίσκεται ήδη αρκετά πίσω σε αυτά τα ζητήματα και τους στόχους για την εκπομπή ρύπων, όσο και με τους στόχους για τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, καθώς και στη διαχείριση των σκουπιδιών.
Σκέψεις για τροποποίηση Συνθηκών
Στο προσκήνιο βρίσκεται και η συζήτηση σε σχέση τη Συνθήκη της Λισαβόνας του 2017. Πολιτικές δυνάμεις έχουν την άποψη ότι θα πρέπει να τερματιστεί η αρχή της ομοφωνίας σε επίπεδο αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ούτως ώστε να ενισχυθεί η δημοκρατία στον τρόπο λήψεως αποφάσεων. Χαρακτηριστικά το ΕΛΚ φέρνει ως παράδειγμα το μπλοκάρισμα αποφάσεων σε σχέση με το ζήτημα της Βενεζουέλας από τον Αλέξη Τσίπρα. Ή το ρόλο του Ουκρανού Πρωθυπουργού Όρμπαν στο ζήτημα του μεταναστευτικού.
Το θέμα της κυπριακής ΑΟΖ
Πρόκειται για ζήτημα το οποίο χωράει στη μεγάλη συζήτηση πρώτα για την αποτελεσματικότητα της ΕΕ στην υπεράσπιση των συμφερόντων όλων των κρατών μελών της και προσφάτως και σε αυτή για την ασφάλεια και άμυνα της ΕΕ. Ουδέποτε οποιοσδήποτε Ευρωπαίος αξιωματούχος μίλησε εναντίον της επιβολής μέτρων κατά της Τουρκίας για τις παράνομες γεωτρήσεις της Τουρκίας στην κυπριακή ΑΟΖ. Παρά το γεγονός ότι τα αντανακλαστικά και η ταχύτητα στην λήψη και υλοποίηση των αποφάσεων δεν ήταν στα αναμενόμενα επίπεδα, κράτη-μέλη, ευρωπαίοι αξιωματούχοι τάσσονται ξεκάθαρα υπέρ της Κυπριακής Δημοκρατίας, σε μια εποχή που η Μόσχα και η Ουάσιγκτον έμεναν σε λεκτική υποστήριξη. Την Τετάρτη η απόφαση για επιβολή κυρώσεων σε εμπλεκόμενα πρόσωπα και εταιρείες που συμμετέχουν στις παράνομες γεωτρήσεις, χαιρετίστηκε διά στόματος της Φεντερίκα Μογκερίνι και δεκάδων Ευρωβουλευτών. Ο Πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου, έστειλε το μήνυμα πως η ΕΕ χρειάζεται άλλο ένα εργαλείο πέραν της διπλωματίας και των οικονομικών εργαλείων για παραβιάσεις σαν και αυτές. Την κοινή Ευρωπαϊκή Άμυνα. Έργο που αποκτά μεγαλύτερο βάρος καθώς Ευρωπαίοι ηγέτες με πρωτοστάτη τον Εμανουέλ Μακρόν, πιστεύουν πιο πολύ από ποτέ πως έφτασε η στιγμή η ΕΕ να στηριχτεί περισσότερο στις δικές της αμυντικές δυνατότητες μειώνοντας την εξάρτηση της από το ΝΑΤΟ. Η Κυπριακή Δημοκρατία έδειξε από τα αρχικά στάδια μεγάλο ενδιαφέρον για το γνωστό project της PESCO και η εξέλιξη του προγράμματος φαίνεται πως θα προχωρήσει με πιο αποφασιστικούς ρυθμούς. Παράλληλα η ΕΕ φαίνεται να αντιλαμβάνεται καλύτερα τον ρόλο που θα μπορούσε να έχει σε μια διαπραγμάτευση για το κυπριακό και φαίνεται πως έχει την πρόθεση να εμπλακεί πιο αποφασιστικά.
Η απειλή “Τραμπ”
Ο Αμερικανός Πρόεδρος αντιμετωπίζεται πλέον από την ΕΕ ως ότι χειρότερο θα μπορούσε να υπάρχει στην ηγεσία του σημαντικότερου στρατηγικού της εταίρου. Θεωρείται απειλή για ολόκληρο το δόγμα της παγκοσμιοποίησης, τις αρχές της ΕΕ. Ο εμπορικός πόλεμος, η αποδόμηση του ΝΑΤΟ, η αμφιλεγόμενη σχέση του με τον Πούτιν καθώς και γενικότερα ο τρόπος που πολιτεύεται και συμπεριφέρεται ο Ντόναλτ Τραμπ. Το χάσμα ανάμεσα σε ΕΕ-ΗΠΑ φέρνει ξανά στο προσκήνιο για την ανάγκη ισχυροποίησης της Ένωσης στο παγκόσμιο γίγνεσθαι σε ότι αφορά την οικονομία, το εμπόριο, τη διπλωματία αλλά και την άμυνα.
Το μεταναστευτικό
Ζήτημα που αφορά άμεσα την Κύπρο η οποία βρίσκεται στα όρια της όταν μιλάμε για την διαχείριση των μεταναστευτικών ροών. Διεξάγεται μια μεγάλη συζήτηση χωρίς όμως πυξίδα. Ο Νότος εξακολουθεί να φωνάζει ότι φορτώθηκε το βάρος της κρίσης, ενώ η Τουρκία χρησιμοποιεί τη συμφωνία για το μεταναστευτικό για εκβιασμό των Βρυξελλών, απειλώντας να στείλει εκατομμύρια πρόσφυγες στην Ευρώπη. Κανείς δεν έχει την απάντηση μέχρι στιγμής...
Η μεγάλη πίεση
Τόσο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όσο και οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι και ηγέτες, αισθάνονται μεγαλύτερη πίεση ως προς το να φέρουν καλύτερα αποτελέσματα για το σύνολο της ΕΕ, λόγω της αυξημένης συμμετοχής των πολιτών στις πρόσφατες ευρωεκλογές, αλλά και της ανάγκης να πιστέψουν ξανά οι πολίτες στο οικοδόμημα αυτό. Η Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν θα έχει δύσκολο έργο απέναντι σε ένα κοινοβούλιο με νέες και διαφορετικές φωνές, οι οποίες είχαν ως αποτέλεσμα τα δύο μεγάλα κόμματα ΕΛΚ και S&D να χάσουν την πλειοψηφία. Ως εκ τούτου η συνεργασία και αλληλοκατανόηση, θα κρίνει και την πορεία των πραγμάτων.
