Δεκαεπτά συστάσεις απευθύνει το Γραφείο Δημοκρατικών Θεσμών και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη, για τις προεδρικές εκλογές του 2018 στην Κύπρο. Μεταξύ άλλων η ρύθμιση διαφόρων προνοιών αναφορικά με τη χρηματοδότηση της προεκλογικής εκστρατείας και η κατάργηση της υποχρεωτικής εγγραφής ψηφοφόρων.
Στην τελική του έκθεση εκτιμά ότι οι εκλογές διεξήχθησαν σε ένα ανταγωνιστικό και πλουραλιστικό περιβάλλον ενώ παράλληλα, αναφέρει ότι όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη εξέφρασαν την εμπιστοσύνη τους στα περισσότερα στάδια της εκλογικής διαδικασίας και πως οι ψηφοφόροι είχαν την ευκαιρία να κάνουν μια τεκμηριωμένη επιλογή μεταξύ διαφόρων πολιτικών επιλογών.
Η ομάδα παρατηρητών
Η εξαμελής αποστολή, με επικεφαλής την Urszula Gacek, στόχευε στην αξιολόγηση της εκλογικής διαδικασίας, ως προς τη συμμόρφωσή της με τα κριτήρια του ΟΑΣΕ. Εξέτασε επίσης την εφαρμογή της σχετικής νομοθεσίας για την προεκλογική εκστρατεία, αλλά και θέματα χρηματοδότησης και κανονισμών για τα ΜΜΕ.
Το νομοθετικό πλαίσιο στην Κύπρο χαρακτηρίζεται ως συνολικά επαρκές για την διεξαγωγή δημοκρατικών εκλογών
Σύμφωνα με την έκθεση, υιοθετήθηκαν και κάποιες από τις παλαιότερες συστάσεις όπως το δικαίωμα ψήφου σε φυλακισμένους και η έκδοση οικονομικών καταστάσεων για τα έξοδα της προεκλογικής εκστρατείας.
«Οι εκλογές διεξήχθησαν σε ένα περιβάλλον, που διαμορφώθηκε από το αδιέξοδο στις προσπάθειες για εξεύρεση λύσης για τη διαίρεση του νησιού και στον απόηχο της οικονομικής κρίσης του 2013»
Οι εκλογές διοργανώθηκαν κατά εξαιρετικά επαγγελματικό, αποτελεσματικό και διαφανή τρόπο
Η έκθεση αναφέρει πως όλοι οι υποψήφιοι είχαν τη δυνατότητα να διεξάγουν ελεύθερα την προεκλογική τους εκστρατεία, χρησιμοποιώντας πλειάδα τρόπων για να στείλουν τα μηνύματα στους ψηφοφόρους και πως σε κάποιους υποψηφίους επιβλήθηκαν πρόστιμα για την αποστολή ανεπιθύμητων μηνυμάτων και για τηλεφωνήματα σε ψηφοφόρους κατά την προεκλογική περίοδο, αλλά και μετά τη λήξη της, ακόμη και κατά την ημέρα διεξαγωγής των εκλογών.
Επισημαίνει παράλληλα,
"το όριο του €1 εκ. που τέθηκε για τα έξοδα της προεκλογικής εκστρατείας, αλλά και τον καθορισμό εξάμηνης περιόδου για την υποβολή αναφοράς για τα προεκλογικά έξοδα. Ωστόσο, αναφέρει ότι διάφορες πτυχές δεν ρυθμίζονται επαρκώς, όπως το όριο για συνεισφορές προς τους υποψηφίους και η αποτίμηση των συνεισφορών σε είδος".
Τα ΜΜΕ, παρείχαν πλουραλιστική κάλυψη των διαφόρων απόψεων, ωστόσο γίνεται λόγος για «άκαμπτους και περιοριστικούς κανόνες κάλυψης της εκστρατείας» που υπαγορεύτηκαν από πολιτικούς παράγοντες, με αποτέλεσμα τον περιορισμό της δημόσιας συζήτησης.
Οι συστάσεις του ΟΑΣΕ
Μεταξύ άλλων, ο διεθνής οργανισμός συστήνει:
- την συνολική αναθεώρηση του εκλογικού νομοθετικού πλαισίου, αρκετό διάστημα πριν από τις επόμενες εκλογές
- τη λήψη περαιτέρω μέτρων για διασφάλιση της ισότιμης συμμετοχής των ψηφοφόρων με αναπηρίες, την κατάργηση της υποχρεωτικής εγγραφής ψηφοφόρων
- την εισαγωγή της αυτόματης εγγραφής, αλλά και την επέκταση της περιόδου εγγραφής, με την καταληκτική ημερομηνία να είναι πλησιέστερα στην ημερομηνία διεξαγωγής των εκλογών
- την τροποποίηση του νομοθετικού πλαισίου για περαιτέρω προσδιορισμό των συνεισφορών που γίνονται για ενίσχυση της προεκλογικής εκστρατείας των υποψηφίων, περιλαμβανομένων των συνεισφορών σε είδος, θέτοντας λογικά όρια στο ποσό, την πηγή και τον τύπο της συνεισφοράς
- να διευκρινιστεί η εποπτεία γύρω από τη χρηματοδότηση της προεκλογικής εκστρατείας και να ενισχυθεί ο βαθμός επιβολής του νόμου, ώστε οι εποπτικές αρχές να έχουν την αρμοδιότητα και τους απαραίτητους πόρους για εντοπισμό παραβιάσεων και επιβολή κυρώσεων.
Σύμφωνα με τον ΟΑΣΕ, η κρατική χορηγία θα μπορούσε να διανέμεται στη βάση αντικειμενικών και δίκαιων κριτηρίων, χωρίς διαχωρισμούς, ενώ ο ετήσιος προϋπολογισμός της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης θα μπορούσε να καθορίζεται με ξεκάθαρα και προκαθορισμένα κριτήρια, με στόχο την ενίσχυση της ανεξαρτησίας του. Άλλες συστάσεις περιλαμβάνουν την αναθεώρηση της νομοθεσίας για κατάργηση υποκειμενικών κριτηρίων για την υποβολή υποψηφιοτήτων.
