Του Χριστόφορου Χριστοφή
Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι θα συνυπάρχουν στη διευρυμένη περιοχή αστικής χρήσης, η οποία θα δημιουργηθεί στη νεκρή ζώνη υπό τον έλεγχο του ΟΗΕ βάσει του ιστορικού deal που επετεύχθη για την Πύλα. Στις 11:30 το πρωί, Κυβέρνηση και Ειρηνευτική Δύναμη υπέγραψαν το κείμενο συναντίληψης και στις 23 του μηνός συνεργεία θα αρχίσουν έργα στην περιοχή για λογαριασμό της Δημοκρατίας σε συνεργασία με την ΟΥΝΦΙΚΥΠ.
Ζώνη ειρήνης
Η συμφωνία προβλέπει λοιπόν τη δημιουργία μιας μεγάλης περιοχής δημιουργικής συνύπαρξης και συμβίωσης μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, στην οποία θα γίνονται σεβαστά τα περιουσιακά δικαιώματα. Σημείο κλειδί, το γεγονός πως διασφαλίζεται η νεκρή ζώνη, μέσα από την σαφή αποτύπωση της γραμμής κατάπαυσης του πυρός, χωρίς να υπάρχουν περιθώρια για τουρκική αμφισβήτηση και τακτικισμούς. Η Ειρηνευτική Δύναμη εξακολουθεί να είναι παρούσα και να έχει τον έλεγχο της περιοχής, αποτρέποντας την παραβίαση του στάτους κβο – κόντρα στους επεκτατικούς και διχοτομικούς σχεδιασμούς της Τουρκίας και του ψευδοκράτους. Η συμφωνία βεβαίως αποκλείει στρατιωτική και αστυνομική παρουσία του ψευδοκράτους εντός της νεκρής ζώνης.
Η ζώνη αυτή θα δημιουργηθεί ανάμεσα στην γραμμή κατάπαυση του πυρός, την προκεχωρημένη γραμμή άμυνας και το όριο των Βρετανικών Βάσεων. Ο δρόμος που θέλουν οι Τ/κ θα γίνει, τον βλέπετε στο χάρτη με άσπρο χρώμα… όμως θα δημιουργηθεί ένας ακόμη δρόμος που εξυπηρετεί τα στρατηγικά συμφέροντα της Δημοκρατίας. Είναι αυτός που βλέπετε να είναι σημειωμένος με πράσινο χρώμα, με κατεύθυνση προς τους Τρούλους. Για πρώτη φορά θα δημιουργηθεί ένα σημείο διέλευσης μέσα στη νεκρή ζώνη για την πλήρη εφαρμογή του κανονισμού της πράσινης γραμμής. Το ακριβές σημείο βρίσκεται υπό συζήτηση - θα είναι όμως βορείως της κοινότητας – κοντά στο σημείο όπου συναντώνται οι δύο δρόμοι. Εκ μέρους της Κυπριακής Δημοκρατίας, τον έλεγχο του σημείου δύναται να αναλάβει ένα τρίτο κράτος – εννοείται υπό την κεντρική ομπρέλα του ΟΗΕ. Το σημείο διέλευσης του ψευδοκράτους τοποθετείται βορείως της γραμμής κατάπαυσης του πυρός.
Με αυτό τον τρόπο αποτρέπεται το τουρκικό σχέδιο για έλεγχο της περιοχής της Πλάτης, το οποίο συν τοις άλλοις θα έδινε στρατιωτικό πλεονέκτημα στην τουρκική πλευρά. Αποτρέπεται ακόμη η ανεξέλεγκτη πρόσβαση στην περιοχή, φρενάρεται η προσπάθεια για εποικισμό της Πύλας και κλείνει η μαύρη τρύπα την οποία σήμερα εκμεταλλεύονται εγκληματικά στοιχεία για παράνομες δραστηριότητες και μετανάστες που εισέρχονται παράνομα στις ελεύθερες περιοχές.
Πέραν της Πλάτης, όπου η πλειοψηφία της γης ανήκει σε Τουρκοκύπριους – στην υπόλοιπη ζώνη υπάρχει μια σχετική ισορροπία σε περιουσιακό επίπεδο. Πρόκειται κατά πλειοψηφία για κρατική γη. Με βάση το πλάνο θα «κοπούν» μερικές εκατοντάδες οικόπεδα. Κρατάμε ακόμη την αξιοποίηση της κρατικής γεώτρησης του δικτύου υδροδότησης της Πύλας και τη δημιουργία φωτοβολταϊκών πάρκων στη ζώνη, πιθανότατα σε γη που ανήκει στην ΑΗΚ.
Πληροφορίες αναφέρουν πως υπάρχει ήδη ενδιαφέρον για χρηματοδότηση, κυρίως από πλευράς Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Παρασκήνιο
Το πλαίσιο συναντίληψης προέκυψε μέσα από την πρόταση της ελληνοκυπριακή πλευράς, η οποία κατατέθηκε επισήμως στην ΟΥΝΦΙΚΥΠ μια μέρα πριν να εκδηλωθεί η κρίση στην περιοχή το διήμερο 17 και 18 Αυγούστου. Η τουρκική πλευρά είχε προαποφασίσει τις κινήσεις τις από τον Ιούνιο και εκ τότε βρίσκονταν σε εξέλιξη παρασκηνιακές διαβουλεύσεις. Άξιο αναφοράς είναι το γεγονός πως στα τελευταία στάδια της διαπραγμάτευσης, ενεπλάκη αμέσως η τουρκική κυβέρνηση – η οποία έτσι κι αλλιώς είχε αναλάβει τη χρηματοδότηση του περιβόητου δρόμου. Σε κάθε περίπτωση, το πέρασμα από τη θεωρία στην πράξη δεν μπορεί να θεωρηθεί ως εύκολη υπόθεση και διπλωματικές πηγές δεν αποκλείουν την εκδήλωση μιας τουρκικής επιχείρησης για επικοινωνιακή προσαρμογή των δεδομένων στα μέτρα του αφηγήματος από το οποίο ξέσπασε η κρίση.
