Δεκαοκτώ μέρες απομένουν μέχρι τον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών, με τους υποψηφίους ν' ανεβάζουν στροφές, σε μία προσπάθεια ν’ αντλήσουν ψήφους απ’ όπου μπορούν. Για τα καλά στο παιχνίδι της εν εξελίξει προεκλογικής εκστρατείας και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, καθώς οι «μνηστήρες» του προεδρικού θώκου επιδίδονται σε μία άνευ προηγουμένου εκμετάλλευσή τους.
Facebook, Instagram, LinkedIn, Twitter και TikTok, αποτελούν όπλα στη φαρέτρα των υποψηφίων. Ενδεικτικό της νέας «κανονικότητας» το γεγονός ότι η διαφημιστική δαπάνη των υποψηφίων στα συμβατικά ΜΜΕ (τηλεόραση, έντυπος Τύπος, ραδιόφωνο κ.λπ.) έχει μειωθεί περίπου στο ένα όγδοο, σε σχέση με τις προηγούμενες προεδρικές εκλογές, αλλά και τις βουλευτικές εκλογές του 2021.
Το AlphaNews.Live έθεσε τα πιο πάνω δεδομένα ενώπιον του Online Reputation Consultant της εταιρείας ΓΝΩΡΑ Σύμβουλοι Επικοινωνίας, Αναστάση Γαλανάκη, προκειμένου να μελετηθεί κατά πόσο τα social media αποτελούν αποτελεσματικά μέσα κατά την προεκλογική εκστρατεία. Μπορούν οι υποψήφιοι ν' αυξήσουν τη δυναμική τους μέσω των social media και εν τέλει να μετατρέψουν τη δυναμική αυτή σε ψήφους; Είναι ικανά τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης να βγάλουν πρόεδρο;
Η στροφή στα ψηφιακά κανάλια
Καταρχάς, ο κ. Γαλανάκης επιβεβαιώνει την τάση που παρατηρείται προς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, επισημαίνοντας, την ίδια ώρα, ότι η χρήση τους είναι εμφανέστερη στην προεκλογική περίοδο που διανύουμε.
«[...] δεν ξεκίνησε τώρα, ούτε είναι ξεχωριστή από την ευρύτερη τάση ανάπτυξης του digital χώρου, με τις συνέπειες που αυτή συνεπάγεται για τα παραδοσιακά Μέσα. Η Κύπρος άλλωστε έχει τόσο μεγάλο αριθμό χρηστών σε ορισμένα social media, όπως το Facebook, που η αξιοποίησή του για το σύνολο των εκστρατειών -μεταξύ των οποίων και οι πολιτικές- είναι αυτονόητη».
Ως προς τους αριθμούς, οι χρήστες του Facebook στην Κύπρο ανέρχονται στις 830 χιλιάδες, στο Instagram διατηρούν λογαριασμό 794 χιλιάδες χρήστες, ενώ 350 χιλιάδες χρησιμοποιούν το LinkedIn και 237 χιλιάδες το Twitter. Από την άλλη, στο TikTok συναντάμε 83 χιλιάδες χρήστες στη χώρα μας.
Πηγή: Confidential
Όπως επισημαίνει ο κ. Γαλανάκης, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης παρουσιάζουν δύο βασικά πλεονεκτήματα, συγκριτικά με τα παραδοσιακά ΜΜΕ κι αυτά είναι:
- Η στόχευση
- Τα μετρήσιμα αποτελέσματα
Συνεπώς, συνεχίζει, τα επιτελεία των υποψηφίων, είναι αναμενόμενο να επιλέγουν τοποθετήσεις που τους επιτρέπουν τη διανομή διαφορετικών μηνυμάτων ανά κοινό-στόχο, όντας σίγουροι ότι το κατάλληλο μήνυμα θα φτάσει στο σωστό ακροατήριο. Σύμφωνα με τον κ. Γαλανάκη, εξίσου αναμενόμενο είναι και το να επιλέγουν τη χρήση των Μέσων που τους επιτρέπουν να αξιολογούν την απόδοση μιας εκστρατείας σε πραγματικό χρόνο. Το στοιχείο αυτό, επισημαίνει, τους δίνει τη δυνατότητα να επεξεργαστούν μέρος της (λεκτικό, ή οπτικό) ή ακόμα και να τη διακόψουν αν αυτή δεν ανταποκρίνεται στον στόχο.
Οι παγίδες
Ωστόσο, ο κ. Γαλανάκης εφιστά την προσοχή, τονίζοντας ότι υπάρχουν παγίδες, τις οποίες οι υποψήφιοι θα πρέπει να λάβουν σοβαρά υπ' όψιν, μία εκ των οποίων είναι ο παραγκωνισμός των ηλικιωμένων, οι οποίοι δεν χρησιμοποιούν τα ψηφιακά Μέσα, τουλάχιστον με την ίδια συχνότητα που το πράττουν οι νέοι.
«Η στροφή στα social media πιθανώς αφήνει εκτός οπτικού πεδίου των επιτελείων κρίσιμο αριθμό ψηφοφόρων μεγαλύτερης ηλικίας, που τουλάχιστον στον Νότο της Ευρώπης, δεν είναι ψηφιακά εκπαιδευμένοι και παραμένουν εκτός αυτών των Μέσων. Αυτή η κατηγορία μάλιστα, σε αντίθεση με τους millennials και τους gen Z είναι πολύ πιθανότερο να ψηφίσουν».
Βέβαια, η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης κατά την προεκλογική περίοδο, δεν είναι ενδεικτική της σχέσης των υποψηφίων με την τεχνολογία, επισημαίνει ο κ. Γαλανάκης, ένα στοιχείο που θα είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον να μελετηθεί.
«Ανεξαρτήτως πάντως της -προφανούς- στροφής στα social media, εκείνο που εκτιμώ ως πιο ενδιαφέρον να μάθουμε, είναι το κατά πόσο αυτή αποτελεί συνειδητή επιλογή των ίδιων των υποψηφίων, ή ένα ζήτημα που διαχειρίζονται αποκλειστικά τα επιτελεία τους. Το γεγονός ότι σε αρκετές περιπτώσεις υποψήφιοι απείχαν από τα social media, πριν την ανακοίνωση της υποψηφιότητάς τους, σίγουρα δεν μας βοηθά να απαντήσουμε σε αυτή την ερώτηση, αλλά ούτε και να καταλάβουμε τη σχέση τους με την τεχνολογία».
Τι ορίζεται ως επιτυχία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης;
Οι ψηφιακές πλατφόρμες, αναφέρει ο κ Γαλανάκης, είναι αποτελεσματικές, ως προς τον σκοπό τον οποίο επιτελούν. Επιτυγχάνουν, δηλαδή, τη μετάδοση του μηνύματος σε συγκεκριμένα ακροατήρια, δυνατότητα που κανένα από τα παραδοσιακά Μέσα δεν διαθέτει.
«[...] πρέπει να σημειωθεί πως συχνά η επιτυχία των εκστρατειών συγχέεται με την επίτευξη ή μη του στόχου κάθε υποψηφίου. Σε περιπτώσεις επιτυχίας είθισται να υπερπροβάλλεται ο ρόλος του ενός ή του άλλου Μέσου, συχνά παραγνωρίζοντας ότι η καλή απόδοση στο Μέσο είναι απόρροια της θετικής εικόνας που υπάρχει για τον υποψήφιο στην κοινωνία και όχι το αντίστροφο».
Ωστόσο, το γεγονός ότι το μήνυμα φτάνει στον παραλήπτη, δεν σημαίνει κατ' ανάγκη ότι επιτυγχάνεται και ο πολιτικός σκοπός, που δεν είναι άλλος από την προσέλευση στην κάλπη και τη στήριξη του εκάστοτε υποψηφίου.
«Είναι βέβαιο ότι τα επιτελεία αναλύουν συγκεκριμένα KPIs που σχετίζονται με τους ειδικούς στόχους κάθε υποψηφίου. Είναι λογικό οι εκστρατείες να ελέγχονται ως προς την απόδοση σε σχέση με αυτούς τους στόχους, χωρίς ωστόσο η επίτευξή τους να παράγει απαραίτητα πολιτικά αποτελέσματα. Ιδίως σε περιπτώσεις πολιτικών εκστρατειών, στις οποίες ο χρόνος είναι πεπερασμένος, η όποια προσπάθεια οικοδόμησης του ανθρώπινου προφίλ, ή της τεχνοκρατικής επάρκειας ενός υποψηφίου, πιθανώς να μη έχει χρόνο να αναπτυχθεί και ως εκ τούτου να μην αποτυπωθεί στην κάλπη».
Μεταφράζεται σε ψήφους το engagement στα social media;
Το κύριο ερώτημα που πρέπει ν' απαντηθεί είναι κατά πόσο τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι ικανά να επηρεάσουν το εκλογικό αποτέλεσμα. Σύμφωνα με τον κ. Γαλανάκη, η απάντηση είναι μία και κατηγορηματική: Όχι.
«Το ότι τα likes δεν μεταφράζονται σε ψήφους, αποτελεί κοινό τόπο που έχει συζητηθεί αρκετά και σε επίπεδο δημόσιου διαλόγου. Από την άλλη όμως, σε ψήφους δεν μεταφράζονται απαραίτητα, ούτε τα τηλεοπτικά ρεπορτάζ, ούτε τα κύρια θέματα των ειδησεογραφικών ιστοσελίδων».
Όλα τα επί μέρους Μέσα, τονίζει, θα πρέπει να αξιοποιούνται για την επικοινωνία των υποψηφίων με τους δυνητικούς ψηφοφόρους. Ο λόγος που τα βλέμματα στρέφονται στα social media, έχει να κάνει με τη διαδραστικότητά τους. Αυτό ασφαλώς δεν σημαίνει ότι τα σχόλια, ή οι αντιδράσεις ανταποκρίνονται στην προσέγγιση του μέσου ψηφοφόρου.
Ποιοι κίνδυνοι ελλοχεύουν
Καταλήγοντας, ο κ. Γαλανάκης εστιάζει σε δύο λόγους οι οποίοι, σύμφωνα με τον ίδιο, ενδέχεται να στρεβλώσουν την πραγματική εικόνα και ροπή του εκλογικού σώματος και να δημιουργήσουν λανθασμένες εντυπώσεις, ακριβώς λόγω της εκτεταμένης ή περιορισμένης χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης από τον εκάστοτε χρήστη.
«Αφενός, μεγάλη μερίδα του εκλογικού σώματος που δεν αυτοπροσδιορίζεται αυστηρά πολιτικά, μπορεί να παρακολουθεί τις εκστρατείες των υποψηφίων, επιλέγοντας να μην τοποθετηθεί δημόσια. Αντίθετα, χρήστες των social media οι οποίοι έχουν ήδη σχηματισμένη άποψη, σπεύδουν να σχολιάσουν υπέρ ή κατά ενός υποψηφίου. Καθώς όμως αυτοί οι άνθρωποι έχουν ήδη πάρει θέση, σε ένα σημαντικό βαθμό δεν αποτελούν επίδικο για τον εν λόγω υποψήφιο.
Η δεύτερη παράμετρος που πρέπει να συνυπολογίζεται είναι ότι υποψήφιοι που δεν βρίσκονταν στην πρώτη γραμμή το προηγούμενο διάστημα, είναι αναμενόμενο να μην συγκεντρώνουν μεγάλο αριθμό αρνητικών σχολίων. Αυτό, ωστόσο, δεν συνεπάγεται την αποδοχή από την κοινωνία -τουλάχιστον τη μερίδα της που τοποθετείται στα social media- αλλά μάλλον την έλλειψη πεδίων κριτικής, λόγω της προηγούμενης θέσης τους».
