Στην Επιτροπή Νομικών κατατέθηκαν σήμερα τα νομοσχέδια για τη Μεταρρύθμιση της Δικαιοσύνης, με την Υπουργό Δικαιοσύνης Έμιλυ Γιολίτη να καλεί τα κόμματα να τα οδηγήσουν στην Ολομέλεια της Βουλής για ψήφιση, ώστε η Μεταρρύθμιση να πάρει σάρκα και οστά από την 1η Σεπτεμβρίου. Αντιδράσεις εξέφρασε το ΑΚΕΛ για το ασφυκτικό χρονοδιάγραμμα και το ΔΗΚΟ για επικοινωνιακό στόχο ολοκλήρωσης της μεταρρύθμισης ενόψει εκλογών. Παρόλα αυτά, η Επιτροπή, όπως δήλωσε ο Πρόεδρος της, την ερχόμενη Τετάρτη θα αποφασίσει την παραπομπή των νομοσχεδίων στην Ολομέλεια για ψήφιση πριν τη διάλυση της παρούσας κοινοβουλευτικής περιόδου.
Σε δηλώσεις της μετά τη συνεδρία της Επιτροπής, η κ. Γιολίτη χαρακτήρισε ορόσημο τη σημερινή ημέρα για την πολυαναμενόμενη μεταρρύθμιση της δικαιοσύνης, που αποτελεί προτεραιότητα της παρούσας Κυβέρνησης. Όπως είπε αρχικά, το δικαστικό σύστημα χρειάζεται αλλαγές, καθώς η ταχύτητα με την οποία απονέμεται σήμερα η Δικαιοσύνη δημιουργεί αλυσιδωτές επιπτώσεις σε νευραλγικούς τομείς της χώρας, όπως στην κοινωνία, την οικονομία, την επιχειρηματικότητα, ενώ πλήττει την εμπιστοσύνη των πολιτών έναντι του δικαστικού συστήματος
Η ολοκλήρωση της μεταρρύθμισης, είπε η Υπουργός, αφορά στη ριζική, εκ θεμελίων αναδόμηση του συστήματος απονομής της δικαιοσύνης και θα αλλάξει άρδην και τον τρόπο, αλλά και την ταχύτητα απονομής της δικαιοσύνης.
Η κ. Γιολίτη ευχαρίστησε στη συνέχεια τα μέλη της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Νομικών από τον ΔΗΣΥ, το ΑΚΕΛ, το ΔΗΚΟ και την ΕΔΕΚ, τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο και το Ανώτατο Δικαστήριο, για τη συμβολή και τις προτάσεις τους στη διαμόρφωση της μεταρρύθμισης.
«Πιστεύω ότι το αποτέλεσμα των διαβουλεύσεων έχει επιφέρει σημαντικές βελτιώσεις στα αρχικά νομοσχέδια. Ενδεικτικά, προνοείται ταυτόχρονη ημερομηνία έναρξης της λειτουργίας των δικαστηρίων, που καθορίζεται η 1η Σεπτεμβρίου 2021, αυξάνεται ο αριθμός των δικαστών στις ανώτατες βαθμίδες ώστε, μεταξύ άλλων, να υπάρχει αυξημένη πλειοψηφία σε σημαντικά συνταγματικά θέματα, εγκαθιδρύονται εξειδικευμένα τμήματα εφετείου, λαμβάνεται υπόψη η γνώση και εμπειρία των υποψηφίων στα θέματα αρμοδιότητας του δικαστηρίου ή τμήματος που διορίζονται, περιλαμβάνεται μνεία για την ανάγκη εμπλουτισμού του Εφετείου από έμπειρους δικηγόρους, ιδρύεται Γνωμοδοτικό Δικαστικό Συμβούλιο, που ενεργεί ως συμβουλευτικό όργανο για τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας για διορισμούς Δικαστών στις ανώτατες βαθμίδες και δημιουργούνται τρία δικαστικά συμβούλια και ένα ακυρωτικό δευτεροβάθμιο συμβούλιο, για να επιτευχθεί ο αποτελεσματικός αλληλοέλεγχος μεταξύ των δικαστηρίων», είπε.
Σε πρακτικά θέματα, συνέχισε η κ. Γιολίτη, ο καταμερισμός των εφέσεων που εκκρεμούν, και ειδικά των πολιτικών, που είναι και οι περισσότερες, έγινε με τρόπο ώστε να διεκπεραιωθούν με ταυτόχρονη εκδίκαση τους τόσο από το Ανώτατο Δικαστήριο, όσο και το Εφετείο οι περίπου τρεισήμισι χιλιάδες που εκκρεμούν σήμερα, εντός 2 περίπου χρόνων.
Όσον αφορά στην πρόσβαση στη δικαιοσύνη, η κ. Γιολίτη είπε πως οι πολίτες θα έχουν πλέον το δικαίωμα να αιτηθούν, στα πλαίσια της εκδίκασης της υπόθεσης τους στο Επαρχιακό Δικαστήριο, για Συνταγματικό ζήτημα, όπως είναι η καταπάτηση οποιουδήποτε θεμελιώδους δικαιώματος τους, όπως του δικαιώματος ακρόασης, του τεκμηρίου αθωότητας, της διερμηνείας, της θρησκείας, της εργασίας, και πολλά άλλα. Επίσης, πρόσθεσε, το δικαίωμα καταχώρησης έφεσης επί ενδιάμεσων αιτήσεων καθίσταται απεριόριστο.
Η κ. Γιολίτη σημείωσε πως τα νομοσχέδια που κατατέθηκαν έτυχαν ευρεία διαβούλευσης, αναμένεται να αναδιαμορφώσουν εκ βάθρων την απονομή της δικαιοσύνης στη χώρα, και ευχήθηκε να οδηγηθούν το συντομότερο στην Ολομέλεια για ψήφιση.
Επεσήμανε, παράλληλα, πως τυχόν καθυστέρηση, με ό,τι συνεπάγεται η διάλυση της παρούσας Βουλής, σε συνδυασμό με την ανάγκη προκήρυξης θέσεων και διορισμού δικαστών, θα καταστήσει ανέφικτη την καθορισμένη ταυτόχρονη ημερομηνίας έναρξης της λειτουργίας των νέων δικαστηρίων, μεταθέτοντάς την μήνες αργότερα, αντί της 1ης Σεπτεμβρίου και καταστρέφοντας με τον τρόπο αυτό τη δυναμική που υπάρχει αυτή τη χρονική στιγμή για τη μεταρρύθμιση των δικαστηρίων. «Αυτό, θα έχει φυσικά ως συνεπακόλουθο το συνεχιζόμενο πλήγμα στην απονομή της δικαιοσύνης», είπε.
Η Υπουργός, αφού είπε πως διιστάμενες απόψεις πάντοτε θα υπάρχουν, σημείωσε ότι χρειάζεται η συνεργασία όλων και η επίδειξη ευθύνης, ώστε οι πολίτες να έχουν το σύγχρονο σύστημα δικαιοσύνης, που δικαιούνται, και το οποίο προσφέρουν τα νομοσχέδια που κατατέθηκαν σήμερα.
Ο Πρόεδρος της Επιτροπής, Βουλευτής του ΔΗΣΥ Γεώργιος Γεωργίου είπε πως τα νομοσχέδια πολυσυζητήθηκαν στην Επιτροπή Νομικών και όχι μόνο τα τελευταία 2 χρόνια, και η ευρεία διαβούλευση είχε ως αποτέλεσμα να αναθεωρηθούν εκ βάθρων με πολιτική βούληση και συναίνεση να κερδίσουμε το στοίχημα και να προλάβουμε την κατάρρευση του δικαστικού συστήματος.
Πρόσθεσε πως αντίθετες απόψεις υπάρχουν και πάντοτε θα υπάρχουν, εκφράζοντας ωστόσο την άποψη ότι έχουν βρει σωστές και ισοζυγισμένες λύσεις. Με την ψήφιση των νομοσχεδίων θα προληφθεί η κατάρρευση του δικαστικού συστήματος, που είναι καθοδόν. Είπε πως την ερχόμενη Τετάρτη η Επιτροπή θα αποφασίσει την παραπομπή των νομοσχεδίων σε Ολομέλεια της Βουλής, «αναμφίβολα πριν τη διάλυση της παρούσας συνόδου του Κοινοβουλίου», είπε.
Ερωτηθείς σε σχέση με επιστολή του Ανωτάτου Δικαστηρίου, το οποίο εκφράζει σοβαρές επιφυλάξεις για πρόνοιες των νομοσχεδίων, ο κ. Γεωργίου είπε πως είναι δημοκρατικό δικαίωμα του Ανωτάτου να υπάρχουν αντίθετες θέσεις. Όμως, ανέφερε, το ξεκάθαρο μήνυμα που βγήκε από τις τοποθετήσεις σήμερα του Ανωτάτου Δικαστηρίου είναι πως μένουν μόνο οι επιφυλάξεις που αφορούν τη σύσταση των Ανωτάτων Δικαστικών Συμβουλίων καθώς και του Γνωμοδοτικού Συμβουλίου. Αυτό δεν σημαίνει, διευκρίνισε, ότι το Ανώτατο παραπέμπει σε εκ προοιμίου τοποθέτηση για ενδεχόμενη αντισυνταγματική σύνθεση των συμβουλίων αυτών.
Ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ Άριστος Δαμιανού είπε πως τον Ιούλιο του 2020 το νομοσχέδιο επιστράφηκε στο Υπουργείο από τη Βουλή γιατί δεν ικανοποιούσε τις ελάχιστες ανάγκες του συστήματος απονομής δικαιοσύνης και τις απαιτήσεις των πολιτών. Τον περασμένο Οκτώβριο, είπε, ξεκίνησε η διαβούλευση σε μια Ad Hoc Επιτροπή, όπου καλύφθηκε αρκετό έδαφος για να γεφυρωθούν οι διαφορές μεταξύ Υπουργείου, Δικηγορικού Συνδέσμου και Βουλής. Από τότε υπήρξε μια δυστοκία στη γεφύρωση του χάσματος σε μια σειρά από ζητήματα όπως τον διαχωρισμό του Ανωτάτου Δικαστηρίου σε Ανώτατο Δικαστήριο και Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο, στη σύσταση του Ανώτατου Δικαστικού Συμβουλίου και σε άλλα θέματα όπως για το ρόλο του Εφετείου.
Ο κ. Δαμιανού είπε η συζήτηση επανεκκίνησε σήμερα μετά από 9 ολόκληρους μήνες, όχι με ευθύνη των κομμάτων, και τίθεται -υπό τη μορφή αιτήματος- η θέση για κατ΄ επείγουσα ψήφιση των νομοσχεδίων. Είπε πως το ΑΚΕΛ συνέδραμε στην όλη προσπάθεια, καταθέτοντας εισηγήσεις και απόψεις για να βοηθήσει τη διαδικασία επίσπευσης της ολοκλήρωσης των νομοσχεδίων.
Σημείωσε πως υπολείπονται πολύ λίγες μέρες συνεδριάσεων των Επιτροπών μέσα στις οποίες θα πρέπει να εξετάσει η Επιτροπή Νομικών σοβαρότατα θεσμικά ζητήματα και επομένως το Υπουργείο θα έπρεπε να προτεραιοποιήσει τα δικά του θέλω προτού φτάσουμε στο σημείο να πρέπει άρον άρον να εξεταστεί το θέμα της Μεταρρύθμισης, το περιεχόμενο της οποίας θα καθορίσει το σύστημα απονομής δικαιοσύνης ενδεχομένως για τα επόμενα 50 με 100 χρόνια.
Είπε πως το ΑΚΕΛ θα λάβει πολύ σοβαρά υπόψη τα δεδομένα που έχουν διαμορφωθεί αυτή τη στιγμή, ενώ εξέφρασε σοβαρότατες επιφυλάξεις για το κατά πόσον είναι εφικτό να ολοκληρωθεί μια μεταρρύθμιση που χρονίζει εδώ και δεκαετίες, στα πολύ ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα που τέθηκαν.
Η Βουλευτής του ΔΗΚΟ Χριστιάνα Ερωτοκρίτου είπε πως για το ΔΗΚΟ η μεταρρύθμιση της δικαιοσύνης ιεραρχείται ως ένα από τα πρώτα και πιο σημαντικά έργα που πρέπει η Πολιτεία να επιτελέσει και πρόσθεσε πως το κόμμα συμμετείχε στο διάλογο με στόχο να υπάρξει μια κατάληξη σε σωστά, σε περιεχόμενο, νομοσχέδια που αφορούν αυτή τη μεταρρύθμιση.
Είπε πως μετά την κατάθεση των νομοσχεδίων στη Βουλή, διαφάνηκε ότι το περιεχόμενο δεν είναι τέτοιο που να αποτελεί τη σύγκλιση των απόψεων των εμπλεκομένων, παρά μόνο να καταγράφει στην ουσία την απόκλιση σημαντικών φορέων που έχουν λόγο και ρόλο στη μεταρρύθμιση. «Το περιεχόμενο, η ουσία και η έννοια της μεταρρύθμισης είναι το ζητούμενο και όχι ο χρόνος που γίνει αυτή, και αν θα είναι πριν ή μετά τις εκλογές», είπε και σημείωσε πως αυτό που έχει σημασία είναι το περιεχόμενο να είναι σωστό για να αποκατασταθεί το περί δικαίου αίσθημα που ο λαός νιώθει πως δεν λαμβάνει και όχι να χρησιμοποιείται η μεταρρύθμιση ως ένα προεκλογικό τέχνασμα για να κερδηθούν εντυπώσεις.
Πρόσθεσε πως πρέπει να γίνει ακόμη πάρα πολλή δουλειά ως προς το περιεχόμενο των νομοσχεδίων και διαβούλευση που έπρεπε να γίνει και δεν εξαντλήθηκε, κάτι που είναι πολύ δύσκολο να επιτευχθεί πριν την αυτοδιάλυση της Βουλής στις 22 Απριλίου. Αν ληφθεί απόφαση ως τότε, είπε, μπορεί να εξυπηρετείται ένας επικοινωνιακός στόχος, αλλά όχι ο ουσιαστικός στόχος της σωστής μεταρρύθμισης της δικαιοσύνης.
