Στο ρόλο του ΑΚΕΛ στη λύση του Κυπριακού, στα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης, στη σημαία στον Πενταδάκτυλο, στις σχέσεις του με τον Μουσταφά Ακιντζί και τον Νίκο Αναστασιάδη, καθώς στο ρόλο της Λουτ αναφέρθηκε ο λεγόμενος "αναπληρωτής πρωθυπουργός” και “υπεξ” των κατεχόμενων Κουντρέτ Οζερσάι, σε εφ όλης της ύλης συνέντευξη που παραχώρησε στη δημοσιογράφο Αφροδίτη Αυγουστίνου Χριστινάκη και δημοσιεύει το alphanews.live.
Οικοδόμηση εμπιστοσύνης μεταξύ Τουρκοκυπρίων και Ελληνοκυπρίων. Υπάρχει ελπίδα σε αυτό το θέμα; Είναι η αιτία, για την «Μη Λύση» μέχρι τώρα;
Ας ξεκινήσουμε από το τελευταίο. Θεωρώ πως η έλλειψη εμπιστοσύνης μεταξύ των δυο κοινοτήτων, αποτελεί έναν από τους κυριότερους, αλλά όχι τον μοναδικό λόγο και αυτό αποτελεί τη μια πτυχή. Νομίζω ότι μέχρι σήμερα εστιάσαμε κυρίως σε θεωρίες, κάποιες από τις οποίες είναι αόριστες.
Υπάρχει τρόπος για να βελτιωθεί η εμπιστοσύνη μεταξύ των δύο κοινοτήτων. Η δεύτερη πτυχή αφορά τις πρωτοβουλίες οικοδόμησης εμπιστοσύνης, στις οποίες εμπλέκονται πάντα οι συνήθεις ύποπτοι. Νομίζω πως αυτό που πρέπει να κάνουμε, είναι να επικεντρωθούμε στον δικοινοτικό διάλογο, σε πιο συγκεκριμένα θέματα, ένας διάλογος που θα παράξει θεμελιώδη αποτελέσματα, που με τη σειρά τους θα βοηθήσουν τους ανθρώπους να κατανοήσουν ο ένας τον άλλο. Στη διαδικασία οικοδόμησης εμπιστοσύνης θα πρέπει να εμπλακούν και αλλά πρόσωπα...
Ποια είναι αυτά τα άτομα που πρέπει να συμπεριληφθούν στη διαδικασία οικοδόμησης εμπιστοσύνης;
Ανεξάρτητα από τις πολιτικές απόψεις του καθενός, ακόμη και όποιου αντιτίθεται στη συνολική διευθέτηση του Κυπριακού, θα πρέπει όλοι να έλθουν σε επαφή με την άλλη κοινότητα.
Για παράδειγμα, μέχρι σήμερα, ορισμένες ομάδες, όπως οι πολίτες της «ΤΔΒΚ» που έχουν τουρκική καταγωγή, τους οποίους αποκαλείτε εποίκους, βρίσκονται αποκλεισμένοι από αυτή τη διαδικασία, και δεν τους επιτρέπεται να περάσουν στην «Νότια Κύπρο». Αυτή δεν είναι σωστή προσέγγιση, καθώς μετά την επίλυση του κυπριακού, όλοι θα βρισκόμαστε εδώ. Και αυτοί θα αποτελούν μέρος αυτής της κοινωνίας και δεν είναι καλή ιδέα να περιμένουμε την λύση για να έρθουμε σε επαφή μαζί τους.
Επίσης, υπάρχει αρνητική προσέγγιση προς και υποστηρικτές συγκεκριμένων πολιτικών κομμάτων, που αντιτίθενται στη λύση ΔΔΟ, όπως τα κεντροδεξιά κόμματα στη «Βόρεια Κύπρο».
Θυμάμαι πριν δυο χρόνια, σε ένα διεθνές συνέδριο στη Μάλτα, νεαρά στελέχη του UBP και του DP, σημαντικά κόμματα εδώ, δεν καλέστηκαν. Σοκαρισμένος, ήρθα αμέσως σε επαφή με τους διοργανωτές, και αν και δεν ήταν στελέχη του κόμματος μου, επέμεινα να συμμετέχουν στο συνέδριο.
Πρέπει να καταλάβουμε πως για να βοηθήσουμε στο κτίσιμο της εμπιστοσύνης μεταξύ των δύο πλευρών, δεν πρέπει να αποκλείουμε κανένα, αλλά να ερχόμαστε σε επαφή μαζί του.
Θα μπορούσε η Τ/Κ πλευρά να εξετάσει το ενδεχόμενο αφαίρεσης της τουρκικής σημαίας από τον Πενταδάκτυλο ως ΜΟΕ;
Δεν νομίζω ότι πρόκειται για σοβαρή ερώτηση. Ξέρετε, οι άνθρωποι, και ιδιαίτερα η Τουρκία και οι Τουρκοκύπριοι είναι ευαίσθητοι για τη σημαία. Το γεγονός ότι έχουμε μια σημαία δεν είναι η πηγή του προβλήματος. Όταν περάσουμε εμείς για παράδειγμα το οδόφραγμα, βλέπουμε στη «Νότια» Λευκωσία, μνημεία για την ΕΟΚΑ ή τον Μακάριο και άλλους. Πρέπει να αφαιρεθούν;
Η πηγή του προβλήματος είναι η απουσία εμπιστοσύνης μεταξύ των δύο πλευρών. Στα προηγούμενα σχέδια των Ηνωμένων Εθνών γινόταν αναφορά σε μια ειδική επιτροπή η οποία θα δημιουργηθεί με την εφαρμογή της συμφωνίας, και θα εργαστεί σε μερικά θέματα όπως το τι πρόκειται να συμβεί στις εθνικές αργίες ή τι θα κάνουμε με κάποια μνημεία; Με αυτά τα ζητήματα πρέπει να ασχοληθούμε εφόσον λυθεί το Κυπριακό.
Στο παρελθόν, υποστηρίξατε ότι η λύση του Κυπριακού θα πρέπει να ξεκινήσει από μια κοινή οικονομία. Είναι αυτό εφικτό;
Το 2004, η κύρια αρνητική προσέγγιση στην ε/κ πλευρά, προήλθε κυρίως από την Πάφο, από εκείνους που ασχολούνται με τον τουρισμό, καθώς δεν ήταν σίγουροι πως η λύση θα ήταν προς όφελος τους. Επειδή δεν ήθελαν να μοιραστούν το εισόδημά τους ή να έχουν μεγαλύτερο ανταγωνισμό, υπήρξε άρνηση.
Με βάση μελέτες Βρετανών στο παρελθόν, μετά τη λύση του κυπριακού η οικονομία θα είναι καλύτερη. Αυτό θα πρέπει να γίνει κατανοητό, πριν ακόμη την επίλυση του προβλήματος. Αν για παράδειγμα, μια εταιρεία με την οποία συνεργάζονται και οι δύο πλευρές φέρνει τουρίστες από την Τουρκία και στις δύο πλευρές του νησιού, το όφελος θα είναι και για τους δυο. Με αυτό τον τρόπο θα κατανοήσουν όλοι, το πραγματικό οικονομικό όφελος μιας συνεργασίας μας. Δυστυχώς όμως, για 50 χρόνια, περιμένουμε να υπάρξει συνολική διευθέτηση στο κυπριακό προκειμένου να συνεργαστούμε και αυτή δεν είναι σωστή προσέγγιση. Θα έπρεπε ήδη να υπάρχουν κοινές οικονομικές δραστηριότητες.
Πώς θα περιγράφατε τη σχέση σας με τον κ. Mustafa Akinci;
Έχουμε έναν υγιή και στενό διάλογο, παρά τις διαφορές σε ορισμένα θέματα. Αυτές υπήρχαν πάντα και δεν προέκυψαν τώρα. Έχουμε διαφορετική οπτική της στρατηγικής που πρέπει να ακολουθηθεί και γι' αυτό τον κατέκρινα για τις αποφάσεις του στο Κρανς Μοντανά, όπου εγώ δεν συμμετείχα. Για παράδειγμα, ο κ. Ακιντζί επιμένει πως μοναδική λύση είναι η ομοσπονδία. Νομίζω πως αυτό δεν είναι χρήσιμο, διότι κατά κάποιο τρόπο εγκλωβίζουμε τον εαυτό μας, στα 50 χρόνια αποτυχιών για εξεύρεση λύσης. Αυτό θεωρώ πως είναι παράγοντας που δυσχεραίνει τις εξελίξεις.
Ποια είναι η γνώμη σας για τον Πρόεδρο Αναστασιάδη και τους χειρισμούς του στο Κυπριακό;
Είναι αλήθεια πως δεν μου αρέσει η εκτίμησή του επί του προβλήματος και η ιδέα του σχετικά με την πολιτική ισότητα ή το διαμοιρασμό εξουσιών, όπου σε ορισμένες περιπτώσεις μια κοινότητα θα είναι σε θέση να αποφασίσει ακόμα και αν η άλλη κοινότητα δεν είναι διατεθειμένη να λάβει μια απόφαση. Ωστόσο δεν δείχνει να λέει άλλα και να σκέφτεται άλλα και αυτό φυσικά είναι καλό και έντιμο.
Η πιο πρόσφατη δήλωση του κ. Αναστασιάδη είναι στις εφημερίδες σας σήμερα (σ.σ. Παρασκευή 28/12/18)-τον παρακολουθώ πολύ στενά- αυτό που λέει ανοιχτά και είμαστε σε θέση να καταλάβουμε, είναι ότι έχουμε ένα διαφορετικό όραμα για το μέλλον της Κύπρου.
Έχω συνεργαστεί μαζί του για πολύ καιρό, τον ξέρω προσωπικά, είναι καλός άνθρωπος.
Πιστεύω ωστόσο ότι απέτυχε να πάρει την υποστήριξη του ΑΚΕΛ ή ότι έχει ήδη χάσει την υποστήριξη του ΑΚΕΛ στο Κυπριακό, αφού έχουν διαφορετικές απόψεις επί του θέματος. Αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό.
Στο παρελθόν έχουμε δει μια ενοποιημένη θέση της ελληνοκυπριακής κοινότητας και όλων των πολιτικών κομμάτων στο εθνικό συμβούλιο, που δεν ήταν αληθινή, τώρα βλέπουμε τις υγιείς διαφωνίες, άρα υπάρχει δημοκρατική πρόοδος ως προς τη διαφάνεια των απόψεων και συνεπώς προς την εξεύρεση και επίλυση προβλημάτων.
Τώρα , αν ο κύριος Αναστασιάδης με το ΑΚΕΛ έχουν διαφορετική προοπτική για το μέλλον της Κύπρου, να το πουν και να αφήσουν τους ανθρώπους να καταλάβουν ότι υπάρχουν διαφορετικές απόψεις.
Αν το ΑΚΕΛ είναι πρόθυμο να έχει μια ομοσπονδιακή λύση και ο Αναστασιάδης είναι διατεθειμένος να έχει μια λύση την οποία να ονομάζει ομοσπονδιακή λύση χωρίς επί της ουσίας να είναι τέτοια, και διαφωνούν μεταξύ τους, αυτό πρέπει να γίνει γνωστό.
Η σημερινή κατάσταση για την πολιτική ζωή της Ελληνοκυπριακής κοινότητας μου φαίνεται λιγότερο τεχνητή τώρα, πιο ρεαλιστική, με την έννοια ότι λέτε ότι υποστηρίζετε μια ομοσπονδιακή λύση αλλά φαίνεται ότι υπάρχουν διαφωνίες για το τι είναι ομοσπονδιακή λύση. Ένα πράγμα είναι γεγονός, ο κ. Αναστασιάδης, σύμφωνα με πολλές δηλώσεις των ελληνοκυπριακών πολιτικών κομμάτων και του ελληνοκυπριακού τύπου αλλά και στην συνέντευξη με τον κ. Τσαβούσογλου, αναφέρθηκε και σε άλλες πιθανές λύσεις.
Αυτό δεν σημαίνει ότι υποστηρίζει τις άλλες λύσεις, αλλά ανέφερε άλλες πιθανότητες που πρέπει να συζητηθούν.
Εν τέλει είμαστε εντελώς κλειστές κοινωνίες που δεν μας επιτρέπεται να συζητάμε τίποτα άλλο και είμαστε κολλημένοι σε ένα μόνο πράγμα, μια μόνο πρόταση; Με αυτή την έννοια νομίζω ότι ο κ. Αναστασιάδης άνοιξε το κουτί της Πανδώρας.
Ποια είναι η γνώμη σας για την πιθανή συμμετοχή Τουρκοκυπρίων πολιτικών στα ψηφοδέλτια των Ελληνοκυπριακών κομμάτων για τις Ευρωεκλογές;
Δεν νομίζω να έχει νόημα, είναι γεγονός πως τα ελληνοκυπριακά πολιτικά κόμματα βρίσκονται σε ένα κράτος που διαχειρίζεται η Ελληνοκυπριακή κοινότητα. Αν προσπαθήσετε να κάνετε κάτι τέτοιο, είναι σαν αποκρύπτετε την πραγματικότητα πίσω από την κουρτίνα. Ακόμα και αν βάλετε κάποιους Τ/Κς κάπου, ή αν στην μπροστινή πλευρά ενός κτιρίου, αναγράφεται το όνομά του στα ελληνικά, τα τουρκικά και τα αγγλικά, αυτό από μόνο του δεν σημαίνει ότι πρόκειται για ένα δικοινοτικό κράτος. Χρειαζόμαστε ουσία και όχι ψηφοθηρικές κινήσεις . Επομένως δεν βλέπω το λόγο.
Θεωρείτε ότι η αποστολή της Λουτ από τον Αντόνιο Γκουτέρες θα είναι επωφελής για τις συνομιλίες; Θα περιμένατε οποιαδήποτε άλλη πρόταση ή στάση από τον ΟΗΕ;
Αγνοούμε ένα δεδομένο. Αντιμετωπίσαμε την κα. Λούτ ως νέα ειδική σύμβουλο ή συνομιλητή. Δεν είναι έτσι. Είναι υπεύθυνη για μια συγκεκριμένη, προσωρινή εργασία. Βρισκόμαστε ακόμη σε μια προσωρινή περίοδο, την περίοδο προβληματισμού. Η κα Λουτ εστάλη από τον Γενικό Γραμματέα για να κατανοήσει την κατάσταση και να ενημερώσει το Γενικό Γραμματέα για το πού βρίσκονται οι δύο κοινότητες και αν είναι εφικτό να επαναρχίσουν ή όχι οι συνομιλίες. Δεν είναι ρεαλιστικό, να περιμένουμε από αυτήν να διαπραγματευτεί ή να προετοιμάσει ένα έγγραφο διαπραγμάτευσης ή κάτι παρόμοιο.
Όταν η διαδικασία στο Κρανς Μοντανά κατέρρευσε, ο ΟΗΕ πήρε μια σωστή απόφαση. Πρότεινε στις δύο κοινότητες να επιστρέψουν στην Κύπρο και να αναλογιστούν, αν αυτό είναι το μέλλον τους. Επομένως εμείς πρέπει να συζητήσουμε και να αποφασίσουμε αν έχουμε κοινό όραμα για το μέλλον του νησιού. Έχουμε;
Η κοινή γνώμη και από τις δύο πλευρές δεν αμφισβήτησε την πραγματική αποστολή της κ. Λουτ. Έχει δοθεί μια λάθος εντύπωση στον κυπριακό Τύπο, ότι είμαι εναντίον της κας Λουτ. Δεν είμαι, απλά αμφισβητώ αυτό τον τυπικό ρόλο που τις έχουμε προσδώσει και δηλώνω το σωστό δρόμο.
Πιστεύετε ότι τα δύο μέρη θα υιοθετήσουν μια κοινή γραμμή για το ζήτημα του στρατού και των εγγυήσεων;
Λοιπόν πρέπει να γίνουμε δημιουργικοί και τι εννοώ. Η δημιουργικότητα είναι ο μόνος τρόπος για να απαλλαγούμε από κάποιους τύπους προβλημάτων. Νομίζω ότι αν κοιτάξετε τα προγραμματισμένα μας σχέδια για το 2004, υπήρξε μια διαφορετική προσέγγιση ένα είδος «αφήνοντας ορισμένες συμφωνίες όπως είναι, αλλά κάνουν αναφορά ότι θα τροποποιηθούν ή θα αλλάξουν ανάλογα με τις περιστάσεις.» Αυτό ήταν εκείνο το οποίο γράφτηκε στον προγραμματισμό μας.
Αυτό γράφτηκε γιατί το 1960 υπήρξε η Δημοκρατία της Κύπρου και οι εξουσίες που εγγυώνται τη Δημοκρατία της Κύπρου. Αλλά στο μέλλον πρόκειται να είναι μια νέα συνεργασία, οπότε οι εγγυήτριες δυνάμεις πρέπει να στραφούν προς τη νέα αυτή συνεργασία. Συνεπώς, σε κάθε περίπτωση πρόκειται μια νέα ρύθμιση.
Η σημερινή ρύθμιση δεν θα παραμείνει. Αλλά το ερώτημα είναι αν πρόκειται να πει κανείς ακριβώς ότι θα υπάρξει μια συγκεκριμένη στρατιωτική δύναμη ή κάτι τέτοιο θα παραμένει ανοιχτό.
Νομίζω ότι αν είμαστε δημιουργικοί ένας τρόπος επίλυσης του προβλήματος. Σε προσωπικό επίπεδο, θεωρώ ότι το σύστημα εγγυήσεων πρέπει να παραμείνει. Κατανοώ τις ανησυχίες της ε/κ κοινότητας, όμως πιστεύω πως μπορεί να βρεθεί μια συγκεκριμένη δημιουργική ρύθμιση, όταν όλοι καταλάβουμε ότι υπάρχουν γεωγραφικές πραγματικότητες που δεν θα αλλάξουν. Η Τουρκία θα είναι ο γείτονάς μας αυτό είναι γεγονός , αυτό είναι κάτι που δεν μπορούμε να αλλάξουμε με τη λύση του Κυπριακού.
Υπήρξε κάποιος ιδιαίτερος λόγος για τον οποίο δεν συμμετείχατε στη συνάντηση που είχε ο κ. Akinci με την κ. Lut;
Όχι. Υπάρχει ένας ιδιαίτερος λόγος για τον οποίο η κ. Σπέχαρ δεν συμμετείχε στη συνάντηση αυτή; ... Νομίζω ότι λάβατε το μήνυμα. Δεν ήθελα να απαντήσω στην ερώτηση.
Πιστεύετε ότι η Τουρκία θα μπορούσε να παραιτηθεί από απαιτήσεις για διαχείριση και οφέλη που σχετίζονται με το φυσικό αέριο και θα επιτρέψει αυτά τα οφέλη μόνο στην Κύπρο;
Θεωρώ ότι έχουμε αναμίξει τα θέματα. Υπάρχουν δύο ξεχωριστά ζητήματα για την Τουρκία, και είμαι πολύ ευαίσθητος επί του θέματος ότι έτσι πρέπει να έχει η κατάσταση. Όταν μιλάμε για την Τουρκική θαλάσσια ζώνη, ή την Τουρκική ηπειρωτική χώρα, ή την Τουρκική Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη, που η Τουρκία δήλωσε πως υπάρχει, μιλάμε για Τουρκικές θαλάσσιες ζώνες.
Η Τουρκία δε θα παραιτηθεί ποτέ από τα αιτήματά της, επειδή θεωρεί ότι είναι οι θαλάσσιες ζώνες της. Για παράδειγμα, αν υπάρχει οικόπεδο που ανακοίνωσε η κυβέρνησή σας ότι θα κάνει έρευνες αλλά είναι μέσα σε αυτά που αναγράφει η Τουρκία ότι ανήκουν σε αυτή, λογικά θα συνεχίσει να απαιτεί.
Την ίδια ώρα, οι Τουρκοκύπριοι έχουν ορισμένες απαιτήσεις, διαφορετικές από την τουρκικές.
Επομένως, αυτό είναι και το επιχείρημά μου άλλο οι τουρκικές διεκδικήσεις και άλλο οι τουρκοκυπριακές.
Έχω κάνει μια δήλωση χθες σε μια διάσκεψη: Πρέπει να ξεκινήσουμε τη συνεργασία μας σε ενεργειακά ζητήματα, ακόμη και πριν από τη διευθέτηση του προβλήματος.
Εάν συμφωνήσουμε για το πώς να διαχειριστούμε ή να μοιραστούμε την ενέργεια, ακόμη και πριν από τον διακανονισμό της λύσης του Κυπριακού, η Τουρκία δεν θα έχει κανένα ρόλο σε αυτό. Η Τουρκία ενδιαφέρεται και έχει δικαίωμα μόνο σε άλλες περιοχές, όπου η Τουρκία έχει τη δική της θαλάσσια ζώνη.
Αντιλαμβάνομαι την ανησυχία και το φόβο της Ελληνοκυπριακής Κοινότητας λόγω του τραύματος του 1974, λόγω του πληθυσμού και της αναλογίας του πληθυσμού σε σχέση με την Τουρκία και το νησί στο σύνολό του, αλλά ένα πράγμα είναι σαφές. Εμείς οι Τουρκοκύπριοι και οι Ελληνοκύπριοι συμφωνούμε να μοιραζόμαστε ή να διαχειριζόμαστε φυσικούς πόρους σε αδιαφιλονίκητους τομείς όπου η Τουρκία δεν εμπλέκεται, η Τουρκία δεν θα συμμετέχει και η Τουρκία δεν θα έχει καμία απαίτηση για αυτόν τον τομέα, αυτό είναι σίγουρο.
Έγινε γνωστό ότι είχατε επαφές με την EΝI στην Ιταλία για το φυσικό αέριο. Θα μπορούσατε να μας μιλήσετε για αυτές τις επαφές;
Λοιπόν μπορώ να πω αυτά που είπα στον Τουρκοκυπριακό Τύπο στο παρελθόν, όχι περισσότερο από αυτό. Είχαμε κάποιες επαφές με τις εταιρείες ενέργειας, όχι μόνο στην Ιταλία, αλλά και αλλού. Αυτό είναι φυσιολογικό επειδή οι εταιρείες αυτές ανησυχούν περισσότερο για τον κίνδυνο ευθύνης. Διότι αν επενδύετε σε ένα ακίνητο που ανήκει σε δύο άτομα και παίρνετε μόνο τη συγκατάθεση του ενός, μπορεί να προκληθούν κάποια ζητήματα ευθύνης στο μέλλον. Θέματα αποζημίωσης, ευθύνης και άλλες επιπλοκές. Για το λόγο αυτό, κάποιοι από αυτούς είχαν την ανάγκη να έρθουν σε επαφή μαζί μας και επικοινωνήσαμε και συζητήσαμε αυτά τα θέματα. Δεν μπορώ να σας δώσω λεπτομέρειες, όπως είπα, αλλά δεν περιορίζεται σε μία εταιρεία, όπως είπα.
Σε πρόσφατες δηλώσεις σας είχατε αναφέρει πως έχουν περάσει σχεδόν 50 χρόνια που έχουν καταβληθεί προσπάθειες για την επίλυση του Κυπριακού προβλήματος. Πιστεύετε ότι θα υπάρξουν άλλα 50 χρόνια για να βρεθεί μία λύση και πώς την φαντάζεστε;
Μετά από 50 χρόνια εναλλαγής από ηγέτη σε ηγέτη, μετά από 50 χρόνια που έχει περάσει από την εξουσία του κράτους η δεξιά, η αριστερά, το κέντρο, κλπ έχουμε εξαντλήσει όλες τις έννοιες. Όταν λέω ομοσπονδία, αυτό σημαίνει πολλά πράγματα για πολλούς ανθρώπους. Τώρα, είναι μια χιλιοειπωμένη λέξη ή έννοια.
Όταν λέω συνομοσπονδία, κάποιος μπορεί να θεωρήσει ότι αναφέρομαι στον κ. Ντενκτάς - σαν να μιλάμε για τη συνομοσπονδία που είπε ο Ντενκτάς - αλλά δεν είναι έτσι τα πράγματα. Ορισμένες έννοιες συνδέονται αμέσως με συγκεκριμένα άτομα ή ιδέες, κάτι που μπορεί να μην συμβαίνει εν προκειμένω. Επομένως, δεν προτιμώ να αναφέρομαι σε μοντέλα ή κατηγορίες ή ταξινομήσεις.
Προτιμώ να πω ότι είναι αδύνατον να μην υπάρχει διάλογος μεταξύ των δύο κοινοτήτων ή καμία σχέση και να αποτελούν οι δύο κοινότητες δύο εντελώς ξεχωριστά πράγματα. Δεν είναι ρεαλιστικό, διότι πρόκειται για ένα μικρό νησί και ζούμε όλοι μας στο ίδιο νησί, οπότε σίγουρα πρέπει να έχουμε ένα είδος συνεργασίας. Τα τελευταία 50 χρόνια προσπαθήσαμε να επιτύχουμε μια συνεργασία βασισμένη στο να μοιραζόμαστε τα πάντα. Αυτή είναι η συνομοσπονδία σε ακαδημαϊκούς όρους, όπως η κατανομή της εξουσίας σε κεντρικό επίπεδο και η κοινή εξουσία σε αποκεντρωμένο επίπεδο και η ανταλλαγή ευημερίας και οτιδήποτε. Αποτύχαμε.
Επομένως, δεν πρέπει να είναι μια συνεργασία βασισμένη στην κοινή χρήση. Μπορεί να είναι και πάλι μια σχέση βασισμένη στη συνεργασία. Ας φέρουμε ως παράδειγμα ορισμένα θέματα. Έχουμε ήδη αναφέρει την οικονομία ή τον τουρισμό, ή ας πούμε το θέμα της ενέργειας. Μπορούμε να πάρουμε δύο θέματα στην αρχή, να ξεκινήσουμε να συνεργαζόμαστε μεταξύ μας και όταν δούμε ότι μπορούμε να επιτύχουμε και είναι προς συμφέρον για όλους, μπορούμε να προσθέσουμε περισσότερα θέματα και να προχωρήσουμε.
Και δεν χρειάζεται να μιλάμε για το τελικό αποτέλεσμα ή το τελικό προϊόν της λύσης του Κυπριακού και να τσακωνόμαστε για αυτό που θα προκύψει ως τελικό προϊόν. Το τελικό προϊόν μπορεί να είναι ό, τι πρόκειται να προκύψει. Μπορεί να καταλήξει να είναι μια συνομοσπονδία, μπορεί να καταλήξει σε ένα ομοσπονδιακό κράτος, μπορεί να καταλήξει σε δύο ξεχωριστά κράτη που συνεργάζονται μεταξύ τους στενά. Δεν με πειράζει. Αλλά αυτό που κάνουμε τώρα είναι ότι δεν απολαμβάνουμε το χρόνο, αλλά αγωνιζόμαστε για το μέλλον που δεν έχει επιτευχθεί ποτέ. Είναι ένας φανταστικός κόσμος.
Πρόσφατα, συνελήφθη ο Hasan Cagda, ο οποίος εργάζεται για την τηλεόραση Kibris γιατί ανέβασε μια φωτογραφία στο Facebook που τραβήχτηκε από μια οικογένεια στο δρόμο του Κιόνελι και απεικόνιζε έναν άνδρα, μια γυναίκα και ένα κορίτσι που φορούσαν ισλαμικά γυναικεία ρούχα και με το σχόλιο "θέαμα στο βορρά." Πώς θα σχολιάζατε αυτό το περιστατικό δεδομένου ότι παραβιάζει σαφώς το δικαίωμα στην ελευθερία έκφρασης καθώς η φωτογραφία τραβήχτηκε σε δημόσιο δρόμο;
Νομίζω πως κάθε υπόθεση πρέπει να αξιολογείται με βάση τα δικά της δεδομένα. Εάν ένας δημοσιογράφος τραβήξει μια φωτογραφία κάποιου, αυτό είναι ένα πράγμα. Αλλά εάν κάποιος τραβήξει μια φωτογραφία χωρίς να πάρει τη συγκατάθεσή του απεικονιζόμενου, αυτό μπορεί να καταλήξει σε παραβίαση της προσωπικής ζωής, και πρέπει να αξιολογηθεί από τα ίδια γεγονότα. Η άλλη πλευρά ισχυρίστηκε ότι ένα από τα δικαιώματα της συζύγου του παραβιάστηκε, έτσι υπάρχει μια διαφορά εκεί. Δεδομένου ότι το ζήτημα είναι ενώπιον του δικαστηρίου, είναι καλύτερα για το δικαστήριο να αποφασίσει.
Ένα κοινό μνημείο και μια ημέρα μνήμης για τους αγνοούμενους και από τις δύο κοινότητες και τα θύματα πολέμου, είναι αυτό που ζητούν Ελληνοκυπριακά αλλά και Τουρκοκυπριακά πολιτικά κόμματα. Πώς αντιμετωπίζεται αυτή η πρόταση από εσάς, ως παιδί του οποίου ο ένας γονέας υπήρξε θύμα του πολέμου;
Δεν έχω καμία συγκεκριμένη αντίρρηση. Αυτό που γνωρίζω είναι ότι για να καταλάβει κάποιος καλύτερα, πρέπει οι άνθρωποι και από τις δύο κοινότητες να συναντηθούν για να μοιραστούν τις δικές τους εμπειρίες. Έχω Ελληνοκύπριους φίλους που εξακολουθούν να έχουν συγγενείς οι οποίοι είναι αγνοούμενοι. Το καλύτερο είναι να συναντηθούν αυτοί οι άνθρωποι γιατί όταν αρχίσουν να εξομολογούνται τις ιστορίες τους θα δουν ότι η εμπειρία που έχουν είναι εντελώς η ίδια με ανθρώπους από την άλλη κοινότητα, επειδή είναι όλοι τους άνθρωποι. Η αλληλουχία έχει ως εξής: θύματα του πολέμου, άνθρωποι που έχουν επηρεαστεί, τα ανθρώπινα όντα. Τα υπόλοιπα για το συγκεκριμένο θέμα δεν είναι σημαντικά.
Θεωρείτε ότι η επιρροή της Ελλάδας και της Τουρκίας βλάπτει τις συνομιλίες και μια επικείμενη λύση του Κυπριακού προβλήματος; Πιστεύετε ότι η λύση θα είχε επιτευχθεί μόνο από τα δύο μέρη σε ένα ευρωπαϊκό περιβάλλον;
Έχω σπουδάσει διεθνείς σχέσεις, και έχω ειδικευτεί στην παγκόσμια πολιτική και σε συναφή θέματα. Υπάρχουν διαφορετικές σχολές σκέψης εκ των οποίων η μια είναι ο ρεαλισμός.
Βασικά θεωρώ τον εαυτό μου ρεαλιστή, επομένως ακόμα κι αν σε κάποιον δεν αρέσει το γεγονός ότι το κυπριακό πρόβλημα είναι μια διεθνής σύγκρουση και όχι μια δικοινοτική σύγκρουση, αυτό δεν μπορεί να αλλάξει.
Το πρόβλημα της Κύπρου αποτελεί μια παγιοποιημένη σύγκρουση για πάνω από μισό αιώνα και είναι μια διεθνής σύγκρουση. Δεν περιορίζεται σε ορισμένα δικαιώματα και συμφέροντα των περιφερειακών χωρών όπως της Τουρκίας και της Ελλάδας, αλλά και σε διεθνείς ή παγκόσμιες εξουσίες.
Εάν κάποιος ζητήσει τον λόγο για τον οποίο το Ηνωμένο Βασίλειο, η Τουρκία και η Ελλάδα και οι εκπρόσωποί τους, ήταν παρόντες στις διαπραγματεύσεις στο Bürgenstock, θεωρώ πως δικαιολογημένα ήταν εκεί εφόσον αποτελούν τις εγγυήτριες δυνάμεις. Αλλά αν κάποιος με ρωτήσει γιατί ο Ρώσσος εκπρόσωπος και ο αντιπρόσωπος των ΗΠΑ ήταν παρόντες, τότε η απάντηση μου θα είναι, επειδή το πρόβλημα της Κύπρου αποτελεί ένα διεθνές πρόβλημα.
Επομένως δεν μπορείτε να αλλάξετε αυτό το γεγονός, μπορείτε να επιλέξετε να ελαχιστοποιήσετε το ρόλο των άλλων αλλά και πάλι δεν είναι μια απλή διαδικασία. Επομένως, είναι καλύτερο να κατανοήσουμε τον κύριο στόχο κάθε ιθύνοντα και να προσπαθήσουμε να προχωρήσουμε με ρεαλιστικές προσεγγίσεις. Με ρωτήσατε από την αρχή ποιος είναι ο λόγος της αποτυχίας του κυπριακού προβλήματος και σας έχω ήδη απαντήσει ότι ένας από τους κύριους λόγους είναι η απουσία εμπιστοσύνης μεταξύ των δύο κοινοτήτων.
Σ’ αυτό τον λόγο μπορείτε να προσθέσετε άλλους 10, και ένας εκ των 10 αποτελεί το γεγονός ότι έχουμε περισσότερους από δύο παράγοντες στο πρόβλημα αυτό. Επομένως η εξισορρόπηση των προσδοκιών και των ευαισθησιών είναι ένα πιο περίπλοκο ζήτημα από την εξισορρόπηση των ευαισθησιών των δύο κοινοτήτων.
Τι θα κρατούσατε από το 2018; Τι θέλετε να αφήσετε πίσω και τι θα θέλατε να επιτύχετε το 2019;
Τι να αφήσω πίσω; Την οικονομική κρίση κυρίως στη «Βόρεια Κύπρο». Είχαμε ένα κακό έτος, ήμασταν άτυχοι. Στην πολιτική ιστορία της τουρκοκυπριακής κοινότητας, αυτή είναι η πρώτη φορά που είχαμε τη σύμπραξη των τεσσάρων κομμάτων, αλλά δεν ήμασταν τόσο τυχεροί ώστε να καταλήξουμε σε σημαντικά αποτελέσματα το 2018.
Δεν μου αρέσουν τα πράγματα που δεν μπορώ να ελέγξω ή να περιμένω, αλλά ούτε και να τα προβλέψω. Όμως ελπίζω λοιπόν ότι το 2019 να έχουμε πράγματα που μπορούμε να προβλέψουμε και αν έχουμε γεγονότα απρόβλεπτα , ελπίζω ότι να είναι θετικά και καλά.
Θα ήθελα βεβαίως να ευχηθώ στον κ. Νίκο Αναστασιάδη και στους Ελληνοκύπριους να έχουν ένα ευτυχισμένο νέο έτος.
