Του Ιάκωβου Ιακώβου
Από το μακρινό 1929, όταν η Κύπρος βρισκόταν ακόμη υπό βρετανικό ζυγό, η ομοφυλοφιλία θεωρείτο ποινικό αδίκημα. Νόμος που διατηρήθηκε και με την ίδρυση της Δημοκρατίας το 1960, παρά τους αγώνες ακτιβιστών για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Υποστηρίζοντας πως η ποινικοποίηση των ιδιωτικών ομοφυλοφιλικών σχέσεων συνιστούσε αδικαιολόγητη παρέμβαση στο δικαίωμά του σεβασμού της ιδιωτικής ζωής σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, τη δεκαετία του 1980, ο αρχιτέκτονας Αλέκος Μοδινός οδηγεί την Κυπριακή Δημοκρατία στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Στις 22 Απριλίου του 1993, το ΕΔΑΔ δικαιώνει τον Μοδινό, καθιστώντας πλέον μονόδρομο για τη Λευκωσία την αποποινικοποίηση της σεξουαλικής επαφής μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου.
Πέντε χρόνια αργότερα, και στην σκιά των έντονων αντιδράσεων από συντηρητικούς κύκλους, η Βουλή τροποποιεί τελικώς τον ποινικό κώδικά στις 21 Μαΐου 1998. Με 36 ψήφους ΥΠΕΡ και 8 κατά, η ομοφυλοφιλία αποποινικοποιείται παρά τις σφοδρές αντιδράσεις της κυπριακής εκκλησίας.
Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος Α’, 1998
Αυτό δεν είναι δικαίωμα, νόμιμο δικαίωμα η παρά φύσιν συνουσία, ή κάτι το παράλογο και αφύσικο το οποίο γίνεται με την ομοφυλοφιλία. Γι΄αυτό και δεν το θεωρούμε δικαίωμα του καθενός να πράττει αυτό το πράγμα. Οπότε είναι δικαίωμα να πράξει και όλες τις άλλες ανηθικότητες, εάν ο καθένας θέλει να πράττει χωρίς αντίδραση από άλλους.
Παρά τις εκ του αντιθέτου διακηρύξεις, ο στιγματισμός των ατόμων της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας συνεχίζεται στα χρόνια που ακολουθούν, όντας βαθιά συντηρητική η κυπριακή κοινωνία.
Τα βήματα προόδου μικρά αλλά σταθερά. Το 2015 εισάγεται στην Κύπρο ο θεσμός της Πολιτικής Συμβίωσης, ως ένα βήμα ενσωμάτωσης, ωστόσο πολλά είναι ακόμη που μένουν να γίνουν.
Δύο μέρες πριν από το άνοιγμα της κάλπης, υποψήφιοι για την ΠτΔ τοποθετούνται στην εκπομπή μας επί τους αιτήματος για γάμο και τεκνοθεσία από πλευράς ομόφυλων ζευγαριών.
Αβέρωφ Νεοφύτου
- Υπέρ του γάμου ομόφυλων ζευγαριών
- Ναι στην τεκνοθεσία αλλά με προϋπόθεση να λαμβάνεται υπόψη το συμφέρον των παιδιών, ειδικότερα για αυτά που δεν θα είχαν αλλιώς τη δυνατότητα να ζήσουν σε ένα οικογενειακό περιβάλλον
Ανδρέας Μαυρογιάννης
- Απάλειψη κάθε αναχρονιστικής διάταξης σε βάρος της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας
- Υπέρ της νομοθετικής κατοχύρωσης των δικαιωμάτων των ομόφυλων ζευγαριών
Νίκος Χριστοδουλίδης
- Υπέρ του δικαιώματος των ομόφυλων ζευγαριών σε πολιτικό γάμο
- Ανάγκη διευρυμένης διαβούλευσης με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς για το ζήτημα της τεκνοθεσίας, με στόχο το συμφέρον και την προστασία του παιδιού από οποιεσδήποτε διακρίσεις
Αχιλλέας Δημητριάδης
- Ισότητα ομόφυλων και ετερόφυλων ζευγαριών. Καμία δυσμενής διάκριση όσον αφορά τον γάμο
- Τεκνοθεσία με τους ίδιους όρους και προϋποθέσεις με τα ετερόφυλα ζευγάρια
Κωνσταντίνος Χριστοφίδης
- Σεβασμός των δικαιωμάτων όλων των πολιτών
- Υπέρ του γάμου ομόφυλων ζευγαριών και της τεκνοθεσίας από αυτά
Χρίστος Χρίστου
- Κατά γάμου ομοφυλοφίλων. Ο γάμος είναι η συνένωση των ετερόφυλων ζευγαριών, όπως ορίζει και η εκκλησία μας
- Όχι στην τεκνοθεσία ομόφυλων ζευγαριών. Κατά της αντικατάστασης πατέρα και μητέρας, με «γονέα 1 – γονέα 2». Κάθε παιδί έχει πατέρα άνδρα, και μητέρα γυναίκα
Αμβλώσεις: Νόμιμες... αλλά
Συντηρητισμός, ταμπού, σκοταδισμός και άγνοια καθιστούσαν για χρόνια... ναρκοπέδιο τη δημόσια συζήτηση γύρω από τις αμβλώσεις.
Έπειτα από χρόνια στασιμότητας, στις 30 Μαρτίου του 2018 η Βουλή των Αντιπροσώπων - κατά πλειοψηφία - άναψε πράσινο στην αποποινικοποίηση των αμβλώσεων...
Στέλλα Κυριακίδου – Πρώην Πρόεδρος Επ. Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων
Σήμερα μιλούμε για την διασφάλιση του ανθρώπινου δικαιώματος της κάθε γυναίκας να ορίζει το σώμα της και την υγεία της. Τόσο απλά.
Η εξέλιξη προκαλεί την οργή της Εκκλησίας.
Αρχιεπίσκοπος Κύπρου, Γεώργιος (2018)
Αν ένα σύστημα στηρίζεται μόνο στην οικονομία και το κέρδος δεν θα θέλει να περιθάλπει ισόβια ένα άρρωστο παιδί. Δεν θα διστάσει λοιπόν να εισηγηθεί την έκτρωση. Θα καλέσουμε επίσημα τον κόσμο να μην αποσπαστεί από την διδασκαλία της εκκλησίας και να αποφύγει τον πειρασμό της έκτρωσης και της παρακοής απέναντι στο θέλημα του Θεού.
Σύμφωνα με τη νομοθεσία, ο τερματισμός της κύησης επιτρέπεται στις περιπτώσεις όπου:
- Δεν έχουν συμπληρωθεί 12 βδομάδες εγκυμοσύνης
- Γνωμοδότηση ιατρού μιλά για σοβαρή ανωμαλία του εμβρύου και εφόσον δεν έχουν συμπληρωθεί 19 βδομάδες εγκυμοσύνης
- Η κύηση είναι αποτέλεσμα βιασμού, σεξουαλικής κακοποίησης ανήλικης και αιμομιξίας
- Γνωμοδότηση γιατρού βλέπει κίνδυνο για την ζωή της εγκύου και κίνδυνο βλάβης της σωματικής ή ψυχικής υγείας αυτής
Οι εκ διαμέτρου αντίθετες απόψεις υπέρμαχων και πολέμιων της έκτρωσης, οι εμποτισμένες με θρησκευτικό συναίσθημα και λόγο τοποθετήσεις, αλλά και οι προσωπικές πεποιθήσεις μελών του ιατρικού κόσμου, συντηρούν έως και σήμερα τις αμβλώσεις στη σφαίρα του... ανήθικου και απαγορευμένου.
Ποια η θέση ωστόσο των υποψηφίων για την Προεδρία;
Αβέρωφ Νεοφύτου
- Κατοχυρωμένο ανθρώπινο δικαίωμα
Ανδρέας Μαυρογιάννης
- Θεμελιώδες δικαίωμα
- Ανάγκη ασφαλούς και δωρεάν άμβλωσης
Νίκος Χριστοδουλίδης
- Δικαίωμα των γυναικών
- Υποχρέωση πολιτείας για ολοκληρωμένη πολιτική με ύπαρξη απαραίτητων δομών και παροχή ψυχολογικής - κοινωνικής στήριξης στο πλαίσιο του ΓΕΣΥ
Αχιλλέας Δημητριάδης
- Απόλυτο δικαίωμα
- Ανάγκη κάλυψης των εξόδων από το ΓΕΣΥ
Κωνσταντίνος Χριστοφίδης
- Αναφαίρετο δικαίωμα των γυναικών να αποφασίζουν για το σώμα τους
Χρίστος Χρίστου
- Εναντίον των αμβλώσεων παρά μόνο σε εξαιρετικά σοβαρούς ιατρικούς λόγους
Ευθανασία... αξιοπρέπειας
Η ευθανασία αποτελεί το πιο ευαίσθητο ίσως θέμα της δημόσιας σφαίρας. Έντονα συγκρουόμενες απόψεις και αυστηρές δογματικές πεποιθήσεις, ως αποτέλεσμα της μεγάλης επιρροής που η εκκλησία ασκεί στην κυπριακή κοινωνία, καθιστούν τη συζήτηση... πολεμικό πεδίο.
Έπειτα από χρόνια σιωπής, και παρά τη σφοδρή αντίδραση της εκκλησίας, η κοινοβουλευτική επιτροπή ανθρωπίνων δικαιωμάτων, έχοντας υπό μάλης τη σύμφωνο γνώμη της πλειοψηφίας των πολιτών, «τρέχει» τους τελευταίους μήνες τη σύνταξη της σχετικής πρότασης νόμου που θα ανοίγει το δρόμο στη νομιμοποίηση της ευθανασίας.
Ρίτα Σούπερμαν - Βουλεύτρια ΔΗΣΥ
Για να ρυθμιστεί η περίπτωση του τέλους της ζωής ενός ανθρώπου από γιατρό, όταν η ζωή γίνεται δυσβάστακτη και είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο ότι επίκειται ο θάνατος χωρίς ορατή προοπτική θεραπείας.Αλεξάνδρα Ατταλίδου - Βουλεύτρια Οικολόγων
Αν έχω μία ανίατη ασθένεια που είναι μη ανατρέψιμη να περάσω τη διαδικασία του να μην ελέγχω το ίδιο μου το σώμα το να χάνει σιγά σιγά κάποιος άνθρωπος την αξιοπρέπεια του.
Στην Ε.Ε. σήμερα, η ενεργητική ευθανασία είναι νόμιμη σε μόλις 3 κράτη, Βέλγιο – Ολλανδία και Λουξεμβούργο, ενώ σε πολλά άλλα νομιμοποιημένη είναι η διακοπή των υποστηρικτικών μηχανημάτων που οδηγούν τελικά τον ασθενή στο θάνατο.
Κωνσταντίνος Φελλάς - Πρόεδρος Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής
Ελεύθερα και χωρίς εξωτερικές πιέσεις, ο άνθρωπος, ο ασθενής να μπορεί να επιλέξει, αν θα μπορεί να προχωρήσει με μια ιατρική παρέμβαση. Έχει να κάνει με την αξιοπρέπεια. Πως προστατεύεται η αξιοπρέπεια του ασθενή.
«Ανοικτοί» σε συζήτηση αλλά με σοβαρές επιφυλάξεις εμφανίζονται πάντως από πλευράς τους οι υποψήφιοι Πρόεδροι.
Αβέρωφ Νεοφύτου
- Μη ιδιωτικό θέμα καθώς απαιτεί τη συμμετοχή άλλων ατόμων, αγγίζοντας ηθικούς και δεοντολογικούς κανόνες.
- Μεγάλη συζήτηση που απαιτεί τη μέγιστη δυνατή συναίνεση
Ανδρέας Μαυρογιάννης
- Υπέρ της θέσπισης κάτω από αυστηρές προϋποθέσεις, με σαφές νομικό πλαίσιο και ασφαλιστικές δικλίδες.
Νίκος Χριστοδουλίδης
- Εξαιρετικά ευαίσθητο και πολυδιάστατο ζήτημα που εγείρει ερωτήματα βιοηθικής, ιατρικής, νομικής και κοινωνικής φύσεως
- Ο δημόσιος διάλογος πρέπει ν’ αποσκοπεί στο συγκερασμό του δικαιώματος στην ιδιωτική ζωή και στην αυτοδιάθεση, με τη θεμελιώδη αρχή περί αξίας και προστασίας της ανθρώπινης ύπαρξης
- Διασφαλιση μη παρείσφρησης καταχρηστικών πρακτικών
Αχιλλέας Δημητριάδης
- Υπέρ του δικαιώματος στη ζωή και στον αξιοπρεπή θάνατο
- Ιατρικό Συμβούλιο να θέτει όρους που να διασφαλίζουν την ελεύθερη επιλογή του ατόμου
Κωνσταντίνος Χριστοφίδης
- Υπέρ - Κάθε ενήλικας έχει το δικαίωμα να αποφασίζει για τη ζωή του
Χρίστος Χρίστου
- Εναντίον. Κανείς δεν έχει το δικαίωμα να διακόψει την ζωή κάποιου άλλου.
Αποτέφρωση και... πολιτική κηδεία
Τι και αν η Εκκλησία και μέρος της κυπριακής κοινωνίας με βαθιά ριζωμένα στο DNA της θέματα πίστης και θρησκείας, στεκόταν απέναντι στη νομοθετική ρύθμιση της αποτέφρωσης, η Βουλή των Αντιπροσώπων ενέκρινε ομόφωνα στις 07 Απριλίου του 2016, το νόμο για την καύση των νεκρών.
- Μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Κύπρου, Χρυσόστομος Β’
- Είναι ανθρώπινο δικαίωμα αν κάποιος θέλει να καεί, δουλειά δική του. Εκείνος που θα δηλώσει εκ των προτέρων ότι θέλει να καεί, η Εκκλησία δεν προτίθεται να του κάνει κηδεία.
Παρά την ψήφισή του, ο νόμος για σχεδόν 7 ολόκληρα χρόνια παραμένει ανεκμετάλλευτος, καθώς οι προδιαγραφές που θέτει, ανεβάζουν το κόστος κατασκευής κρεματόριου πάνω από τα 4 εκατομμύρια ευρώ, επένδυση που εξαιρετικά δύσκολα θα μπορέσει να αποσβεστεί από τους επαγγελματίες του κλάδου.
Θρησκευτικές πεποιθήσεις – προσωπικές ιδεολογίες - έλλειψη χώρου αλλά αυξημένο κόστος ταφής, στρέφουν ολοένα και περισσότερους στην ιδέα της αποτέφρωσης και της πολιτικής κηδείας, χωρίς ωστόσο να έχουν τη δυνατότητα σήμερα να την υλοποιήσουν.
Σχεδόν στο σύνολό τους, οι ερωτηθέντες υποψήφιοι για την Προεδρία, Νεοφύτου – Μαυρογιάννης – Χριστοδουλίδης – Δημητριάδης – Χριστοφίδης, τάσσονται ΥΠΕΡ πολιτικής κηδείας και αποτέφρωσης, για όσους τις επιθυμούν, καθώς κάθε άνθρωπος έχει δικαίωμα επιλογής του τρόπου κηδείας του.
Μοναδική εξαίρεση, ο Πρόεδρος του ΕΛΑΜ Χρίστος Χρίστου, διαφωνεί τόσο με την πολιτική κηδεία, όσο και με την αποτέφρωση, επικαλούμενος θρησκευτικούς λόγους και πεποιθήσεις.
Την Κυριακή ο λαός προσέρχεται στην κάλπη για την ανάδειξη του ενός, που θα θέσει τις βάσεις για σεβασμό όλων των πολιτών, σε μια Κύπρο χωρίς διακρίσεις, προασπιστή των ανθρωπίνων δικαιώματων και ελευθεριών κάθε ανθρώπου. Μια Κύπρο ευρωπαϊκή, που να αξίζει και να σέβεται όλους τους κατοίκους της.
