«Μόνο ο πολιτισμός, μόνο οι τέχνες μπορούν να δώσουν στον άνθρωπο εκείνο που χρειάζεται για να ζήσει με αξιοπρέπεια ως άτομο και με σεβασμό προς τους άλλους.»
Θα μπορούσε το σχολείο να φυτέψει το σπόρο των τεχνών; Να καλλιεργήσει πολιτισμό και να γεννήσει καλλιτέχνες; Ίσως μοιάζει με ουτοπικό όνειρο είναι όμως το παρόν και το μέλλον της εκπαίδευσης σήμερα στην Κύπρο; Όλα αυτά μέσω του προγράμματος Σχολεία Πρεσβευτές Πολιτισμού. Εμείς μιλήσαμε με την Συντονίστρια Πολιτιστικής Παιδείας Έλενα Περικλέους.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
«Δεν ήταν εύκολο το εγχείρημα. Καταφέραμε να σχεδιάσουμε ένα πρόγραμμα αρκετά ευέλικτο, έτσι ώστε μπαίνοντας στις σχολικές μονάδες, όλων των βαθμίδων, να φέρουμε τους μαθητές μας, την επόμενη γενιά, σε επαφή με τον πολιτισμό/και ταυτόχρονα να τους βοηθήσουμε μέσα από τη διαδικασία της επαφής με τους καλλιτέχνες, με τους δημιουργούς, να ανακαλύψουν τα ταλέντα τους, να δουν τι τους αρέσει στην τέχνη, και να αποφασίσουν να εκφραστούν μέσα από την τέχνη.»
Σε ένα πρόγραμμα που οι ίδιοι οι μαθητές σχεδιάζουν…
«Από τα πρώτα στοιχεία που οφείλουν να κάνουν όσοι συμμετέχουν στο πρόγραμμα είναι να δημιουργήσουν την μαθητική πολιτιστική επιτροπή και μαζί με τους μαθητές να σχεδιάσουν το πρόγραμμα. Να καλέσουν στη συνέχεια τους δημιουργούς, τους πρεσβευτές και τις πρέσβειρες του πολιτισμού και όλοι μαζί να ξεκινήσουν να ανακαλύπτουν τον πολιτισμό μέσα από τις τέχνες.»
Πώς ακριβώς; Τα σχολεία επιδεικνύουν ενδιαφέρον, λαμβάνουν χρηματοδότηση κι εισέρχονται στον κόσμο της δημιουργίας.
«Οι καλλιτέχνες πηγαίνουν στα σχολεία, συνεργάζονται με τα παιδιά, έχουμε τελικό παραδοτέο, δηλαδή μπορεί να είναι μια θεατρική παράσταση, μια έκθεση τέχνης, ζωγραφικής, έχουμε κεραμική. Τα αποτελέσματα ποικίλουν, γιατί ποικίλουν και οι στοχεύσεις του κάθε σχολείου, το οποίο ετοιμάζει το σχέδιο δράσης στη βάση των αναγκών του. Των αναγκών των παιδιών, των ιδιαιτεροτήτων της περιοχής στην οποία βρίσκεται το σχολείο.»
Το πρόγραμμα «έτρεξε» πιλοτικά κατά την περασμένη σχολική χρονιά και πλέον απλώνει ρίζες και σε άλλα σχολεία.
«Στην πιλοτική φάση του προγράμματος συμμετείχαν 15 σχολεία από όλες τις βαθμίδες. Φέτος επεκτείνεται το πρόγραμμα, διπλασιάζονται τα σχολεία και στην προσπάθεια μας ως τμήμα σύγχρονου πολιτισμού να απλώσουμε το πρόγραμμα και στις άλλες σχολικές μονάδες αναπτύξαμε έναν μικρότερου βεληνεκές πρόγραμμα που ενθαρρύνει τις καλλιτεχνικές συνεργασίες με δημιουργούς, με καλλιτέχνες και στις υπόλοιπες σχολικές μονάδες.»
Μαθητές κι εκπαιδευτικοί αξιολόγησαν το πρόγραμμα δίνοντας στο Υφυπουργείο Πολιτισμού αφορμή, θάρρος και πείσμα να το επεκτείνουν.
«Όταν τα παιδιά λένε ότι για πρώτη φορά εξυπνούσα το πρωί και ήθελα να πάω στο σχολείο, αντιλαμβάνεστε ότι είναι πάρα πολύ σπουδαίο. 6:00 Όταν έχουμε σχόλια γραπτά από εκπαιδευτικούς που λένε ότι άλλαξαν το ήθος και η κουλτούρα του σχολείου, ότι εμπλακήκαν στο συγκεκριμένο πρόγραμμα με παιδιά με μεταναστευτική βιογραφία και κατάφεραν μέσα από το πρόγραμμα να ενσωματωθούν μαζί με το υπόλοιπο σχολείο, να γίνουν πιο αποδεκτοί, να δείξουν και οι ίδιοι ότι αξίζουν και τι κουβαλούν μαζί τους. Γιατί οι μετανάστες μας έρχονται κουβαλώντας μια βαλίτσα γεμάτη πολιτισμό, τον δικό τους πολιτισμό. Και η ενσωμάτωση σε έναν καινούριο πολιτισμό γίνεται πολύ ευκολότερα μέσα από τον πολιτισμό.»
Το λογότυπο του προγράμματος σχεδιάστηκε από τους μαθητές του 5ου Δημοτικού Σχολείου Αγλαντζιάς οι οποίοι συμμετείχαν στην πιλοτική φάση, φιλοτέχνησαν τρία λογότυπα και ψήφισαν αυτό που θα γινόταν τελικά παράσημο για όσους συμμετέχουν και συμβάλλουν στην ανύψωση του πολιτισμού.
«Τα παιδιά σκέφτηκαν ότι ο πολιτισμός είναι το σπίτι μας, ότι νιώθουμε ασφαλή σε έναν χώρο όπου έχουμε επαφή με την παράδοση του πολιτισμού μας και με τη δημιουργία. Οπότε αν θα δείτε στο λογότυπο τα σπίτια που συμβολίζουν τον πολιτισμό ως στέγη και ταυτόχρονα ο πολιτισμός είναι ο κόσμος μας. Γι’ αυτό και συνοδεύει το λογότυπο ο πλανήτης Γη. Και ότι ο πολιτισμός εν κοινός, κάποιες βασικές αρχές αξίες πολιτισμού εντοπίζονται στους πολιτισμούς όλων των χώρων, όλων των εθνών.»
Κάπως έτσι, μέσα από τις τέχνες, μέσα από τον πολιτισμό μας, οι μαθητές, η νέα γενιά, λαμβάνουν ένα από τα πιο χρήσιμα εχέγγυα, παιδεία, πολιτιστική και συνάμα…κοινωνική.
«Θέλουμε να γίνει ο κόσμος μας καλύτερος. Να γίνουν οι άνθρωποι καλύτεροι, να μάθουν να εκτιμούν τον πολιτισμό, να πηγαίνουν αργότερα ως κοινό στο θέατρο, να επισκέπτονται εκθέσεις τέχνης, να εκτιμούν την παράδοση, την άυλη πολιτιστική κληρονομιά μας και νιώθουμε ότι μέσα από τούτη είναι τη διαδικασία πραγματικά αλλάζουμε τον κόσμο.»
Αν είσαι καλλιτέχνης, μπορείς να γίνεις κι εσύ πρεσβευτής πολιτισμού δηλώνοντας συμμετοχή στο ανοιχτό κάλεσμα του Υφυπουργείου.
