Μετά την Ευρώπη και τις ΗΠΑ, το πρώτο κρούσμα της ευλογιάς των πιθήκων, της σπάνιας νόσου που ενδημεί στην Αφρική ανακοίνωσε και Αυστραλία κάνοντας όλο και περισσότερους να αναρωτιούνται πόσο απειλητική είναι η ασθένεια, ποια είναι τα συμπτώματα και πόσος είναι ο χρόνος επώασης.
Η αύξηση περιστατικών προκαλεί ανησυχία και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ανακοίνωσε ότι παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις.
Η Κύπρος βρίσκεται σε εγρήγορση και αναμένει μέχρι την ερχόμενη Δευτέρα κατευθυντήριες οδηγίες από ECDC και Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και στη συνέχεια θα σταλεί εγκύκλιος στους γιατρούς.
Η "διαδρομή" της νόσου που έφτασε στην ΕΕ
Μέσω ανάρτησής του στο facebook, ο επιδημιολόγος Δρ Μιχάλης Βωνιάτης εξηγεί πως πρόκειται για μια ιογενή νόσο και πως η μετάδοση από άνθρωπό σε άνθρωπο γίνεται κυρίως μέσω μεγάλου μεγέθους σταγονιδίων.
Όπως αναφέρει, στις 7 Μαϊου του 2022 ανακοινώθηκε από την Αρχή Ασφάλειας Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου το πρώτο περιστατικό "ευλογιάς των πιθήκων" που ήταν εισαγόμενο. Στις 14 Μαϊου 2022, ανακοινώθηκαν 2 ακόμη περιστατικά που ζούσαν στο ίδιο σπίτι, χωρίς όμως ιστορικό ταξιδιού ή επαφής με το εισαγόμενο περιστατικό. Στις 16 Μαϊου 2022 ακόμη 4 περιστατικά ανακοινώθηκαν, που και αυτά δεν είχαν ιστορικό ταξιδιού ή επαφής με το εισαγόμενο περιστατικό ή τα περιστατικά της 14ης Μαϊου. Επισημαίνει ότι τα τέσσερα κρούσματα της 16ης Μαϊου ήταν νεαροί που είχαν σεξουαλική επαφή με άνδρες.
"Επιπρόσθετα, στις 18 Μαϊου 2022, η Πορτογαλία ανακοίνωσε 5 επιβεβαιωμένα περιστατικά ευλογιάς των πιθήκων και περισσότερα από 20 ύποπτα περιστατικά. Όλα τα περιστατικά ήταν ανάμεσα σε νεαρούς άνδρες".
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Σημείωσε πως η μετάδοση από άνθρωπο σε άνθρωπο γίνεται κυρίως μέσω μεγάλου μεγέθους σταγονιδίων.
"Επειδή τα μεγάλου μεγέθους σταγονίδια δεν μπορούν να ταξιδέψουν μακριά, απαιτείται παρατεταμένη έκθεση πρόσωπου με πρόσωπο. Ο ιός μπορεί επίσης να εισέλθει στο ανθρώπινο σώμα μέσω υγρών του σώματος, από τις δερματικές εστίες του εξανθήματος ή με έμμεση επαφή δερματικών εστιών".
Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν πυρετό, πονοκέφαλο, μυαλγίες, οσφυαλγία, πρήξιμο των λεμφαδένων, ρίγος και καταβολή δυνάμεων.
"Τυπικά ένα δερματικό εξάνθημα αναπτύσσεται που ξεκινά από το πρόσωπο και στη συνέχεια εξαπλώνεται σε άλλα μέρη του σώματος περιλαμβανομένων και των γεννητικών οργάνων. Το εξάνθημα αναπτύσσει διάφορα στάδια, και μπορεί να μοιάζει με ανεμοευλογιά ή σύφιλη, πριν τελικά δημιουργήσει μια φουσκαλίδα/πληγή, που τελικά επουλώνεται. Όλες οι δερματικές εστίες αναπτύσσονται ταυτόχρονα εν αντιθέσει με την ανεμοευλογιά και τη σύφιλη".
Το ποσοστό θνητότητας
Σύμφωνα με τον Δρ. Βωνιάτη ο χρόνος επώασης είναι τυπικά έξι με δεκαέξι ημέρες ωστόσο /μπορεί να φτάσει μέχρι και τις 21 ημέρες.
"Όταν οι φουσκαλίδες επουλωθούν το άτομο δεν μεταδίδει. Η κλινική διαδρομή της ευλογιάς των πιθήκων είναι συνήθως ελαφριά. Το στέλεχος της Δυτικής Αφρικής που εντοπίζεται στις περιπτώσεις που ανακοινώθηκαν στην Ευρώπη, έχει θνητότητα της τάξης του 3.6% σε μελέτες που έγιναν σε Αφρικανικές χώρες. Η θνητότητα είναι ψηλότερη μεταξύ των παιδιών και νεαρών ενηλίκων, τα δε ανοσοκατασταλμένα άτομα κινδυνεύουν να νοσήσουν βαριά. Οι περισσότεροι ασθενείς αναρρωνουν μέσα σε μερικές εβδομάδες".
Τα περιστατικά απομονώνονται και εντοπίζονται οι άμεσες επαφές. Ο Δρ. Βωνιάτης, σημειώνει πως εάν το εμβόλιο για την ευλογιά είναι διαθέσιμο σε μια χώρα μπορεί να χορηγηθεί σε ψηλού κινδύνου άμεσες επαφές αφού γίνει αξιολόγηση του ωφέλους έναντι του κινδύνου.
"Για άτομα που νοσούν βαριά μπορεί να χρησιμοποιηθεί αντιϊκή θεραπεία με εγγεγραμένα αντιϊκά φάρμακα".
Γιατί ονομάστηκε ευλογιά των πιθήκων;
Η ευλογιά των πιθήκων πήρε το όνομά της το 1958 όταν «δύο κρούσματα ασθένειας που μοιάζει με ευλογιά εμφανίστηκαν σε αποικίες πιθήκων που κρατήθηκαν για έρευνα», ανέφερε το CDC.
Ωστόσο, ο κύριος φορέας της νόσου της ευλογιάς των πιθήκων είναι ακόμα άγνωστος, αν και «εκτιμάται ότι τα αφρικανικά τρωκτικά παίζουν ρόλο στη μετάδοση», ανέφερε η υπηρεσία.
Το πρώτο γνωστό κρούσμα ευλογιάς των πιθήκων σε ανθρώπους καταγράφηκε το 1970 στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό κατά τη διάρκεια μιας περιόδου εντατικών προσπαθειών για την εξάλειψη της ευλογιάς, σύμφωνα με το CDC.
Μετά από 40 χρόνια χωρίς καμία αναφορά κρουσμάτων, η ευλογιά των πιθήκων επανεμφανίστηκε στη Νιγηρία το 2017. Από τότε, έχουν αναφερθεί περισσότερα από 450 κρούσματα στη Νιγηρία και τουλάχιστον οκτώ γνωστά κρούσματα εξαγωγής διεθνώς.
Το 2003, ένα μικρό ξέσπασμα στις Ηνωμένες Πολιτείες εμφανίστηκε σε ιδιοκτήτες κατοικίδιων κυνόμυων. Το ξέσπασμα προήλθε από το ζωολογικό πάρκο του Ιλινόις, έξω από το Σικάγο, όταν ένας έμπορος εξωτικών ζώων κρατούσε νεαρούς κυνόμυες κοντά σε έναν μολυσμένο αρουραίο από τη Γκάμπια (Cricetomys gambianus) που εισήχθη πρόσφατα από την Άκρα της Γκάνας.
Εβδομήντα ένα άνθρωποι φέρονται να μολύνθηκαν, από τους οποίους κανένας δεν πέθανε. Το 2005, 49 περιπτώσεις αναφέρθηκαν στο Σουδάν για πρώτη φορά, χωρίς θάνατο.
