Επιθέσεις σε βάρος διανομέων και οδηγών λεωφορείων, εμπρησμοί σχολικών αιθουσών, ρητορική μίσους και σχολικός εκφοβισμός. Η νεανική παραβατικότητα ξαναβρέθηκε στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης, με αφορμή τα έκτροπα που εκτιλύχθηκαν κατά την περίοδο του Πάσχα. Με τις ευθύνες να έχουν μετατραπεί σε «μπαλάκι» μεταξύ αστυνομικών αρχών, κοινωνίας και πολιτικών ιθυνόντων, εγείρονται ερωτήματα για το καθεστώς ανομίας που επικρατεί αλλά και την αδυναμία του κράτους να εφαρμόσει με αυστηρότητα και συνέπεια τον νόμο που ψηφίστηκε το 2021.

Για το θέμα μίλησαν στην εκπομπή Alpha Ενημέρωση ο Νομικός, Ανδρέας Χρίστου, και ο Σχολικός Ψυχολόγος, Γιώργος Πογιατζής.

Χωρίς δομές και επιμελητές

Όπως εξηγεί ο κ. Χρίστου, παρότι το 2021 ψηφίστηκε νομοθεσία που καθορίζει τα 14 έτη ως ηλικία αξιόποινης εγκληματικής συμπεριφοράς, πρακτικά, δεν εφαρμόζεται. Ταυτόχρονα, ο χειρισμός των υποθέσεων που αφορούν παιδιά κάτω των 14 ετών, παραμένει αόριστος.

Αρχικά, δεν υπάρχουν δομές κράτησης ανηλίκων, κάτι θα έπρεπε να είχε υλοποιηθεί ήδη από το επόμενο έτος ψήφισης του συγκεκριμένου νομοσχεδίου. Αντιθέτως, οι ανήλικοι διαμένουν σε ειδική πτέρυγα των Κεντρικών Φυλακών. Χώροι που, σύμφωνα με τον κύριο Πογιατζή, δεν είναι διαμορφωμένοι κατάλληλα, ώστε να συμβάλλουν στην αναμόρφωση των ανηλίκων. Ουσιαστικά, η μόνη διαφορά είναι η μη ύπαρξη άλλων καταδικασμένων στον ίδιο χώρο. «Η υφιστάμενη συνθήκη θα ενισχύσει ακόμη περισσότερο τις παραβατικές συμπεριφορές, δεδομένου ότι απουσιάζει το πλαίσιο της συμμόρφωσης», εκτιμα ο ίδιος.

Παράλληλα, παρά τις πρόνοιες του νόμου, μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν οι λεγόμενοι επιμελητές, ενώ ακόμη και οι υποθέσεις εκδικάζονται, χωρικά, στις κοινές δικαστικές αίθουσες, με τους ίδιους Δικαστές.

Όπως τονίζει ο Ανδρέας Χρίστου, στο πλαίσιο της εφαρμογής του νόμου, θα πρέπει να προσεγγιστεί με προσοχή και το θέμα της βούλησης του ίδιου του ανηλίκου, καθώς και να διασφαλιστεί ότι έχουν εκ των προτέρων γνώση τόσο των διατάξεων, όσο και της διαδικασίας στην οποία θα υποβληθούν. Γι’ αυτό, εξάλλου, και κατά τον ίδιο, είναι αναγκαία η εκπαίδευση τόσο των παιδιών, όσο και των γονέων.

«Δημιουργείται ένα μπάχαλο»

Ερωτηθείς κατά πόσο θα είναι αποδοτικό το μέτρο διασύνδεσης της μαθητικής διαγωγής με την εξωσχολική συμπεριφορά, ο Γιώργος Πογιατζής εξέφρασε την αμφιβολία του, τονίζοντας ότι δε μπορεί να λειτουργήσει αποδοτικά, μεμονωμένα. Αντιθέτως, θα πρέπει να συνυπάρξει με άλλα μέτρα. «Από μόνο του δε θα μπορεί να λειτουργήσει ή δε θα λειτουργήσει όπως θα το θέλαμε».

Αναφερόμενος στις περιπτώσεις υποθέσεων όπου εμπλέκονται ανήλικοι κάτω των 14 ετών, έκανε λόγο για «μπάχαλο», ενώ έκανε λόγο για περιπτώσεις όπου τα παιδιά, λόγω ακριβώς αυτού του νομικού κενού, γίνονται αντικείμενο εκμετάλλευσης.

Διαπιστώνοντας μια διαδικασία μετατόπισης ευθυνών, όπου το κάθε μέρος περιορίζεται στο δικό του πλαίσιο, ο κύριος Πογιατζής ανέφερε ότι το πρόβλημα δε ξεκινά από το σχολείο. Ωστόσο, στο σχολείο υπάρχει η δυνατότητα παρέμβασης σε όλα τα επίπεδα, εν αντιθέσει με την οικογένεια εντός της οποίας είναι δύσκολο να υπεισέλθει κανείς χωρίς άδεια. «Το πρόβλημα το μεγάλο είναι ότι δεν αξιοποιούμε ουσιαστικά τεχνικά τον χρόνο που έχουμε με τα παιδιά στο σχολείο».

Καταλήγοντας, σημείωσε ότι είναι διαφορετικό κανείς να μιλάει για την ευθύνη της οικογένειας και άλλο για ψυχομετρικά εργαλεία που, έχουν εγκριθεί αλλά, δε χρησιμοποιούνται, με αποτέλεσμα την αδυναμία αξιολόγησης επικίνδυνων συμπεριφορών.