Ο κουρκουτάς της Κύπρου αντιστοιχεί σε ένα ξεχωριστό είδος το οποίο μάλιστα εντοπίζεται μόνο στην Κύπρο σύμφωνα με μελέτη του γενετικού υλικού του η οποία δημοσιεύτηκε σε επιστημονικό περιοδικό.
Η επικεφαλής της μελέτης διδάκτωρ Εμμανουέλα Καραμέτα μίλησε στην εκπομπή Alpha Ενημέρωση για τη σημασία της νέας αυτής προσθήκης στη βιοποικιλότητα της Κύπρου.
Όπως είπε η Δρ. Καραμέτα, κατά τη διάρκεια της έρευνας που διενεργήθηκε στο πλαίσιο της διδακτορικής της διατριβής, εξετάστηκε η εξελικτική πορεία του ζώου και έγιναν συγκρίσεις ως προς τη φυσιολογία του.
Ο κουρκουτάς είναι η σαύρα που έδωσε το όνομα "κροκόδειλος" στους μεγάλους κροκοδείλους που βλέπουμε στην Αφρική. Ωστόσο δεν έχει κάποια σχέση με τους κροκοδείλους, παρά μόνο ότι και τα δύο ανήκουν στην οικογένεια των ερπετών.
Μερικά από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κυπριακού κουρκουτά είναι ότι είναι μεγαλύτερος σε μήκος και σε βάρος, είναι σαν να φοράει ένα μαύρο ζακετάκι και προσπαθεί να αποφύγει την έντονη ζέστη.
"Το γεγονός ότι ο κουρκουτάς ζει μόνο στην Κύπρο και δεν είναι το ίδιο ζώο με αυτό που υπάρχει στη Συρία, στο Ισραήλ, στην Ελλάδα, αυτομάτως τον καθιστά λίγο πιο ευάλωτο γιατί η γεωγραφική έκταση στην οποία εξαπλώνεται είναι συγκεκριμένη... Αν ο κουρκουτάς εξαφανιστεί από την Κύπρο δεν θα υπάρχει πουθενά αλλού στον πλανήτη."
Η Κύπρος φιλοξενεί ένα μεγάλο αριθμό ενδημικών ειδών, όπως το ενδημικό φίδι και τη σαύρα του Τροόδους.
