Το μέγα θέμα των συνταξιοδοτικών σχεδίων ανέλυσε ο κ. Μιχάλης Χατζηχάννας, CEO Emergo Wealth και μέλος του πολυεπιχειρησιακού ταμείου προνοίας LifeGoals, στην εκπομπή Alpha Ενημέρωση.
Σύμφωνα με τον κ. Χατζηχάννα, δυστυχώς στην Κύπρο δεν υπάρχει η κουλτούρα της αποταμίευσης προκειμένου να έχουμε μια άνετη συνταξιοδότηση.
"Υπάρχει ένας παράγοντας ο οποίος ορίζει την συνταξιοδοτική υγεία ενός συνόλου και αυτό είναι το ποσοστό αναπλήρωσης. Το ποσοστό αναπλήρωσης είναι με λίγα λόγια το τι θα παίρνουμε στην σύνταξη σε σχέση με το τι παίρνουμε στα εργασιακά μας χρόνια."
Σύμφωνα με τον ίδιο, εργασιακά χρόνια είναι η 9ετία από τα 50 μέχρι τα 59 έτη, εκεί που θεωρητικά ο μισθός ενός εργαζόμενου είναι σχετικά ψηλός.
"Δυστυχώς στην Κύπρο αυτό το ποσοστό είναι πολύ χαμηλό."
Αποκαρδιωτικά είναι τα δεδομένα κυρίως για τις γυναίκες εργαζόμενες αφού σε σχέση με τις γυναίκες στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στην Κύπρο λαμβάνουν το πιο χαμηλό ποσοστό το οποίο ανέρχεται στο 39%. Όσον αφορά τους άντρες στην Κύπρο το ποσοστό που λαμβάνουν ανέρχεται στο 49%, ενώ ο ολικός πληθυσμός τοποθετείται στο 42%.
"Είμαστε 14 ολόκληρες μονάδες κάτω από τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης σύμφωνα με την Eurostat."
Αυτά τα ποσοστά, σύμφωνα με τον κ. Χατζηχάννα οφείλονται στην μη ύπαρξη κουλτούρας αποταμίευσης στην Κύπρο, στην καταναλωτική μανία που χαρακτηρίζει τους Κύπριους αλλά και σε θεσμικούς παράγοντες.
"Ο κόσμος αναμένει να συνταξιοδοτηθεί από το ταμείο κοινωνικών ασφαλίσεων ο οποίος είναι ο λεγόμενος πρώτος πυλώνας συνταξιοδότησης. Αυτό δυστυχώς δεν επαρκεί. Για να ζήσει κάποιος άνετα στην συνταξιοδότηση θα πρέπει να αναπληρώσει περίπου το 70-80% του υφιστάμενου μισθού του. Μέσω του ταμείου κοινωνικών ασφαλίσεων αυτό δεν μπορεί να είναι εφικτό, θα αναπληρώσει 30-50% εάν έδινε συνεισφορές σε τακτά χρονικά διαστήματα, κατά την διάρκεια της εργασιακής καριέρας του στις κοινωνικές ασφαλίσεις."
Για αυτό, σύμφωνα με τον ίδιο υπάρχει ο δεύτερος πυλώνας ο οποίος αφορά επαγγελματικά συνταξιοδοτικά ταμεία στα οποία μπορεί κάποιος να φυλάξει χρήματα με το κράτος να δίνει επαρκεί κίνητρα σε ότι αφορά τον φορολογικό παράγοντα καθώς υπάρχει φοροαπαλλαγή μέχρι και 10% του μισθού ενός εργαζομένου και ακόμα 10% φοροαπαλλαγή για την πλευρά του εργοδότη.
Η ελάχιστη συνεισφορά στα ταμεία προνοίας μέχρι και σήμερα δεν είναι νομικά κατοχυρωμένη, με τον κ. Χατζηχάννα να τονίζει ότι είναι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα στην Κύπρο. Όπως είπε, θα έπρεπε, χωρίς απαραίτητα να επωμίζεται το κόστος ο εργοδότης, να επιβληθεί η συμμετοχή των εργαζομένων σε επαγγελματικά ταμεία του κλάδου 2 για να υπάρχει αυτό το κίνητρο και η κουλτούρα.
"Η χρυσή τομή δεν έχει ακόμα βρεθεί, γιατί από την μια οι εργοδότες θεωρούν ότι είναι επιπλέων κόστος και από την άλλη οι εργαζόμενοι και τα σύνολα που τους εκπροσωπούν θεωρούν ότι κάτι που πρέπει να δοθεί δεν είναι αρκετό και εμείς λέμε ότι πρέπει να γίνει μια αρχή."
Το κράτος όπως είπε, θα πρέπει να αρχίσει να επιβάλει αυτό το πλαίσιο για να μπορούν οι εργαζόμενοι να συμμετέχουν στα επαγγελματικά ταμεία αφού σύμφωνα με τον ίδιο, μεγάλος αριθμός εργαζομένων επιθυμεί την συμμετοχή του σε κάποιο από τα επαγγελματικά ταμεία του κλάδου 2, αλλά δεν μπορούν καθώς οι εργοδότες τους δεν έχουν συμβληθεί με κάποιο επαγγελματικό ταμείο προνοίας.
Όσον αφορά την εξαγγελλία του Υπουργού Οικονομικών για επαναφορά του συνταξιοδοτικού σχεδίου στην Δημόσια Υπηρεσία, ο κ. Χατζηχάννας είπε ότι πρόκειται για ένα ταμείο το οποίο θα προβλέπει και αναδρομικά για την συνταξιοδότηση των υπαλλήλων που μέχρι τώρα δεν εντάσσοντας στα συνταξιοδοτικά συστήματα της Κυβέρνησης.
"Υπάρχουν δυο ειδών ταμεία για συνταξιοδότηση. Είναι τα συνταξιοδοτικά εγγυημένου ωφελήματος που ασχέτως του τι βάζεις στην άκρη ο εργαζόμενος θα πάρει με βάση μια εξίσωση που αφορά τους μισθούς και τα χρόνια εργασίας στο τέλος και υπάρχουν και τα ταμεία προνοίας τα οποία δεν έχουν εγγυημένο εισόδημα αλλά υπάρχει η συνεισφορά που κάνει ο εργαζόμενος και ανάλογα με το τι θα παράξει η επενδυτική πολιτική στο τέλος της ημέρας αυτό θα πάρει."
Το κλειδί είναι η απόδοση σύμφωνα με τον κ. Χατζηχάννα και για αυτό τα ταμεία αυτά θα πρέπει να εποπτεύονται ορθώς όχι μόνο για τα τυπικά θέματα αλλά και για τα επενδυτικά θέματα.
Σχετικά με τα ταμεία προνοίας που κουρεύτηκαν το 2013 μεσούσης της οικονομικής κρίσης, ο κ. Χατζηχάννας είπε ότι αν ακόμα εξαιρέσουμε τα αρνητικά επιτόκια, το να φυλάει κάποιος τα χρήματα του σε μια τράπεζα και να λέει ότι είναι 100% ασφαλισμένα δεν ισχύει.
"Τα τραπεζικά μας ιδρύματα είναι εύπορα και λειτουργούν μετά το 2013 με όλες τις κεφαλαιουχικές δικλίδες αλλά η προστασία η οποία δόθηκε από το κράτος μετά το κούρεμα του 2013 στα ταμεία προνοίας είναι προβληματική. Και είναι προβληματική επειδή τα ταμεία προνοίας καλύπτονται με €100,000 ανά τραπεζικό ίδρυμα ανά μέλος ταμείου προνοίας μόνο εάν ο εργαζόμενος δουλεύει σε μικρομεσαία επιχείρηση."
Ο ίδιος θεωρεί αυτήν την προστασία από το κράτος άδικη για τους εργαζόμενους που εργάζονται σε μεγάλες επιχειρήσεις ενώ την ίδια στιγμή την χαρακτήρισε και ως "απλά τυπική."
Μικρή και μεγάλη επιχείρηση καθορίζεται με βάση τον αριθμό των εργαζομένων. Για να θεωρείται μια επιχείρηση μεγάλη θα πρέπει να έχει πέραν των 250 εργαζομένων.
"Εάν η επιχείρηση είναι μεγάλη με βάση τους κανόνες της ΕΕ, πέραν των 250 ατόμων προσωπικό και κάποια στοιχεία ενεργητικού τότε αυτοί οι υπάλληλοι στο ταμείο προνοίας δεν καλύπτονται από την Κυπριακή Κυβέρνηση για τις €100,000 ανά άτομο. Αυτό είναι κάτι το οποίο έκανε απλά η Κυπριακή Δημοκρατία μετά το 2013 για να καθησυχάσει τον κόσμο, το οποίο όμως έχει να κάνει μόνο με τους υπάλληλους των μικρομεσαίων επιχειρήσεων."
Ερωτηθείς για το πως μπορεί να γνωρίζει κάποιος αν είναι ασφαλή τα χρήματα του ο κ. Χατζηχάννας είπε αρχικά ότι υπάρχουν 3 πυλώνες. Ο πρώτος πυλώνας είναι οι κοινωνικές ασφαλίσεις, ο δεύτερος πυλώνας είναι τα επαγγελματικά ταμεία προνοίας και ο τρίτος πυλώνας είναι η προσωπική επένδυση η οποία μπορεί να γίνεται με οποιονδήποτε τρόπο που μπορεί και πάλι να συμβάλει προς την συνταξιοδότηση και προς το να ανέβουν αυτά τα ποσοστά αναπλήρωσης τα οποία είναι ιδιαίτερα χαμηλά.
"Η δική μας συμβουλή είναι ότι κάποιος πρέπει να κατανοεί την δομή στην οποία εισέρχεται είτε είναι ταμείο προνοίας είτε είναι ασφαλιστικό προϊόν. Είναι δυο προϊόντα τα οποία διέπονται από διαφορετικές αρχές. Τα ταμεία προνοίας είναι κάτω από τον Έφορο Ταμείων Προνοίας και τα ασφαλιστικά προϊόντα είναι κάτω από τον Έφορο Ασφαλίσεων."
Τέλος ο κ. Χατζηχάννας είπε ότι ενώ υπάρχουν αρκετές διαφορές, σημασία έχει ότι αυτά τα ταμεία δίνονται μόνο μέσω του εργοδότη αφού στην Κύπρο αυτή την στιγμή δεν υπάρχει η λεγόμενη "Προσωπική Σύνταξη" (PEPP). Η προσωπική σύνταξη θα αρχίσει από φέτος να λειτουργεί και στην Κύπρο καθώς είναι κανονισμός της ΕΕ για να μπορεί ο κάθε εργαζόμενος και ατομικά να απολαμβάνει και φορολογικών κινήτρων να συνεισφέρει με σκοπό την συνταξιοδότηση.
Οι ενδιαφερόμενοι θα μπορούν να αποτίνονται σε παροχείς που θα εγκριθούν από τους τοπικούς θεσμούς και θα είναι και στην λίστα των ταμείων της ΕΕ που δικαιούνται να παρέχουν αυτήν την ατομική σύνταξη.
