Του Νικόλα Ζαννέττου - n.zannettos@alphacyprus.com.cy
Πιθανότητα μετακίνησης της άτυπης πενταμερούς τον Απρίλιο βλέπει ο Ε/κ διαπραγματευτής Ανδρέας Μαυρογιάννης ο οποίος σε συνέντευξη που παραχώρησε στο AlphaNews.live περιέγραψε αναλυτικά τους στόχους της άτυπης αυτής συνάντησης οι οποίοι όπως είπε δεν είναι ιδιαίτερα φιλόδοξοι και άρα μπορεί να υπάρξει θετικό αποτέλεσμα. Τονίζει ότι δεν μπορεί να υπάρξει μέση λύση ανάμεσα στη Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία που επιδιώκει η ε/κ πλευρά και τα δύο κράτη που λέει πως επιδιώκει η τουρκική.
Αυτούσια η συνέντευξη
Τα τελευταία 24ωρα διακινούνται πληροφορίες σε σχέση με τη συνεχιζόμενη μετακίνηση παρακάτω της άτυπης πενταμερούς. Υπάρχει και πληροφορία ότι πάει Απρίλιο, μετά δηλαδή τη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ, ευσταθεί αυτό;
Γίνονται συζητήσεις, συμμετέχω σε αυτές τις συζητήσεις, η δική μας επιθυμία βεβαίως είναι να γίνει η συνάντηση το ταχύτερο και δεν μας ευχαριστεί το γεγονός ότι είναι κυλιόμενη η ημερομηνία και μιλούσαμε αρχικά για πριν το τέλος του χρόνου, μετά για τις αρχές Ιανουαρίου, τέλη Ιανουαρίου, Μάρτιο, τώρα γίνεται λόγος και για Απρίλιο. Αυτό που μπορώ να πω είναι ότι όντως δεν έχει αποφασιστεί η ημερομηνία ούτε η τοποθεσία για την άτυπη συνάντηση κυρίως τα Ηνωμένα Έθνη μας λένε ότι είναι λόγω των δυσκολιών του κορωνοϊού, εμείς διαβλέπουμε ότι υπάρχουν και κάποιες τουρκικές μεθοδεύσεις.
Αυτές οι μεθοδεύσεις ήταν λέγαμε λόγω της Συνόδου Κορυφής ότι ήθελαν να την φέρουν όσο πιο κοντά γινόταν αλλά πριν τη Σύνοδο Κορυφής. Τώρα αν την πάνε μετά ποια είναι η σκοπιμότητα;
Δεν μπορώ να ξέρω ακριβώς ποια είναι η σκοπιμότητα, εκείνο που εγώ βλέπω είναι ότι όσο να ‘ναι επηρεάζει αν θέλετε τη Σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου η οποία είναι μέσα στην ατζέντα του να ασχοληθεί αφενός με κάποια περαιτέρω μέτρα λόγω μη συμμόρφωσης, αυτή είναι αν θέλετε η αρνητική διάσταση για την Τουρκία και ενδιαφέρει και εμάς και ταυτόχρονα γίνεται λόγος για μια θετική ατζέντα για την Τουρκία. Αντιλαμβάνεστε ότι και οι δύο αυτές διαστάσεις από την πραγματοποίηση της συνάντησης πριν και οι όποιες αποφάσεις επίσης πιθανόν επηρεάζουν και την άτυπη πενταμερή συνάντηση.
Την Τετάρτη είχαμε την πιο ξεκάθαρη δήλωση από τον Ερντογάν ότι στην άτυπη πενταμερή συζητάνε μόνο λύση δύο κρατών και τίποτα άλλο. Μας κάλεσε να το χωνέψουμε. Την Πέμπτη ο Τούρκος Αντιπρόεδρος από τα κατεχόμενα την χαρακτήρισε μια ιστορική δήλωση. Πως διαβάζετε αυτές τις αναφορές;
Έχουμε συνηθίσει τον τελευταίο καιρό να ακούμε ακραίες δηλώσεις. Εγώ αυτό που μπορώ να πω είναι ότι στην άτυπη πενταμερή ο στόχος και ο σκοπός είναι να συμφωνήσουμε την επανέναρξη των ουσιαστικών διαπραγματεύσεων δηλαδή να θέσουμε τη διαπραγμάτευση πίσω πάνω στις ράγες. Δεν είναι διαπραγμάτευση πριν τη διαπραγμάτευση, η θέση του κ. Ερντογάν είναι θέση του κ. Ερντογάν δεν πρόκειται επειδή έχουν αυτή τη θέση να μετακινηθούμε εμείς από την θέση μας που είναι θέση αρχής που έχει επισφραγιστεί από τόσα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας ότι προχωρούμε σε μια προσπάθεια για λύση Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας.
Σε περίπτωση που πάμε σε αυτή την άτυπη πενταμερή και η τουρκική πλευρά λέει θέλω λύση δύο κρατών, εμείς λέμε θέλουμε λύση ΔΔΟ, ακούγονται πολλά και για τον βρετανικό παράγοντα και κάποιες αναλύσεις για τις δηλώσεις του ΓΓ ότι αφήνουν χώρο για να τα βρούμε κάπου στη μέση. Θα πιεστούν όπως όλα δείχνουν και οι δύο πλευρές και εμείς και η τουρκική πλευρά για να τα βρούμε κάπου στη μέση. Που είναι αυτή η μέση;
Δεν μπορεί να υπάρξει μέση σε αυτό το ζήτημα. Για εμάς είναι ένα πολύ σημαντικό θέμα αρχής δεν πρόκειται να μετακινηθούμε από τη θέση για ΔΔΟ η οποία τυγχάνει της στήριξης του Σ.Α. των Η.Ε. και ο ίδιος ο ΓΓ ενεργεί με βάση μια αποστολή καλών υπηρεσιών και μια εντολή που του έδωσε το Σ.Α. που είναι αναζήτηση λύσης σε αυτό το πλαίσιο. Υπάρχει και όλο το κεκτημένο αυτής της διαδικασίας τόσα χρόνια δεν σκοπεύουμε να πάμε εκεί και να τα πετάξουμε από το παράθυρο. Και αν η τουρκική πλευρά επιμένει να βάζει όλα αυτά τα θέματα στο τραπέζι μπορεί να τα βάλει αλλά εμείς δεν πρόκειται να συγκατανεύσουμε σε τέτοιου είδους προσανατολισμούς της διαπραγμάτευσης. Πρέπει να προσθέσω ότι αυτό που έχει πει ο Γ.Γ. δεν είναι ότι ο ίδιος συμφωνεί ή διαφωνεί ή ποια είναι η θέση του επί της ουσίας. Ο Γ.Γ. έχει πει ότι δεσμεύεται από τις παραμέτρους και τα ψηφίσματα και μόνο αν όλοι συμφωνούν θα ζητήσει από το Σ.Α. να του δώσει παραπάνω χώρο και να διευρύνει το πλαίσιο εντός του οποίου μπορεί να κινηθεί. Σας λέω ξεκάθαρα ότι η δική μας πλευρά δεν συμφωνεί στη διεύρυνση αυτού του πλαισίου.
Γνωρίζουμε ότι η διαπραγματευτική ομάδα παρουσίασε κάποιες μελέτες και αναλύσεις στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας το βράδυ της Τετάρτης για το πως αντιμετωπίζουμε τις θέσεις της τουρκικής πλευράς στην άτυπη πενταμερή. Πως θα απαντήσουμε για παράδειγμα στα δύο κράτη, κυριαρχική ισότητα κ.ο.κ. Η αποκεντρωμένη ομοσπονδία είναι μια απάντηση; Αυτός είναι ο προσανατολισμός μας;
Η εργασία που επιτελείται στο επίπεδο της ομάδας μελετών, των συμβούλων μας, της ομάδας στήριξης, είναι μια εργασία που δεν ξεκινά και τελειώνει σε δυο ώρες, είναι σε εξέλιξη. Έχει όντως ζητήσει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας να ετοιμαστούν κάποιες μελέτες και κάποιες πολύ σοβαρές αναλύσεις για να προετοιμαστούμε για όποια συζήτηση γίνει είτε στην άτυπη πενταμερή είτε στο περιθώριο, είτε αμέσως μετά. Γενικά η δική μας πλευρά προετοιμάζεται για όλα τα σενάρια ενόψει επανέναρξης των διαπραγματεύσεων. Τώρα το θέμα της αποκεντρωμένης ομοσπονδίας είναι απόλυτα σαφές και ξεκάθαρο ότι είναι μια εισήγηση του Προέδρου της Δημοκρατίας μαζί και με κάποιες άλλες ιδέες που υπέβαλε ο Πρόεδρος μετά το Κραν Μοντάνα απαντώντας στην έκκληση του ΓΓ για υποβολή νέων ιδεών. Αυτές οι νέες ιδέες έχουν νόημα μόνο εντός του πακέτου του ΓΓ. Δεν είναι γενικά και αφηρημένα αλλά νέες ιδέες για να βοηθήσουν στην επίτευξη συμφωνίας επί του πακέτου. Οπόταν δεν επηρεάζουν καθόλου την επιμονή της πλευράς μας σε λύση ΔΔΟ. Μέσα από την αποκέντρωση της άσκησης εξουσιών αυτό το οποίο επιζητεί η δική μας πλευρά είναι στο μέτρο του δυνατού με βάση την επικουρικότητα και την αναλογικότητα οι πολίτες αυτού του τόπου είτε κατοικούν στο βόρειο είτε στο νότιο μέρος και ανεξάρτητα σε ποια συνιστώσα πολιτεία θα κατοικούν να μπορούν να βλέπουν τις αποφάσεις που τους αφορούν άμεσα να λαμβάνονται όσο το δυνατόν πιο κοντά τους. Αυτό δεν επηρεάζει καθόλου την ευρύτερη δομή και διάρθρωση του κράτους ως ένα κράτος με μία διεθνή προσωπικότητα, μια κυριαρχία, μία υπηκοότητα, ένα κράτος που θα συνεχίσει να είναι μέλος των ΗΕ και της ΕΕ και θα ασκεί όλες εκείνες τις αρμοδιότητες που είναι απαραίτητες για να υπάρχει μια κρατική δομή η οποία να είναι μία και αδιαίρετη.
Έχουμε καταλήξει στο ποιες θα μπορούσαν να είναι αυτές οι εξουσίες που θα αποκεντρωθούν;
Έχουμε κάνει σκέψεις κυρίως για τον τρόπο που μπορεί να γίνει αυτό και μπορεί να επεκταθεί σε πάρα πολλούς τομείς. Δεν είναι όπως κακως λέχθηκε από κάποιους κατά καιρούς ότι είναι μια νέα κατανομή αρμοδιοτήτων. Μπορεί να υπάρχουν και κάποιες αρμοδιότητες, αλλά πιο πολύ είναι τρόπος άσκησης των εξουσιών και των αρμοδιοτήτων όπως για παράδειγμα ότι μπορεί η ΕΕ, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση, το ομοσπονδιακό κοινοβούλιο να νομοθετεί για την κλιματική αλλαγή και θέματα περιβάλλοντος. Δεν σημαίνει ότι η εφαρμογή θα γίνει από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση, μπορεί να γίνει από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση.
Υπάρχει κάποιο άλλο παράδειγμα να φέρουμε; Τι θα μπορούσε να αποκεντρωθεί;
Πάρα πολλά παραδείγματα. Οι αρχαιότητες για παράδειγμα είναι κάτι το πολύ χαρακτηριστικό που έχει να κάνει με τη φυσιογνωμία της πολιτείας μας και από τη φύση τους οι αρχαιότητες δεν μπορούν να ανήκουν ιδιοκτησιακά στον ένα ή στον άλλο. Δηλαδή αν ανακαλυφθεί κάτι στην περιοχή του Αποστόλου Ανδρέα δεν θα έχει διαφορετική μεταχείριση από το καθεστώς του από κάτι που ανακαλύφθηκε στην Πάφο. Αυτό όμως δεν σημαίνει όμως ότι η περίφραξη και συντήρηση των χώρων, τα μουσεία δεν θα τυγχάνουν διαχείρισης από τις συνιστώσες πολιτείες. Αντίθετα, αυτό πρέπει να γίνεται και με αυτούς τους τρόπους θα προσπαθήσουμε με όλα τα θέματα στο μέτρο του δυνατού να δημιουργήσουμε μια πολιτεία που να είναι φιλική προς τον πολίτη και όσο το δυνατό οι αποφάσεις να λαμβάνονται κοντά του.
Μιλάτε με την Τζέιν Χολ Λουτ όλο αυτό το διάστημα, ανταλλάζεται απόψεις, υπάρχει μια διεργασία εδώ και πολύ καιρό. Για ποιο πράγμα προετοιμαζόμαστε τελικά; Είναι ένα νέο έγγραφο; Είναι μια τροποποίηση του πλαισίου Γκουτέρες αυτό που θα επιδιωχθεί σε αυτή την άτυπη πενταμερή; Ποιο είναι το αποτέλεσμα που θα μας οδηγήσει στην επανέναρξη διαπραγματεύσεων;
Όπως είπα και προηγουμένως αυτή η άτυπη συνάντηση είναι κυρίως διαδικαστικού χαρακτήρα, για να συμφωνήσουν όλοι οι εμπλεκόμενοι ότι έχουν την πολιτική βούληση να εμπλακούν σε ουσιαστική διαπραγμάτευση και έχουν όλοι την πολιτική βούληση να δημιουργήσουν το κατάλληλο περιβάλλον για ουσιαστική διαπραγμάτευση. Σε αυτό το πλαίσιο κολλά και η εισήγηση του Προέδρου για μεγάλα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης που να είναι game changers όπως τα λέμε και σε αυτό το πλαίσιο είναι που μπαίνουν και όλες εκείνα τα αιτήματα της πλευράς μας για τερματισμό των νέων τετελεσμένων για τερματισμό οποιονδήποτε παραβιάσεων στις θαλάσσιες ζώνες κ.ο.κ. Αυτά δεν θα είναι αναγκαστικά επί της ουσίας το αντικείμενο της άτυπης πενταμερούς. Αυτά θα είναι μέρος της απόφασης της άτυπης πενταμερούς να προχωρήσουμε στην προετοιμασία της ουσιαστικής διαπραγμάτευσης. Επίσης στην άτυπη πενταμερή θα πρέπει να συζητήσουμε το που, πότε, πως θα γίνει η ουσιαστική διαπραγμάτευση, θα πρέπει να είναι σαφές σε όλους ότι το σημείο εκκίνησης είναι η παράμετροι των ΗΕ και του Σ.Α. και θα δούμε και όλα εκείνα τα πρακτικά θέματα που συνδέονται με την οργάνωση ουσιαστικών διαπραγματεύσεων.
Υπάρχει περίπτωση να υπάρχει διαφωνία σε ότι αφορά τη μορφή λύσης και όμως να πάμε παρακάτω σε ουσιαστικές διαπραγματεύσεις και ότι βγει;
Ναι, υπάρχει, υπό την έννοια ότι δεν θα κληθούν όλοι να δεσμευτούν ότι μέχρι τέλους θα κρατήσουν τις ίδιες θέσεις αυτό που θα δεσμευτούν είναι οι παράμετροι των Ηνωμένων Εθνών και μετά στην ουσιαστική διαπραγμάτευση κανένας δεν εμποδίζει κάποιον να εγείρει όποιο θέμα θέλει. Απλώς είναι θέμα της άλλης πλευράς ή των άλλων συμμετεχόντων να δεχθεί να το συζητήσουμε και δεν μπορεί να αλλάζει κάτι που είναι υφιστάμενο εκτός και αν συμφωνούν όλοι. Εμείς ξεκινούμε από ένα στέραιο έδαφος και δεν πρόκειται να μετακινηθούμε από αυτό. Αυτό πρέπει να είναι σαφές σε όλους. Οι συζητήσεις επί της ουσίας που μοιραία θα γίνουν εντός της άτυπης πενταμερούς ή στο περιθώριο δεν έχουν στόχο τη διαπραγμάτευση αυτή καθέ αυτή. Έχουν όμως ιδιαίτερη σημασία ακριβώς για αυτό που είπατε. Γιατί για να προχωρήσεις σε ουσιαστική διαπραγμάτευση θα πρέπει και ο ΓΓ και η διεθνής κοινότητα να πειστούν ότι υπάρχει κοινό έδαφος ότι μπορεί να δημιουργηθεί ένα κοινό όραμα για να κάνει νόημα η ουσιαστική διαπραγμάτευση. Δεν μπορεί να είναι κάτι που να είναι γενικό και αφηρημένο και θα το κάνουμε χωρίς να έχουμε πιθανότητες επιτυχίες.
Άρα αυτό που θα πρέπει να συμφωνηθεί είναι η διαδικασία, το που, το πως και το πότε όπως είπατε αλλά θα πρέπει και οι πλευρές να δεσμευτούν με τις παραμέτρους με τις παραμέτρους και να συναινέσουν ότι αυτό που αρχίζουμε να συζητάμε είναι ΔΔΟ και διαφυλάττουμε το κεκτημένο. Διαφορετικά δεν μπορεί να υπάρξει επόμενη μέρα;
Όχι ακριβώς, είναι αυτονόητο ότι ξεκινάς από τις παραμέτρους των ΗΕ. Δεν είναι σίγουρο και απαραίτητο ότι πρέπει να αρχίσουμε αυτή τη συζήτηση από την αρχή. Είναι δεδομένο ότι αυτό είναι το σημείο εκκίνησης της διαπραγμάτευσης και για αυτό και ο ΓΓ έχει κάνει αναφορά στο τελευταίο του ψήφισμα στο υφιστάμενο body of work και πάμε παρακάτω. Δεν είναι του παρόντος ούτε της άτυπης πενταμερούς να αμφισβητήσει αυτό το στοιχείο.
Είστε αισιόδοξος ή απαισιόδοξος;
Ποτέ δεν είμαι είτε αισιόδοξος είτε απαισιόδοξος. Είμαι πάντα αποφασισμένος απλώς αυτό το οποίο μπορώ να πω είναι ότι εξ αντικειμένου η άτυπη πενταμερής που δεν έχει να κάνει με κάτι τόσο δύσκολο. Το επίπεδο φιλοδοξίας δεν είναι ψηλό. Ναι μπορεί να πετύχει.
