Ο ρόλος της Ελλάδας στις διαχρονικές προσπάθειες για επίλυση του κυπριακού είναι κομβικής σημασίας και απορρέει εξαιτίας του γεγονότος ότι η Αθήνα σύμφωνα με το σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας έχει συμβατικές υποχρεώσεις ως μία εκ των τριών εγγυητριών δυνάμεων. Πέραν των γνωστών εθνικών δεσμών της Ελλάδας με την Κύπρο, υπάρχει και το βάρος που οι ελληνικές κυβερνήσεις κουβαλούν για το ρόλο της Χούντας των Συνταγματαρχών στο προδοτικό πραξικόπημα που οδήγησε στην τουρκική εισβολή του 1974. Καθώς συμπληρώνεται σχεδόν μισός αιώνας από τότε, οι συζητήσεις για την ευθύνη της Ελλάδας στις προσπάθειες για επανένωση του νησιού, επανέρχονται.
Ο νέος Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, καταβάλλει από την ημέρα ανάληψης των καθηκόντων του, προσπάθειες για επανέναρξη συνομιλιών στο κυπριακό από το σημείο που διακόπηκαν στο Κραν Μοντάνα το καλοκαίρι του 2017. Επί του εδάφους τα δεδομένα είναι εξαιρετικά επικίνδυνα καθώς έκτοτε οι Τούρκοι προχώρησαν στο άνοιγμα της περίκλειστης πόλης των Βαρωσίων, ενώ προσφάτως παραβίασαν τη νεκρή ζώνη για την πραγματοποίηση έργων στην Πύλα.
Στο μέτωπο των ελληνοτουρκικών σχέσεων, μετά από αρκετά χρόνια εντάσεων, παραβιάσεων και ακραίας ρητορικής, η Άγκυρα εξαιτίας της προσπάθειας της για εξομάλυνση των σχέσεων της με τη Δύση, μαλάκωσε τη στάση της. Ως εκ τούτου η Αθήνα μετά από μια περιπετειώδη περίοδο, βλέπει παράθυρο για να συζητήσει με την Άγκυρα τα δύσκολα ζητήματα που τους χωρίζουν. Η Τουρκία δείχνει ανάλογη πρόθεση, ωστόσο από την εξίσωση αφαιρεί μέχρι στιγμής τα ζητήματα που σχετίζονται με την Κύπρο. Αντιθέτως συνεχίζει να προκαλεί επί του εδάφους αλλά και με τις εκτός πλαισίου θέσεις της σε σχέση με το κυπριακό.
Κάποιοι στην Αθήνα προβληματίζονται και θεωρούν πως το άλυτο κυπριακό θα πρέπει να πάψει να αποτελεί εμπόδιο στην εξέλιξη των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Στα αυτιά της Λευκωσίας αυτό ηχεί εξαιρετικά προβληματικά αφού θεωρείται ως εγκατάλειψη της ιστορικής ευθύνης της Ελλάδας έναντι της Κύπρου.
Ο γνωστός αμφιλεγόμενος για τις κατά καιρούς απόψεις του, Oμότιμος Kαθηγητής, πρώην Υφυπουργός στην Κυβέρνηση Σημίτη, Χρήστος Ροζάκης προχώρησε ένα βήμα παραπέρα. Μιλώντας στο Πρώτο Πρόγραμμα της ΕΡΤ, είπε τα ακόλουθα.
«Η Κύπρος έχει χάσει ευκαιρίες να λύσει το πρόβλημα και φυσικά δεν μπορούμε να περιμένουμε χιλιάδες χρόνια προτού εμείς χωρίς την Κύπρο λύσουμε τα προβλήματα με την Τουρκία. «Μοιραία, αυτό είναι ένα δεδομένο που λυπάμαι που το λέω, αλλά είναι ένα δεδομένο το οποίο αναμφίβολα παίζει ρόλο. Μην ξεχνάτε ότι η Κύπρος έχασε δύο μεγάλες ευκαιρίες τουλάχιστον για να λύσει το πρόβλημά της. Είναι το σχέδιο Άναν και είναι και η πρόσφατη στο Κραν Μοντανά. Βέβαια στο Κραν Μοντανά είναι ευθύνη της Κύπρου το ότι δεν προχώρησε σε μία επίλυση, παρά το γεγονός ότι είχαν φτάσει πολύ κοντά σε αυτήν. Ως εκ τούτου, και εμείς δεν μπορούμε να περιμένουμε επ’ άπειρον να λυθεί το Κυπριακό προκειμένου να λύσουμε τα ελληνοτουρκικά» συμπλήρωσε ο κ. Ροζάκης.
Από μεριάς της ελληνικής κυβέρνησης, επί του παρόντος δηλώνεται δημοσίως πως η Αθήνα παραμένει ενεργός συμπαραστάτης στις προσπάθειες της Λευκωσίας ωστόσο το δίλημμα μιας ενδεχόμενης παράτασης της στασιμότητας στο κυπριακό έναντι ενός ελληνοτουρκικού διαλόγου, ενδέχεται να εμφανιστεί στο σύντομο μέλλον. Εκεί τα πράγματα ενδεχομένως να γίνουν ζόρικα…
