«Όπως βάζεις τα παπούτσια σου το πρωί, έτσι πρέπει να πάρεις κι ένα βιβλίο.»

Άλκη Ζέη. Σε επτά μόλις γράμματα χωρούν οι παιδικές θύμησες ολόκληρων γενεών από την Ελλάδα και την Κύπρο μέχρι τη Γαλλία και την Κούβα. Πολυβραβευμένη, πολυμεταφρασμένη και αγαπημένη συγγραφέας βιβλίων για παιδιά και έφηβους.

«Γεννήθηκα στην Αθήνα, στην οδό Κέας, στην πλατεία Κολιάτσου και έμεινα εκεί ως δύο χρονών.»

Θα γεννηθεί στις 15 Δεκεμβρίου 1923 στην Αθήνα μα θα ζήσει τα παιδικά της χρόνια στη Σάμο, με την αδελφή και τον παππού της αφού η μητέρα της ανάρρωνε από φυματίωση. «Από τα μικρά μου χρόνια ως σήμερα, έζησα έναν πόλεμο, δύο εμφύλιους πολέμους, δύο δικτατορίες και δύο προσφυγιές», θα έλεγε. «Δεν τα έζησα σαν απλός παρατηρητής, αλλά παίρνοντας ενεργό μέρος κάθε φορά κι έτσι και να ήθελα δεν θα μπορούσε το συγγραφικό μου έργο να μην επηρεαστεί από τα γεγονότα αυτά που συγκλόνισαν τον τόπο μας. Άθελά μου η ζωή μου μπλέχτηκε μέσα στην ιστορία κι έγινα κι εγώ ένα κομμάτι της. Το συγγραφικό μου, λοιπόν, έργο, θέλω δεν θέλω, είναι γεμάτο ιστορία… Αν πέτυχα να κάνω τα παιδιά να την ακούσουν τουλάχιστον, το μέλλον θα δείξει.»

«Ζούσαμε μια φρίκη, ζούσαμε τον πόλεμο σχεδόν κάθε μέρα, αλλά απ’ ό,τι θυμάμαι όμως και μπορούμε να το πούμε όλοι της δικής μας γενιάς, ότι ήταν τα καλύτερα χρόνια της ζωής μας, όσο και να φανεί παράξενο γιατί υπήρχε μια ζωντάνια, μια ζωή που τη ζούσαμε πάρα πολύ έντονα, ενώ άλλα παιδιά αυτής της ηλικίας, τις μεταπολεμικές εποχές μάλλον δεν ζούσαν τις δικές μας περιπέτειες.»

Στα οκτώ της χρόνια, ο θείος και νονός της θα αρραβωνιαστεί μια δημοσιογράφο που είχε το όνομα Διδώ, η μετέπειτα μεγάλη συγγραφέας Διδώ Σωτηρίου που θα ασκούσε στην μικρή Άλκη μεγάλη επιρροή μυώντας την αρχικά στη λογοτεχνία και αργότερα στην αντίσταση από τις τάξεις της ΕΠΟΝ.

«Κι όπως ήταν εκείνη δημοσιογράφος έτσι αισθάνθηκα την ανάγκη να ανταποκριθώ στο ύψος της Διδώς και άρχισα να γράφω κι έβγαζα ένα περιοδικό που το έλεγα ο αστείος κόσμος που το έγραφα μόνη μου με καρμπόν και το μοίραζα σε όλα τα μέλη της οικογένειας και σατίριζα την οικογένεια.»

Μικρή θα γράφει ιστορίες με μολύβι φάμπερ νούμερο δύο, όπως και ο τίτλος του αυτοβιογραφικού της βιβλίου που θα έγραφε σε ηλικία 90 ετών.

Αργότερα, στο σχολείο, θα γράφει για το κουκλοθέατρο του σχολείου. Στην κατοχή το κουκλοθέατρο θα συνεχίσει να παίζεται για τους τραυματίες και τα παιδικά συσσίτια. Η Άλκη Ζέη θα γράψει τότε τις επικές για την εποχή Κλαψωδείες, παρωδίες των περιπετειών του Οδυσσέα. Το έργο της θα προσελκύσει τον πνευματικό κόσμο της εποχής, Γκάτσο, Εμπειρίκο, Ελύτη και τον μετέπειτα σύζυγό της, Γιώργο Σεβαστίκογλου.

Θα σπουδάσει στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών και στο Κινηματογραφικό Ινστιτούτο της Μόσχας, στο τμήμα σεναριογραφίας.

1952. Θα φύγει από την Ελλάδα για να βρει τον σύζυγό της και δεν θα ανταμώσουν παρά δύο χρόνια αργότερα, στη Σοβιετική Ένωση.

«Κι έτσι έφυγα κρυφά μια νύχτα απ’ το σπίτι, η μητέρα μου το ήξερε, με ένα καρό τραπεζομάντηλο που έβαλα μέσα τις κούκλες του κουκλοθεάτρου, με αυτά έφυγα, προς τα βουνά, που πηγαίναμε ούτε εγώ δεν ήξερα.»

1963, εξόριστη στη Μόσχα θα θυμάται την Ελλάδα και τα παιδικά της χρόνια στη Σάμο. Τότε θα γράψει το πρώτο της βιβλίο, ένα σχεδόν αυτοβιογραφικό βιβλίο με πολιτικές αναφορές, «Το καπλάνι της βιτρίνας».

«Ήτανε τα παιδιά μου μικρά, τους διηγούμουνα τις ιστορίες για το Μαλαγάρι και τον παππού μου και μου ξανάρχονταν όλα αυτά και μου έκανε μεγάλη χαρά να τα διηγιέμαι  και αποφάσισα να τα γράψω, χωρίς να φανταστώ πολύ πολύ ότι θα εκδοθεί αυτό το βιβλίο, τι πορεία θα έχει.»

Η πορεία του θα ήταν τελικά…διεθνή. Θα μεταφραστεί σε 23 γλώσσες και θα κυκλοφορήσει από την Ιταλία, μέχρι τη Γαλλία και την Κούβα και θα καταταχθεί ανάμεσα στα σπουδαιότερα βιβλία του 20ου αιώνα για παιδιά.

Θα επιστρέψει στην Ελλάδα το 1964 και με τη Χούντα, αυτοεξόριστη πια θα βρεθεί στο Παρίσι, εκεί θα γνωρίσει την Μελίνα Μερκούρη, εκεί θα γράψει και τον Μεγάλο Περίπατο του Πέτρου.

«Ήθελα να γράψω για την κατοχή και την αντίσταση αλλά μέσα από τα μάτια ενός παιδιού.»

Στη Γαλλία θα γράψει τα περισσότερα βιβλία της, βάζοντας τις λέξεις τη μια δίπλα στην άλλη, με έναν καθαρό τρόπο γραφής, με χιούμορ και με διεισδυτική ματιά, θα καθιερωθεί ως μια από τις σπουδαιότερες Ελληνίδες συγγραφείς.

«Πόσο θα ζήσεις ακόμα, γιαγιά;» θα την ρωτήσει η εγγονή της. Έπειτα από διαπραγματεύσεις θα αποφασίσουν ότι θα ήταν καλά άλλα 13 χρόνια, μια προθεσμία που έληγε το 2013. Τελικά, 7 χρόνια μετά, στις 27 Φεβρουαρίου του 2022 η Άλκη Ζέη θα ολοκληρώσει το «μεγάλο της περίπατο» και θα γράψει το όνομα της, όχι με «μολύβι φάμπερ νούμερο δύο», αλλά με χρυσά γράμματα στη σελίδα με τους σπουδαίους Έλληνες συγγραφείς.