Ο Μεγάλος Ερωτικός: 29 χρόνια από τότε που «έφυγε» ο υπέρτατος Χατζιδάκις (VID)

Πέμπτη, 15/6/2023 - 11:21

«Γεια σας. Ήρθα για να σας δείξω ο ίδιος την Οδό Ονείρων. Δεν ξεχωρίζει. Είναι ένας δρόμος σαν όλους τους άλλους δρόμους της Αθήνας. Είναι, ας πούμε, ο δρόμος που κατοικούμε. Μικρός, ασήμαντος, λυπημένος, τυραννικός, μα κι απέραντα ευγενικός.»

Ο Μεγάλος Ερωτικός, επαναστατικός και πολύπλευρος, βαθιά πολιτικοποιημένος, ένας ανατρεπτικός στοχαστής, μια μεγαλοφυία της τέχνης που όρισε την ιστορία της ελληνικής μουσικής. Μάνος Χατζιδάκις.

«Γεννήθηκα στην Ξάνθη μια Τρίτη 10 το βράδυ, την 23η Οκτωβρίου του 1925», γράφει ο ίδιος. Θα λάβει τα πρώτα του μαθήματα πιάνου, βιολιού και ακορντεόν στα τέσσερα του χρόνια. Το 1932 θα εγκατασταθεί με τη μητέρα και την αδελφή του στην Αθήνα. Χάνει τον πατέρα του σε αεροπορικό δυστύχημα το 1938, γεγονός που μαζί με την έναρξη του Β Παγκόσμιου Πολέμου, θα φέρει σε μεγάλες οικονομικές δυσχέρειες την οικογένεια.

Παρά τη φτώχεια, η οδός ονείρων του έχει πάντοτε έναν προορισμό: τη μουσική. Πρώτη φορά θα παίξει δημόσια στα νοσοκομεία για τους τραυματίες του Αλβανικού μετώπου.

Ο Χατζιδάκις δεν θα λάβει ποτέ ιδιαίτερες μουσικές σπουδές, μα θα γίνει από μόνος του ένα ολόκληρο πανεπιστήμιο.

Εν μέσω κατοχής Γκάτσος, Τσαρούχης, Ελύτης, Μόραλης, Εμπειρίκος, Βρεττάκος, όλοι οι μεγάλοι της γενιάς συναντώνται στο μυθικό πατάρι του Λουμίδη. Το 1942 θα ενταχθεί στην παρέα τους ο 17χρονος τότε Μάνος και εκεί θα γεννηθούν σπουδαίες συνεργασίες που θα αφήσουν πολύτιμα διαμάντια στον παγκόσμιο πολιτισμό.

Αρχίζει την καριέρα του ως συνθέτης στο Θέατρο Τέχνης του Καρόλου Κουν σε ηλικία μόλις 19 ετών. Εκεί θα δώσει το 1949 μια ιστορική διάλεξη για το περιθωριοποιημένο ρεμπέτικο τραγούδι που τον γοήτευε.

Ένα παγκόσμιο αριστούργημα που ο αγουροξυπνημένος Μάνος Χατζιδάκις έγραψε μέσα σε μόλις 10 λεπτά όταν η Τζένη Καρέζη πήγε να πάρει την κασέτα που υποτίθεται ότι της είχε ήδη γράψει.

Τρία χρόνια μετά θα το ερμηνεύσει η Brenda Lee, θα λάβει παγκόσμια αναγνωσιμότητα και θα σκαρφαλώσει στην κορυφή των μουσικών προτιμήσεων σε Βρετανία κι Αμερική.

Ένα τραγούδι που γράφεται σχεδόν τυχαία και κάτω από την πίεση των δημιουργών της ταινίας Ποτέ την Κυριακή, ένα τραγούδι που το 1961 θα φορτώσει τον Μάνο Χατζιδάκι με το Όσκαρ Καλύτερου Πρωτότυπου τραγουδιού.

Ο Χατζιδάκις δεν θα εμφανιστεί ποτέ για να παραλάβει το χρυσό αγαλματίδιο, εκφράζοντας την αντίδρασή του.

Τα Παιδιά του Πειραιά θα συμπεριληφθούν στα 10 εμπορικότερα τραγούδια του 20ου αιώνα μα ο Χατζιδάκις δεν αγαπά τη φήμη. «Α δ ι α φ ο ρ ώ… για την δόξα. Με φυλακίζει μες στα πλαίσια που καθορίζει εκείνη κι όχι εγώ», θα γράψει στο καταστάλαγμα του βίου του.

Η Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου ρίχνει ένα χαρτί με τους στίχους του κομματιού κάτω από την πόρτα του Χατζιδάκι, για να συμπράξουν έτσι μαζί σε ένα αριστούργημα που θα σήμανε τη στροφή του προς τον λαϊκό ήχο.

«Όποιος δεν φοβάται το πρόσωπο του τέρατος, πάει να πει ότι του μοιάζει. Και η πιθανή προέκταση του αξιώματος είναι να συνηθίσουμε τη φρίκη, να μας τρομάζει η ομορφιά.»

Η περίοδος μετά το 1972 και μέχρι το τέλος της ζωής του θεωρείται η πιο ώριμη στην μουσική του σταδιοδρομία και σηματοδοτείται με την ηχογράφηση του Μεγάλου Ερωτικού.

Ο Μάνος Χατζιδάκις φεύγει για μια τελευταία βόλτα στο φεγγάρι στις 15 Ιουνίου 1994, σε ηλικία 68 ετών έπειτα από οξύ πνευμονικό οίδημα, αφήνοντας πίσω του υπέροχες μελωδίες και μια ανεκτίμητη πνευματική παρακαταθήκη.

«Ανήκω σε αυτούς που θα με ανακαλύψουν και που με ανακαλύπτουν» είπε κάποτε.

«Εδώ τελειώνουν τα όνειρα. Που μου δανείσατε οι ίδιοι μια βραδυά δίχως να το γνωρίζετε. Τώρα είναι αργά. Κι όλοι οι φίλοι μου έχουν αποκοιμηθεί. Εγώ αθεράπευτα πιστός σ’αυτόν τον δρόμο θα ξαγρυπνήσω ως το πρωί για να μαζέψω τα καινούρια όνειρα που θα γεννήσετε. Να τα φυλάξω και να σας τα ξαναδώσω μια άλλη φορά, πάλι σε μουσική. Καληνύχτα …»