Διπλωματική κινητικότητα στην Ουάσιγκτον προκαλεί η ραγδαία αύξηση των τουρκικών εξαγωγών προς τη Ρωσία, καθώς η κυβέρνηση των ΗΠΑ στέλνει για 2η φορά μέσα σε λίγους μήνες στη γειτονική χώρα, τον υφυπουργό Οικονομικών αρμόδιο για την τρομοκρατία και τις οικονομικές πληροφορίες Μπράιαν Νίλσον.
Η επίσκεψη Νίλσον σε Άγκυρα και Κωνσταντινούπολη θα πραγματοποιηθεί μέσα στην εβδομάδα μετά και τις αναφορές δυτικών μέσων ενημέρωσης ότι οι τουρκικές εξαγωγές αφορούν ευαίσθητο στρατιωτικό υλικό που ενισχύουν τις ρωσικές ένοπλες δυνάμεις στον πόλεμο με την Ουκρανία.
Χαρακτηριστικό είναι το δημοσίευμα των Financial Τimes το οποίο φέρει τον τίτλο «Οι εξαγωγές στρατιωτικών προϊόντων της Τουρκίας προς τη Ρωσία αυξάνονται κατακόρυφα» και επισημαίνει ότι αυτή η αυξηση συνοδεύεται από αντίστοιχη αύξηση των εισαγωγών στην Τουρκία 45 μη στρατιωτικών υλικών που χρησιμοποιούνται από τον ρωσικό στρατό.
Σύμφωνα με την εφημερίδα, η δραστηριότητα της Τούρκίας έχει υπονομεύσει τις προσπάθειες των ΗΠΑ και της Ευρώπης να περιορίσουν την ικανότητα της Μόσχας να εξοπλίζει τις ένοπλες δυνάμεις της και για τον λόγο αυτό ο Μπρίαν Νίλσον θα ζητήσει από τους Τούρκους συνομιλητές του να εντείνουν «τις προσπάθειες για την πρόληψη, τη διακοπή και τη διερεύνηση των εμπορικών και οικονομικών δραστηριοτήτων που ωφελούν τη ρωσική προσπάθεια στον πόλεμο εναντίον της Ουκρανίας».
Τριπλασίασε τις εξαγωγές
Τους πρώτους εννέα μήνες του 2023, η Τουρκία ανέφερε εξαγωγές ύψους 158 εκατ. δολαρίων για τα 45 αγαθά που οι ΗΠΑ καταγράφουν ως «υψηλής προτεραιότητας» προς τη Ρωσία και πέντε πρώην σοβιετικές χώρες που είναι ύποπτες ότι ενεργούν ως μεσάζοντες για τη Μόσχα. Αυτό ήταν τριπλάσιο από το επίπεδο που καταγράφηκε την ίδια περίοδο το 2022, όταν ξεκίνησε ο πόλεμος στην Ουκρανία.
Ο μέσος όρος για την περίοδο 2015-21 ήταν 28 εκατ. δολάρια, σύμφωνα με ανάλυση των Financial Times των στοιχείων της τελωνειακής βάσης δεδομένων Trade Data Monitor.
Ποια προϊόντα αφορούν
Οι 45 κατηγορίες αγαθών, περιλαμβάνουν είδη όπως μικροτσίπ, εξοπλισμό επικοινωνιών και εξαρτήματα όπως τηλεσκοπικά σκοπευτικά, υπόκεινται σε εξαγωγικούς ελέγχους των ΗΠΑ, της ΕΕ, της Ιαπωνίας και του Ηνωμένου Βασιλείου που αποσκοπούν στην αποτροπή της εισόδου τους στη Ρωσία. Αλλά αυτοί μπορούν να παρακαμφθούν από εταιρείες που χρησιμοποιούν δομές μεσαζόντων για να συγκαλύψουν τους τελικούς προορισμούς τους.
Τα επίσημα στοιχεία από την Τουρκία έδειξαν μια αύξηση στις δηλώσεις εξαγωγών αγαθών υψηλής προτεραιότητας προς τα πρώην σοβιετικά κράτη Αζερμπαϊτζάν, Γεωργία, Καζακστάν, Κιργιζία και Ουζμπεκιστάν, αλλά οι στατιστικές υπηρεσίες των χωρών αυτών δεν κατέγραψαν αντίστοιχη αύξηση στις εισαγωγές.
Τι υποστηρίζουν οι Ουκρανοί
«Είναι προφανές ότι αυτά τα αγαθά πηγαίνουν στη Ρωσία», δήλωσε η ανώτερη συνεργάτης Elina Ribakova στο think-tank Peterson Institute for International Economics και αντιπρόεδρος για την εξωτερική πολιτική στη Σχολή Οικονομικών του Κιέβου.
Η Ρωσία χρησιμοποιεί τα αγαθά υψηλής προτεραιότητας στους πυραύλους κρουζ, τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη και τα ελικόπτερά της, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ΗΠΑ και της ΕΕ.
Η Kilcrease δήλωσε ότι αν η Άγκυρα δεν περιορίσει το εμπόριο, τότε «οι ΗΠΑ και οι εταίροι τους θα πρέπει να αναλάβουν δράση επιβολής» σε βάρος της Άγκυρας.
Οι λεπτές ισορροπίες με τη Δύση
Σε κάθε περίπτωση πάντως οι εμπορικές εντάσεις μεταξύ Δύσης και Τουρκίας έρχονται σε μια ευαίσθητη στιγμή για τις σχέσεις τους καθώς η Άγκυρα επιδιώκει να αγοράσει αμερικανικά μαχητικά αεροσκάφη F-16 αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων, ενώ οι ΗΠΑ και η Ευρώπη πιέζουν την Τουρκία να εγκρίνει την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Στην εξίσωση αυτή και στις δυτικές καχυποψίες έχουν συμπεριληφθεί επίσης και οι κινήσεις του Ερντογάν για το Μεσανατολικό και η ανοικτή πολιτική στήριξη της Χαμάς στον πόλεμο με το Ισραήλ.
