Σάββατο, 26 Απριλίου 1986, ώρα 1:26 το ξημέρωμα...
Η δοκιμή για εξοικονόμηση ενέργειας στον έναν από τους δύο στροβίλους που τροφοδοτούσε ο αντιδραστήρας 4 του Πυρηνικού Σταθμού Παραγωγής Ενέργειας του Τσέρνομπιλ της Σοβιετικής Ένωσης αποτυγχάνει. Ο πυρηνικός αντιδραστήρας εκρήγνυται, απελευθερώνοντας ποσότητα ραδιενέργειας μεγαλύτερη από τις ατομικές βόμβες σε Χιροσίμα και Ναγκασάκι.
Από την έκρηξη σκοτώθηκαν άμεσα 31 εργάτες και πυροσβέστες, όμως χιλιάδες άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από τις συνέπειες της έκθεσης στη ραδιενέργεια. Η Greenpeace εκτιμά ότι τα θύματα του δυστυχήματος ανέρχονται στις 90 χιλιάδες.
Στις 28 Απριλίου, σουηδικοί σταθμοί παρατήρησης άρχισαν να καταγράφουν υψηλά επίπεδα ραδιενέργειας και απαίτησαν μια εξήγηση. Παρότι η σοβιετική κυβέρνηση αποπειράθηκε αρχικώς να συγκαλύψει το γεγονός, αναγκάστηκε να παραδεχθεί ότι υπήρξε ένα «μικρό ατύχημα».
Επί δέκα ημέρες, τα φλεγόμενα πυρηνικά καύσιμα απελευθέρωναν στην ατμόσφαιρα εκατομμύρια ραδιενεργά στοιχεία, σε ποσότητα που αντιστοιχεί σε 200 βόμβες σαν αυτή της Χιροσίμας. Ραδιενεργός σκόνη απλώθηκε πάνω από την Ευρώπη και μέχρι το Βόρειο Πόλο. Χρειάστηκαν 7.000 τόνοι μετάλλου και 400.000 κυβικά μέτρα σιδηροπαγούς σκυροδέματος, προκειμένου να θαφτούν οι εκατοντάδες τόνοι πυρηνικών καυσίμων και ραδιενεργών συντριμμιών μέσα σε μια σαρκοφάγο.
Ένα ατύχημα της τάξης του μεγίστου προβλεπόμενου ατυχήματος στη Διεθνή Κλίμακα Πυρηνικών Γεγονότων. Διατάραξε σοβαρότατα τις οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες που επικρατούσαν στις γύρω περιοχές και είχε σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και στην υγεία.
Υπολογίζεται ότι επηρεάστηκε η υγεία εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων εξαιτίας της επιβάρυνσης του περιβάλλοντος με ραδιενέργεια. Οι ποσοστιαίες αυξήσεις των καρκίνων ήταν άνω του 15% στους πληθυσμούς που εκτέθηκαν, με χιλιάδες θανάτους από καρκίνο και λευχαιμία να συνδέονται με το ατύχημα.
Η πόλη Πριπιάτς εκκενώθηκε και από τότε παραμένει εγκαταλελειμμένη.
Σύμφωνα με την επανεκτίμηση του ατυχήματος από τη Διεθνή Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας που έγινε το 1992 (INSAG-7), οι ακόλουθοι παράγοντες μπορεί να προκάλεσαν το Πυρηνικό Ατύχημα στο Τσέρνομπιλ:
- Ο αντιδραστήρας είχε επικίνδυνα μεγάλο θετικό συντελεστή κενού
- Ο συντελεστής κενού εκφράζει τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρεται ο αντιδραστήρας όταν στο νερό ψύξης που έχει στο εσωτερικό του δημιουργηθούν φυσαλίδες ατμού
- Οι περισσότεροι αντιδραστήρες έχουν αρνητικό συντελεστή κενού, όμως οι αντιδραστήρες γραφίτη -όπως αυτό του Τσέρνομπιλ- έχουν θετικό συντελεστή.
Πιο σημαντικό σφάλμα θεωρείται η χρήση γραφίτη στο άκρο των ράβδων ελέγχου. Με τον σχεδιασμό αυτό, όταν οι ράβδοι κατεβαίνουν από την ανώτατη δυνατή θέση, η ισχύς τους αντιδραστήρα αυξάνει για μερικά δευτερόλεπτα. Οι χειριστές του αντιδραστήρα δεν ήταν ενήμεροι για αυτή την συμπεριφορά.
