Δύο εικοσιτετράωρα μας χωρίζουν από την άτυπη πενταμερή διάσκεψη που συγκάλεσε ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών στη Γενεύη. Στο μυαλό του μέσου παρατηρητή υπάρχουν εύλογα ερωτήματα κατά πόσο αυτή η νέα προσπάθεια έχει κάποιο νόημα λαμβάνοντας το χάσμα που χωρίζει τις δύο πλευρές με βάση τις θέσεις που εκφράζονται δημοσίως εδώ και μήνες. Τα Ηνωμένα Έθνη από την πλευρά τους πιστεύουν ότι με βάση τα όσα άκουσαν στη διάρκεια των διαβουλεύσεων που είχε η Τζέιν Χολ Λουτ με όλες τις πλευρές τους τελευταίους μήνες, η συνάντηση αυτή μπορεί να υπηρετήσει το σκοπό της εφόσον είναι άτυπη και στόχο έχει να διερευνήσει κατά πόσο υπάρχει κοινό όραμα για τα επόμενα βήματα στο κυπριακό.
Η πλευρά των Ηνωμένων Εθνών
Όπως είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε, τα Ηνωμένα Έθνη έχοντας ακούσει όλες τις πλευρές τους προηγούμενους μήνες, θεωρούν πως έφτασε η στιγμή όλοι ανεξαιρέτως να πουν σε πρώτο χρόνο με απόλυτη σαφήνεια τις θέσεις καιτο όραμα τους για την λύση του κυπριακού. Θέλουν να απαντήσουν πέραν πάσης αμφιβολίας το που βρισκόμαστε, που πάμε και αν υπάρχει συμφωνία σε ότι αφορά την κατεύθυνση, με ποιο τρόπο μπορούμε να φτάσουμε εκεί. Συνεπώς ακολουθώντας τη φόρμουλα του Κραν Μοντάνα, ο Αντόνιο Γκουτέρες μέσα από τις διμερείς συνατήσεις του θα επιχειρήσει να αντλήσει την απαιτούμενη πληροφόρηση από την κάθε πλευρά και στη συνέχεια ενώπιον όλων να ανακοινώσει τα συμπεράσματα του. Ο άτυπος χαρακτήρας αυτής της συνάντησης πιστεύεται ότι θα επιτρέψει να μπουν για λίγο στο πλάι τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας, ώστε να μπορεί να γίνει μια πιο ελεύθερη και ανοιχτή συζήτηση.
Η ε/κ πλευρά
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας προσέρχεται έχοντας υπόψη ότι έχει να αντιμετωπίσει τις θέσεις των Τούρκων οι οποίες κινούνται εκτός του καθορισμένου πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών. Έχει επίσης υπόψη τις γεφυρωτικές ιδέες των Βρετανών. Συνεπώς η προετοιμασία που έγινε κινείται στο να δωθούν από τη μια απαντήσεις για όλα αυτά και από την άλλη να εξηγήσει το δικό του όραμα για την Κύπρο. Να συνεχίσουμε από το σημείο που διακόπηκαν οι διαπραγματεύσεις του Κραν Μοντάνα, με στόχο μια Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία αξιοποιώντας τις συγκλίσεις και το έργο που παρήγαγαν προηγούμενες διαπραγματευτικές διαδικασίες. Είναι όπως πληροφορούμαστε έτοιμος να παρουσιάσει επίσης συνολική πρόταση για αποκέντρωση εξουσιών και αρμοδιοτήτων από την κεντρική κυβέρνηση προς τις συνιστώντες πολιτείες σε μια προσπάθεια να απαντηθούν οι λόγοι που προβάλλει η τ/κ πλευρά για να αξιώνει την κυριαρχική ισότητα. Επιπλέον αναλόγως της πορείας των συζητήσεων, είναι έτοιμος να βάλει στο τραπέζι μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης όπως το άνοιγμα του σημερινού παράνομου αεροδρομίου της Τύμπου υπό τον έλεγχο των Ηνωμένων Εθνών εις αντάλλαγμα με το άνοιγμα του λιμανιού της Αμμοχώστου υπό το ίδιο καθεστώς. Επιπλέον η ε/κ πλευρά ζητεί κατάργηση των εγγυήσεων, του μονομερούς δικαιώματος επέμβασης και απόσυρση των κατοχικών στρατευμάτων.
Στο πλευρό του Νίκου Αναστασιάδη είναι η Ελλάδα, η οποία θα εκπροσωπηθεί στη Γενεύη από τον Υπουργό Εξωτερικών Νίκο Δένδια.
Η τουρκική και τ/κ πλευρά
Μετά την αλλαγή στην ηγεσία του ψευδοκράτους, ο Ερσίν Τατάρ είναι σε απόλυτη ταύτιση με την Άγκυρα. Η θέση η οποία προβάλλεται από την τουρκική πλευρά είναι αυτή των δύο κρατών με κυριαρχική ισότητα, ενώ απορρίπτεται πλέον το μοντέλο της ομοσπονδίας ως ανέφικτο εξαιτίας της κατάληξης προηγούμενων διαπραγματευτικών διαδικασιών. Η τουρκική πλευρά εφόσον ακολουθηθεί ένα μοντέλο δύο κρατών όπως το περιγράφει, αξιώνει την συνέχιση των εγγυήσεων μόνο για το τ/κ συνιστών κρατίδιο, καθώς επίσης και παραμονή μέρους των στρατευμάτων. Προσφάτως ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου δήλωσε μάλιστα ότι οι παράμετροι της λύσης όπως περιγράφεται στα σχετικά ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών θα μπορούσαν να αλλάξουν ώστε να ξεπεραστούν τα προβλήματα. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η Τουρκία επιμένει να διεκδικεί μέρος της κυπριακής ΑΟΖ όπως καθορίστηκε μέσω διεθνών συμφωνιών, όχι για τους Τ/κ αλλά και για την ίδια και επιμένει να εγείρει μαζί με τους Τ/κ θέμα υδρογονανθράκων παρά τις συγκλίσεις που επιτεύχθηκαν ανάμεσα σε Χριστόφια-Ταλάτ για το ζήτημα αυτό.
Η πλευρά των Βρετανών
Οι Βρετανοί επιχειρούν να διαδραματίσουν μέσω ιδεών που είδαν το φως της δημοσιότητας ρόλο γεφυρωτικό. Δεν συμφωνούν με την τουρκική θέση για λύση δύο κρατών, ωστόσο επιχειρούν μέσω γεφυρωτικών προτάσεων να διασκεδάσουν τις ανησυχίες και των δύο πλευρών. Θεωρούν ότι η αποκέντρωση εξουσιών και αρμοδιοτήτων μπορεί να απαντήσει τις ανησυχίες για τη λειτουργικότητα της λύσης. Στο παρασκήνιο φέρονται να έχουν προτείνει τη μεταφορά κυριαρχίας στα κρατίδια, πληροφορία όμως που δεν επιβεβαίωσαν οι ίδιοι. Στο θέμα της ασφάλειας και των εγγυήσεων αναφέρουν πάντως πως είναι έτοιμοι να αποδεχθούν μια νέα συμφωνία για το σύστημα ασφάλειας του νησιού καθώς επίσης και την κατάργηση των εγγυήσεων εφόσον οι δύο κοινότητες συμφωνήσουν μεταξύ τους.
Κανείς δεν θέλει το αδιέξοδο
Τα σενάρια με τα πράγματα ως έχουν αυτή τη στιγμή είναι τρία:
-
Συμφωνία για επανέναρξη διαπραγματεύσεων
- Συμφωνία για συνέχιση της προσπάθειας για επανέναρξη διαπραγματεύσεων
- Ναυάγιο
Το πρώτο, για την ε/κ πλευρά παρουσιάζεται ως το ιδανικό, ωστόσο το χάσμα που χωρίζει τις πλευρές είναι τέτοιο που θεωρείται σχεδόν απίθανο.
Το δεύτερο είναι το επικρατέστερο σενάριο, σε μια προσπάθεια όλων των πλευρών για τους δικούς τους λόγους να αποφύγουν το τρίτο σενάριο. Ένα πιθανό ναυάγιο.
Για την ε/κ πλευρά σημαίνει άλλο ένα καρφί στο φέρετρο του κυπριακού προβλήματος, νέα τετελεσμένα και αβεβαιότητα για την επόμενη μέρα.
Για την τουρκική πλευρά σημαίνει ότι η αναγκαία για την οικονομία της Τουρκίας θετική ατζέντα που της προσφέρεται από τους Ευρωπαίους, μπαίνει ξανά στο ψυγείο.
Για τον Αντόνιο Γκουτέρες, σημαίνει μια δεύτερη αποτυχημένη προσπάθεια στο κυπριακό πρόβλημα.
